سینووکتومی چیست و چگونه انجام میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سینووکتومی یک فرایند درمانی بوسیله ی جراحی است که برای از بین بردن بافت ملتهب سینوویوم در مفاصل مختلف استفاده می شود. سینوویوم یک لایه ی بافتی نازک است که در برخی مفاصل گسترده شده است. از جمله ی این مفاصل می توان به زانو، شانه و آرنج اشاره کرد. در طی جراحی سینووکتومی بخش زیادی از بافت سینوویوم برداشته می شود. درد و تورم مفاصل مشخصه ی بسیاری از مشکلات مفاصل است اما در مورد آرتروز ملتهب، اصلی ترین دلیل درد و تورم مفصل زانو به دلیل ایجاد التهاب و رشد بیش از حد بافت سینوویوم است.

بافت سینوویوم که بطور طبیعی یک یا دو لایه سلول ضخامت دارد مایعی به نام مایع سینوویال تولید می کند که باعث لغزندگی مفاصل می شود و حرکت آن را راحت تر می کند. زمانی که سینوویوم به صورت توده ای رشد می کند مایع سینوویال بیشتری نسبت به حالت معمول تولید می کند و آنزیم های درونی آن باعث تخریب غضروف زانو می شود. در افرادی که به آرتروز ملتهب دچار هستند رشد بیش از حد لایه ی سینوویوم بخشی از پاسخ غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن است که در طی آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه بافت غضروف را بعنوان بافت بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می کند. از دست رفتن غضروف مفصل در نهایت منجر به آسیب سطح مفصل شده و سفتی و درد زانو را به همراه دارد. این پاسخ التهابی در آرتروز معمولی که به نام Osteoarthritis شناخته می شود رخ نمی دهد.

سینووکتومی علاوه بر مفصل زانو، ممکن است در مفاصل دیگری چون مفصل قوزک پا، آرنج، شانه ها، مچ دست و انگشتان نیز انجام شود. سینووکتومی علاوه بر آرتروز التهابی، برای سایر بیماری هایی که منجر به آسیب لایه ی سینوویوم می شوند (مانند سینوویتیس) نیز به کار می رود.

چه کسانی به سینووکتومی نیاز دارند؟

معمولا بیمارانی که دچار آرتروز ملتهب (inflammatory arthritis) هستند اما نسبت به دارو-درمانی پاسخ مناسب ایجاد نمی کنند نیاز به سینووکتومی دارند. به طور معمول اگر در آرتروز ملتهب پس از 6 ماه دارو-درمانی پیشرفت هایی حاصل نشود احتمالا صلاح دید پزشک سینووکتومی زانوی ملتهب خواهدبود. سینووکتومی باعث می شود تا تاثیر داروها بر مفصل زانو ملتهب افزایش یابد. میزان بافت سینوویوم ملتهب که برداشته می شود بسته به میزان آسیب بافت سینوویوم، بین افراد مختلف تفاوت دارد. گاهی با برداشتن تنها بخش کمی از بافت سینوویوم مشکل افراد رفع خواهدشد اما گاهی برای توقف درد لازم است تا جراحی سینووکتومی کامل که منجر به برداشتن کل بافت سینوویوم می شود انجام گیرد.

سینووکتومی چگونه صورت می گیرد؟

دو شکل کلی برای انجام سینووکتومی وجود دارد. در حالت اول ممکن است به صورت یک عمل جراحی باز صورت بگیرد. حالت دوم بوسیله ی ابزارهای دقیق و کوچک صورت می گیرد که در آن یک دوربین کوچک از طریق شکاف کوچکی در پوست محل زانو وارد محل آسیب شده و پزشک جراح بوسیله ی تصاویر این دوربین و ابزارهای دیگری که از طریق شکاف های پوست وارد محل آسیب شده اند به جراحی و برداشتن لایه ی سینوویوم می پردازد. این نوع از جراحی که نسبت به حالت اول کمتر تهاجمی است را سینووکتومی آرتروسکوپیک گویند. مزیت سینووکتومی آرتروسکوپیک این است که آسیب وارده به بدن طی جراحی کاهش می یابد و بدن زودتر سلامت خود را بازیابی می کند اما علاوه بر اینکه زمان زیادی را طلب می کند، برای برخی مفاصل نیاز به تجربه و دقت فراوان دارد.

پس از جراحی سینووکتومی:

باید توجه داشت که سینووکتومی بعنوان درمان بیماری به کار نمی رود و در حقیقت روشی است که هدف آن کاهش عوارض و درد حاصل از بیماری است. سینووکتومی می تواند تاثیر مثبت بسیاری در کاهش درد و بهبود عملکرد زانو داشته باشد. هر چه میزان آسیب به غضروف کمتر باشد نتیجه ی سینووکتومی نیز بهتر خواهدبود. عوارض سینووکتومی بسیار کم است. سفتی زانو پس از سینووکتومی جزو عوارض قابل انتظار است و پس از جراحی باز بیشتر از جراحی آرتروسکوپی رخ می دهد. سفتی پس از جراحی با فیزیوتراپی رفع می شود.

در سینووکتومی زانو نیاز به تمریناتی که بازه ی حرکتی زانو را افزایش می دهند ضروری است. فرایند فیزیوتراپی معمولا یک یا دو روز پس از جراحی شروع می شود که در نهایت به افزایش انعطاف زانو کمک می کند. لازم است تا فرد پس از جراحی از داروهایی که فرایند التهاب سینوویال را به تاخیر می اندازند استفاده کند. گاهی پس از جراحی موفقیت آمیز بنابه صلاح دید پزشک متخصص امکان کاهش دوز دارو وجود دارد. در صورتی که سینوویال ملتهب درمان نشود در نهایت به تخریب کامل غضروف زانو منجر شده و فرد به جراحی تعویض کامل زانو نیازمند خواهدبود.

عوارض سینووکتومی:

مانند هر جراحی دیگری این نوع جراحی نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد. معمول ترین عوارض سینووکتومی شامل موارد زیر است:

• خونریزی در زانو
• آسیب به غضروف یا منیسک زانو یا رباط های زانو
• ایجاد لخته ی خون در پا
• آسیب به رگ های خونی یا اعصاب
• عفونت در زانو
• سفتی زانو