ماموگرافی یکی از روش های تشخیص سریع بیماری سرطان سینه به وسیله ی تابش پرتوهای خفیف اشعه ایکس می باشد. به طور معمول در مواردی که مراجعه کننده دارای علایمی از جمله درد ، تشخیص توده ، پوسته پوسته شدن سطح سینه یا فرورفتگی و سایر ناهنجاری های مربوط به سینه باشد پزشک برای اطمینان از نوع عارضه ماموگرافی را توصیه میکند.

البته شبکه بین المللی سرطان (NCCN) برای زنان بالای 40 سال انجام ماموگرافی را به طور سالیانه توصیه کرده است و زنانی که پیشینه ابتلا به سرطان سینه و رحم در اقوام خود دارند میبایست غربالگری ماموگرافی را زودتر از سن 40 سالگی انجام دهند زیرا بدون شک تشخیص زود هنگام سرطان سینه شانس درمان را تا حد زیاده افزایش میدهد.

انواع ماموگرافی

1. ماموگرافی معمولی : که خود شامل دونوع؛ ماموگرافی تشخیصی و ماموگرافی غربالگری است.
2. ماموگرافی دیجیتال : ماموگرافی دیجیتال امکان ذخیره سازی تصاویر به صورت خروجی یک فایل دیجیتال در کامپیوتر با کیفیت بالاتر و قدرت زوم بیشتر را فراهم می سازد.
3. ماموگرافی سه بعدی : ماموگرافی سه بعدی یا توموسنتز دیجیتال سینه یک فناوری پیشرفته است که چندین تصویر با میزان اشعه ایکس بسیار پایین از سینه ها گرفته و تصاویر سه بعدی ارائه می کند.

کاربرد ماموگرافی غربالگری

از ماموگرافی غربالگری برای تشخیص تغییرات پستان در زنانی استفاده می شود که هیچ علائم و نشانه ای نداشته یا ناهنجاری های جدیدی در پستان خود مشاهده نمی کند. هدف از انجام این تست، تشخیص سرطان قبل از مشاهده علائم بالینی است. این تست معمولاً شامل دو عکس است و می تواند توموری را تشخیص دهد که قابل لمس یا احساس نیست.

کاربرد ماموگرافی تشخیصی

از این روش برای بررسی تغییرات مشکوک پستان مانند توده های جدید پستان، درد پستان، ظاهر غیر معمول پوست، ضخیم شدن پستانک و ترشحات آن استفاده می شود. علاوه بر این، از ماموگرافی تشخیصی برای ارزیابی ناهنجاری های تشخیص داده شده در ماموگرافی غربالگری استفاده می شود. این یک ابزار اساسی است و بلافاصله پس از مشاهده تغییرات پستان، بدون در نظر گرفتن سن بیمار انجام می شود.

البته باید گفت ماموگرافی ممکن است برای مردان مشکوک به سرطان سینه نیز تجویز و انجام شود. اگر می خواهید بدانید سایر افزادی که باید ماموگرافی کنند چه کسانی هستند مطلب چه کسانی باید ماموگرافی کنند ؟ را بخوانید.

مزایای ماموگرافی

• غربالگری ماموگرافی ریسک مرگ به علت سرطان سینه را کاهش می دهد.
• برای تشخیص انواع سرطان پستان، از جمله سرطان داکتال تهاجمی و لوبولار تهاجمی مناسب است.
• غربالگری ماموگرافی توانایی پزشک را در تشخیص تومورهای کوچک بالا می برد.
• ماموگرافی احتمال تشخیص بافتهای غیر طبیعی مجاری شیری موسوم به کارسینوم داکتال را بیشتر میکند.
• هیچ اشعه ای پس از ماموگرافی در بدن بیمار باقی نمی ماند.
• پرتوهای ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی به دنبال ندارند.

