مراحل انجام جراحی تعویض کامل مفصل زانو

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

تعویض کامل مفصل زانو که به اسم آرتروپلاستی کامل زانو نیز شناخته می شود، روشی تهاجمی برای درمان دردهای زانو است که در آن قسمت هایی از مفصل زانو با مواد مصنوعی جایگزین می شود. ساختار زانو متشکل از سر تحتانی استخوان زان، سر فوقانی استخوان درشت نی و کشکک زانو یا کاسه ی زانو است که انتهای این سه استخوان با غضروفی یکدست پوشیده شده است که علاوه بر محافظت از استخوان ها، به حرکت راحت تر مفصل نیز کمک می کند. منیسک که از جنس غضروف فیبری است، بین سر استخوان ران و درشت نی را پر می کند و در جذب شوک های فیزیکی موثر است.

ساختار زانو

در کنار این ساختارها، رباط ها و تاندون ها نیز وجود دارند که با متصل کردن ساختارهای مختلف زانو به هم و عضلات اطراف، به پایداری و حرکت کنترل شده ی زانو کمک می کنند. لایه ای نازک یه نام غشای سینوویال نیز در زانو وجود دارد که مایعی روان کننده تولید می کند و باعث کاهش اصطکاک به نزدیک صفر می شود. در یک زانوی نرمال این ساختارها بصورت هماهنگ باهم کار می کنند. اما گاهی به دلیل بیماری یا ضربه، این بخش ها آسیب می بینند و موجب درد و ناتوانی در حرکت می شوند. رایج ترین دلیل درد مزمن زانو، آرتریت است.

انواع آرتریت

آرتریت انواع مختلفی دارد اما سه نوع آرتریت در دردهای زانو شایع هستند: استئوآرتریت (آرتروز رایج که در سنین بالای 50 سال شایع است)، روماتیسم و آرتروز پس از سانحه. تعویض کامل زانو یکی از روش های کاهش درد و بازگشت عملکرد به زانوی دچار آرتروز است. تعویض کامل زانو زمانی انجام می شود که آسیب در هر دو سمت زانو باشد.

چرا تعویض کامل زانو؟

هنگامی که زانوی فردی دچار آسیب در سر استخوان های هر دو سمت زانو و یا آرتروز باشد، ساختارهای غضروفی از بین می روند و زانو هنگام حرکت و حتی در موارد شدید، هنگام استراحت نیز دچار درد می شود. برای زانوی دچار آرتروز راهکارهای درمانی متفاوتی وجود دارد که شامل کاهش وزن، ورزش و فیزیوتراپی، دارودرمانی، تزریق دارو به زانو و آتل بندی است. معمولا پزشکان زمانی تعویض کامل زانو را تجویز می کنند که تمام این روش ها از کاهش درد زانوی آرتروزی، ناتوان باشند.

اهداف تعویض کامل زانو

هدف تعویض کامل زانو ، کاهش درد، افزایش کیفیت زندگی و بهبود عملکرد زانو است. این عمل بجز کودکان که استخوان در حال رشد دارند در سایر سنین می تواند صورت بگیرد اما معمولا به شرطی که درد قابل توجه و ضعف شدید در عملکرد در زانو ایجاد شده باشد و سایر روش های درمانی، کارآمدی لازم را نداشته باشند توصیه به تعویض کامل زانو می شود. بررسی ها نشان می دهد که 82 درصد افرادی که جراحی کامل زانو انجام می دهند تا 25 سال میتوانند زانوی جدید را استفاده کنند.

مراحل انجام جراحی تعویض کامل زانو

ابتدا جراح، شکافی روی قسمت جلوی زانو ایجاد می کند. اولین قسمتی که در معرض دید قرار می گیرد، کاسه ی زانو است که جراح آن را از زانو به سمت خارج می چرخاند تا به محل اصلی دستکاری در زانو دسترسی داشته باشد. اولین استخوانی که جراح به دستکاری آن می پردازد، سر استخوان ران است که با ابزار ویژه به برش محل آسیب دیده و غضروف های آن می پردازد.

جراح پس از برش دقیق، این استخوان را به ساختارهای مصنوعی فلزی یا همان ایمپلنت ها متصل کرده و سپس با ماده ای به نام سیمان استخوانی، اتصال را محکم می کند. سپس به سراغ استخوان بعدی که سر استخوان درشت نی است میرود و مشابه عملیاتی که بر روی سر استخوان ران انجام داد را روی استخوان درشت نی نیز تکرار می کند. ساختارهای پلاستیکی مقاومی را در بین اجزا قرارمی دهد که نقش حمایتی دارند و باعث حرکت راحت تر اجزا نسبت به هم می شوند. پس از اطمینان از قرارگیری مناسب اجزا در کنار هم و باز و بسته شدن صحیح زانو، کاسه ی زانو به جایگاه خود بازگردانده شده و محل برش با بخیه بسته می شود.

مراحل پس از جراحی تعویض کامل زانو

معمولا لازم است تا فرد،2 تا 3 شب پس از جراحی را در بیمارستان سپری کند. همچنین پس از عمل جراحی، یک فیزیوتراپ به تمرین حرکات زیر در بیمار خواهدپرداخت:

• حرکاتی که به تحمل وزن بدن کمک می کنند.
• حرکاتی که کمک می کنند تا فرد بیمار با زانوی جدید خود وفق بیابد.

این حرکات پس از مرخص شدن از بیمارستان و در خانه نیز باید تکرارشوند. زمانی فرد از بیمارستان مرخص می شود که بتواند حرکات مشخصی مانند خارج شدن از تخت و استفاده از دستشویی را به تنهایی انجام دهد. همچنین فرد بیمار ممکن است مدتی پس از جراحی نیاز به عصا یا واکر نیز داشته باشد.
زمانی که فرد بیمار در خانه است ممکن است به پرستار یا همراه نیاز پیداکند. همچنین برای بهبودی سریعتر، ممکن است پزشک جلسات فیزیوتراپی را در مراکز تخصصی فیزیوتراپی تجویز کند. گرچه بهبودی کامل هر فرد با فرد دیگر متفاوت است اما معمولا فرایند بهبودی کامل 4 هفته طول می کشد. در طول این مدت، بهترین راه برای بهبودی سریعتر، ورزش تحت نظر و مشاوره ی فیزیوتراپیست خواهدبود.

مشکلات پس از جراحی تعویض کامل زانو

اصلی ترین مشکلاتی که برای فرد، پس از جراحی تعویض کامل زانو ممکن است رخ دهد شامل موارد زیر است:

• عفونت
• ایجاد لخته ی خون
• درد مداوم، حتی با وجود موفقیت آمیزبودن جراحی
• سفتی و خشکی زانو

بسیاری از افراد، این مشکلات را تجربه نمی کنند اما در صورتی که نگرانی خاصی از بابت این مشکلات وجود داشت حتما با پزشک خود مشورت نمایید.