امروزه به دلیل پیچیدگی های ناشی از پیشرفت تکنولوژی و تغییر سبک زندگی به سمت کم تحرکی ، تغذیه ی نامناسب و نیز آلودگی هوا، خطر ابتلا به بیماری های غیر واگیر از جمله چاقی و ابتلا به سرطان ها روز به روز در حال افزایش است. سرطان پستان از شایع ترین بیماري هاي زنان است و متاسفانه به عنوان یکی از علل مهم مرگ و میر زنان در کشور ما به شمار می رود و سبب خسارات فردي، خانوادگی و اجتماعی وسیعی می شود. تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه از جهت بهبود شانس درمان و جلوگیری از عوارض روحی-روانی بسیار حائز اهمیت است. یکی از راه های تشخیص زودرس سرطان پستان ، خودآزمایی پستان یا معاینه پستان توسط خود فرد است. این معاینه برای هر زن بالغ و در هر سن قابل اجرا میباشد. تنها کافیست در هر ماه 15 دقیقه زمان صرف اینکار کند تا در صورت بروز هرگونه تغییرات غیر طبیعی در مراحل اولیه قادر به تشخیص آن باشد.

چگونه خودآزمایی پستان را انجام دهیم؟

خود آزمایی برای تشخیص سرطان پستان باید از سن 20 سالگی به بعد هر ماه تکرار شود . بهترین زمان انجام آن نیز 2-3 روز پس از عادت ماهیانه است. چرا که در این زمان ها پستان ها حساسیت کمتری دارند و نتیجه ی معاینه دقیقتر خواهد بود. در زنان شیرده این معاینه بهتر است پس از شیردادن به نوزاد انجام شود . در شرایطی که رحم جراحی شده و تخمدان ها نیز خارج شده اند بهتر است در یک روز مشخص از هر ماه این معاینات انجام گیرند .

مراحل خود آزمایی پستان

خود آزمایی پستان در دو مرحله انجام میشود. مرحله اول نگاه کردن و مرحله دوم لمس کردن.

مرحله اول (نگاه کردن)

• فرد باید در حالی که در جلوي یک آینه نشسته یا ایستاده است پستان را برای یافتن عدم تقارن یا فرورفتگی پوست یا به داخل کشیده شدن نوك پستان، قرمزی یا زخم پستان، پوسته پوسته شدن نوک پستان، انحراف نوک پستانها به دقت مشاهده کند .
• با بلند کردن دست ها از کنار به سمت بالای سر و سپس خم کردن دستها از آرنج و نیز کشیدن دستها به سمت جلو به همراه کمی خم شدن ، مرحله ی مشاهده به دقت تکرار شود.

مرحله دوم (لمس کردن)

در این مرحله فرد باید در حالت ایستاده یا نشسته پستان هاي خود را به دقت با انگشتان دست طرف مقابل لمس کند. سپس باید دراز کشیده و دوباره هر یک از ربع هاي پستان و همچنین زیر بغل را با لمس معاینه کند ؛ این کار را باید با کف انگشتان سه انگشت میانی و با ایجاد فشار( ملایم، متوسط، عمیق) به صورت دوایر متحدالمرکز از اطراف به سمت نوک پستان انجام دهد به طوري که کل پستان (محدوده ای که بین استخوان ترقوه از بالا، استخوان جناغ سینه و زیر بغل از طرفین و دو انگشت پایین تر از لبه پایین پستان، در محل کش لباس زیر از پایین قرار دارد) مورد بررسی قرار گیرد.

ناحیه محیط پستان را باید به جاي روش دوایر متحدالمرکز یا روش شعاعی، ترجیحاً با حرکت به سمت بالا و پایین لمس کرد زیرا در دو روش گفته شده اغلب کناره هاي بافت پستان لمس نمی شود.
در مرحله اخر معاینه ، نوک پستان را مانند حالت دوشیدن، فشار مختصری بدهید تا در صورت وجود ترشح، سریعا تشخیص داده شود.

پس انجام کامل معاینه در صورت وجود هر یک از موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• فرو رفتگی پوست یا نوک پستان، انحراف نوک پستان، قرمزی، زخم و سایر علائم پوستی
• لمس توده در پستان
• افزایش اندازه توده ای که از قبل وجود داشته است
• پوسته پوسته شدن، قرمزی و خارش نوک پستان
• ترشح غیر طبیعی از نوک پستان

ضرورت معاینه توسط پزشک

لازم به ذکر است که معاینه ماهیانه به هیچ وجه جایگزین مناسبی برای معاینه بالینی توسط پزشک یا ماموگرافی نمی باشد و در تنها در فاصله مراجعات پزشکی، میتواند کمک کننه باشد . بنابراین توصیه میشود ، تمام خانم های 40-25 ساله در فواصل 12-6 توسط پزشک جراح یا پزشک آموزش دیده و مجرب در امر بیماریهای پستان، معاینه شوند و این معاینات با خودآزمایی پستان در خانه همراه شود.

استفاده از ماموگرافی در تشخیص زودرس سرطان پستان

این روش به عنوان یک روش تشخیص زودرس سرطان پستان قبل از اینکه به صورت توده قابل لمس درآمده باشد شناخته میشود. نکته ی جالب توجه این است که استفاده از ماموگرافی جهت تشخیص زودرس، آمار مرگ و میر سرطان پستان را به خصوص در سنین بالای 50 سال، 30 درصد کاهش داده است.

نسخه اصلی مطلب تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---