مامو گرافی چگونه انجام میشود؟

دستگاه های مامو گرام دارای سه نوع دیجیتال، CAD و DBT میباشد.
در دستگاه های نوع دیجیتال تصویر پردازش شده ی حاصل از برخورد اشعه ی ایکس با بافت های بدن، بر روی فیلم های رادیوگرافی نقش میبندد و پزشک متخصص پس از بررسی آنها از وضعیت سینه ها و نوع عارضه آگاهی میابد.
در دستگاه های نوع CAD وضعیت غیر نرمال مانند توده ها، کلسیم رسوب کرده و... پررنگ نمایش داده میشود تا پزشک و متخصص به سادگی عارضه را شناسایی کنند.
در نوع DBT که به ماموگرافی سه بعدی نیز شناخته میشود، از سینه در زوایای مختلف به صورت سه بعدی عکس برداری میشود این روش فوایدی نیز دارد از جمله اینکه با استفاده از آن می توان تومورهای چندگانه را تشخیص داد و به علت واضح تر بودن تصاویر، نیاز به انجام تست های جانبی کاهش پیدا میکند و ناهنجاری پستان، موقعیت ناهنجاری، شکل ناهنجاری و اندازه آن با دقت بیشتری مشخص می شود. البته این وضوح بیشتر عکس ها ناشی از افزایش دوز تابشی اشعه ایکس نسبت به روش ماموگرافی دیجیتال است اما این بدین معنی نیست که بدن را با خطرات جدی روبرو کند زیرا دوزتابش اشعه در تمامی ماموگرام ها مورد تایید FDA و سازمان بهداشت جهانی می باشد.

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی هفته اول بعد از قاعدگی است. به دلیل اینکه بافت سینه تورم ندارد و شرایط پایدارتر است.

بهترین سن ماموگرافی

بهترین سن برای شروع ماموگرافی دوره ای در زنان 40 سالگی است. البته به جز موارد استثنائی که علائم مشکوکی رخ میدهد و زیر 40 سالگی ناچار به انجام ماموگرافی هستید.

قبل از ماموگرافی چه کنیم ؟

• ماموگرافی را در زمان مناسب انجام دهید.
• بارداری، شیردهی، مصرف داروها را به پزشک و تکنسین ماموگرافی اطلاع دهید.
• اگر پروتز سینه دارید حتما قبل از انجام ماموگرافی و تکنسین مربوطه را مطلع سازید. ممکن است در مواردی، شرایط ماموگرافی پستان دارای پروتز کمی متفاوت باشد.
• در روز مراجعه لباس آزاد و راحتی بپوشید.
• از کرم، دئودورانت و سایر محصولات روی پوست سینه و زیر بغل خودداری نمائید.

چه اتفاقی در طول ماموگرافی رخ میدهد؟

قبل از شروع تصویر برداری، تکنسین به بیمار یک لباس مخصوص می دهد که از جلو گره می خورد و پستان ها را بر روی یک پلتفرم مخصوص در یونیت ماموگرافی قرار میدهد که توسط یک پدال پلاستیکی شفاف، فشرده می شوند سپس تکنسین به آرامی این فشار را افزایش می دهد. فشرده سازی بافت پستان به منظور نازک شدن بافت پستان و کاهش پراکندگی اشعه ایکس و گسترش بافت به جهت مشاهده ناهنجاریهای کوجک مخفی شده در بین لایه های بافت انجام میگیرد.

در این حین بیمار ممکن است مقدار کمی فشار یا ناراحتی احساس کند اما معمولا کوتاه است. در طول فرایند پزشک تصاویر را بررسی خواهد کرد و ممکن است از بیمار خواسته شود تا چندین بار پوزیشن خود را عوض کند. اگر این عمل مخصوصا برای زنان زیر 50 سال که معمولا سینه های متراکم تر نسبت به زنان مسن تر دارند به طور مداوم اتفاق بیوفتد نباید باعث ناراحتی و یا وحشت شود.

زیرا اگر چیزی مشخص نباشد یا نیاز بیشتری به توجه داشته باشد عکس های اضافی که زوایای مختلف را نشان می دهند به کمک پزشک میآیند. بیمار باید در طول ماموگرافی بی حرکت بماند. حتی ممکن است از بیمار خواسته شود تا برای چند ثانیه، نفس خود را حبس کند. این کار موجب وضوح تصویر و جلوگیری از تاری آن می شود.

تشخیص جواب ماموگرافی نرمال و مشکوک

تفسیر جواب ماموگرافی در هفت طبقه بندی از صفر تا شش برای تشخیص انواع تومور در سینه، شدت پیشروی، بدخیم یا خوش خیم بودن آن و یا حصول اطمینان از نبودن مشکلی خاص انجام می شود. به طور خلاصه طبقه بندی یک (1) جواب ماموگرافی نرمال است. سایر طبقه بندی های نتایج ماموگرافی ، وجود یک یا چند توده خوش خیم یا بد خیم را نشان می دهند.

ماموگرافی کجا انجام می شود ؟

ماموگرافی معولا در مراکز رادیولوژی و توسط تکنسین پزشکی انجام می شود. شما می توانید ماموگرافی دیجیتال با دقت بسیار بالای تصاویر و تشخیص توده های کوچک و میکروکلسیفیکاسیون را در رادیولوژی مرکزی اصفهان انجام دهید.

نسخه اصلی مطلب ماموگرافی چیست؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---