بیماریهای خوش خیم پستان شایعترین مشکلات سینه را در بانوان تشکیل میدهند.بافت سینه در طول دوران باروری خانمها تحت تأثیر نوسانات هورمونی قراردارد که باعث ایجاد درد پستان بصورت دوره ای می شود. در سنین 55-35 سالگی بافت سینه شروع به تحلیل رفتن میکند که ضایعاتی را ایجاد میکند از جمله تغییرات فیبروکیستیک.بیماری فیبروکیستیک علایمی ایجاد می کند که گاه برای خانمها آزار دهنده و باعث نگرانی می شود.مراجعه به متخصص زنان جهت معاینه سینه و بررسی مشکلات پستان ، از نگرانی شما می کاهد.
بیماری فیبروکیستیک که شایعترین ضایعه پستان و شایعترین یافته در سونوگرافی سینه می باشد به کیستهای متعدد و تغییرات فیبروزی در بافت سینه اشاره دارد که در اثر تحلیل طبیعی بافت پستان بوجود می آید.این کیستها معمولا میکروسکوپی و غیرقابل لمس بوده و در 40 درصد خانمها ایجاد میشوند. تغییرات فیبروکیستیک بصورت دوطرفه و خوش خیم بوده ، در خانمهای 55-35 ساله شایعتر است اما در سنین دیگر هم ممکن است دیده شود. اگر چه سینه های فیبروکیستیک خطرناک نیست، این شرایط می تواند تشخیص سرطان پستان را مشکل تر کند. اما درصورت رد شدن بدخیمی اهمیت چندانی ندارد و تنها بدلیل علایم آزاردهنده و نگرانی بیمار نیاز به درمان دارد.
ایجاد تغییرات فیبروکیستیک در دوران باروری بانوان و دوطرفه بودن آن نشان میدهد علت اصلی آن بیشتر هورمون استروژن است. برخی تحقیقات نشان داده که مصرف سیگار و مواد کافئین دار مانند قهوه و نسکافه و...در ایجاد کیست پستان مؤثر هستند گرچه هنوز اثبات نشده و مطالعات بیشتری باید انجام شود.
شایعترین علامت تغییرات فیبروکیستیک سینه ، ماستالژی دوره ای در هردو پستان است که باعث شکایت و آزار اکثر خانمها میشود..تغییرات فیبروکیستیک ممکن است توده بدون علامتی را بوجود آورند که نرم ، متحرک و قابل فشرده شدن است. اما علامت شایعتر آن حساسیت و درد منتشردر دو سینه و گاهی گالاکتوره و ترشح از نوک پستان است. ممکن است این توده ها بصورت منفرد و یا متعدد لمس شوند ، بعلت نوسان هورمونی تغییر سایز دهند و حتی بطور موقت ناپدید شوند.در اکثر خانمها بعلت بزرگ شدن کیستها در دوران قبل از خونریزی قاعدگی ( در اثر تغییرات هورمونی ) ، احساس درد و تورم سینه ها از 14-12 روز قبل از پریود شدیدتر میشود.
اولین اقدام پزشک متخصص، معاینه سینه است . بهترین زمان برای انجام معاینه روز ۷ تا ۱۰ بعد از شروع سیکل ماهانه است. در این معاینه هر دو پستان و زیر بغلها بررسی میشوند تا اطمینان حاصل شود ضایعه مشکوکی از نظر سرطانی بودن وجود ندارد.در مرحله بعد با توجه به سن ، معمولا سونوگرافی پستان جهت تشخیص کیست وافتراق آن از توده توپر یا ماموگرافی در صورت لمس توده منفرد درخواست میشود. گاهی لازم است از این نواحی ندولار ( که بعلت تجمع کیست های ریزتشکیل شده اند ) نمونه برداری صورت گیرد.
همان طورکه گفته شد تغییرات فیبروکیستیک تغییرات خوش خیم پستانی هستند و زمینه ساز ابتلا به سرطان هم نمیشوند. نکته مهم این است که تشخیص زود هنگام سرطان پستان در خانم هایی که سینه های آنها دچار تغییرات فیبروکیستیک است با مشکلاتی روبروست. به همین دلیل توصیه می شود خانم هایی که پستان فیبروکیستیک دارند به صورت دورهای و مرتب تحت معاینه بالینی توسط جراح و یا متخصص زنان با تجربه و بررسی مناسب قرار گیرند.
درمان پستان های فیبروکیستیک معمولا علامتی است و کیستهای بوجود امده با دارو برطرف نمیشوند. توصیه های لازم جهت کاهش درد و ناراحتی در سینه ها درمقاله ماستالژی اشاره شده است.
گاهی خانمها در معاینه پستان احساس یک توده دارند و درسونوگرافی ممکن است کیست ساده یا کیست کمپلکس گزارش شود.طبق نظر پزشک معالج با توجه به سایز کیست ، نوع کیست ، و علایم بیمار، ممکن است نیاز به تخلیه کیست و کشیدن مایع با سرنگ و یا تکرار مجدد سونوگرافی بعد از 6-3 ماه و یا حتی نمونه برداری باشد.
دکتر منصوره پژمان منش ، متخصص و جراح زنان و زیبایی اصفهان
نسخه اصلی مطلب بیماری فیبروکیستیک پستان را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.