کلوئید یا گوشت اضافه چگونه درمان میشود

دکتر گیتا فقیهی [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drgitafaghihi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند،بلوک آ،طبقه سوم،کلینیک صدف تلفن مطب : 32240828 - 031

کلویید یا گوشت اضافه عبارت است از رشد بیش از اندازهی بافت همبند جای زخم که در اطراف زخم، معمولاً پس از التیام آن، ایجاد میشود. جای زخم کلوئیدی گاهی اوقات با جای زخم هیپرتروفیک اشتباه گرفته میشود. در مجموع، کلوئید معمولاً از زخم اولیه بزرگتر است و بیش از محدوده آن رشد میکند، حال آن که بافت در جای زخم هیپرتروفیک داخل محدوده زخم اولیه جای میگیرد. علت ایجاد گوشت اضافه مشخص نیست اما در کل در میان افراد دارای پوست تیره رواج بیشتری دارد.
درمانهای گوناگونی برای این مشکل وجود دارد.
افراد مستعد ایجاد گوشت اضافه باید از سوراخ کردن بدن (پیرسینگ)،خالکوبی(تاتو) و جراحی غیرضروری خودداری کنند.

علت ایجاد کلوئید
علت دقیق ایجاد گوشت اضافه مشخص نیست؛ اما معمولاً پس از آکنه، کورک و جوش زدن، سوراخ کردن بدن، در سوختگی ها، بریدگی ها و بعد از عمل جراحی تشکیل میشود و عفونت نیز احتمال شکلگیری آن را افزایش میدهد. ظاهراً سلولهایی موسوم به فیبروبلاست که تولید بافت همبند جای زخم (کلاژن) را بر عهده دارند دچار مشکل میشوند؛ البته معلوم نیست که آیا خود فیبروبلاستها نقصی دارند یا معضلی در مواد شیمیایی کنترل کننده فعالیت آنها وجود دارد. گمان می رود هورمونها، مشکلات سیستم ایمنی و عاملهای ژنتیکی و وراثتی همگی در بروز گوشت اضافه نقش داشته باشند. منظور از “ژنتیک” این است که این عارضه از طریق کدهای خاصی به نام ژن از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. هر سلول بدن از کروموزومهایی تشکیل میشود که سازندهی بسیاری از ژن ها به شمار میروند.
پوست کلوئیدی در میان افرادی با پوست تیره تر، به ویژه بین اقوام آفریقایی ـ امریکایی، رواج بیشتری دارد. در سنین ده تا سی سالگی درصد شیوع این عارضه بیش از دیگر سنین است، اگرچه درصد شیوع در ابتدا و انتهای این بازه سنی کمتر است. بر اساس مطالعات انجام گرفته بر روی آفریقاییها از هر 100 نفر در 6 تا 16 نفر پوست کلویید ساز ایجاد میشود.

علائم ایجاد شده
بافت کلویید معمولاً حدود سه ماه پس از آسیب اولیه پوست تشکیل میشود، اگرچه در برخی موارد این شکل گیری یک سال زمان میبرد. نخستین علامتی که جلب توجه میکند این است که رشد بافت همبند نرم جای زخم در خارج از کناره های زخم اولیه شروع میشود و حساس یا دردناک میشود و همراه با خارش و سوزش می باشد. گوشت اضافه گاهی اوقات بدون هیچگونه زخم پوستی مشخص ایجاد میشود، با این وجود، اکثر افراد خود، میتوانند به خوبی علت این مشکل را تعیین کنند. استخوان سینه، شانه، لاله گوش و گونه ناحیه های رایج بروز این مشکل هستند. ایجاد این بیماریروی مفصل، دامنه ی حرکتی را محدود میکند و به مرور زمان، رنگ قرمز اصلی به قهوه ای تغییر مییابد یا رنگ پریده میشود. رشد گوشت اضافه از چند هفته تا چند ماه طول میکشد و معمولاً آهسته است اما گاهی ظرف چند ماه ناگهان بزرگ میشود. اکثر جای زخمهای کلوییدی به محض توقف رشد، در همان اندازه باقی میمانند یا کوچکتر میشوند.

درمان کلوئید
کلویید یا گوشت اضافه به کمک بررسی ظاهر پوست و شرح حال پزشکی تشخیص داده میشود. جای زخم کلوئیدی معمولاً به مرور زمان کوچک و به ندرت کاملاً محو میشود. ممکن است فکر کنید که جای زخم کوچکی که دیده هم نمیشود اهمیت چندانی ندارد، بااین حال، اگر ظاهر آن باعث نگرانیتان میشود میتوانید از درمانهای متعدد موجود بهره بگیرید. هیچ درمان گوشت اضافه ای با موفقیت صد در صد توأم نیست و پزشک احتمالاً ترکیبی از روشهای مختلف را پیشنهاد خواهد داد.
روشهای درمانی عبارتند از:

1-استروئیدها
بافت کلویید در اکثر موارد به تزریق استروئیدی به نام تریامسینولون داخل جای زخم واکنش مثبت نشان میدهند. تزریقها هر دو تا شش هفته یکبار تا زمان مشاهده علائم بهبود انجام میشود. این تزریقها گاهی تشکیل شبکهای از رگهای سطحی (تلانژکتازی) یا روشن و نازک شدن پوست پیرامون محل تزریق را به دنبال دارد. قرار دادن نوار اشباع شده با استروئید روی بافت کلویید به مدت 12 ساعت در روز نیز یکی دیگر از روشهای درمان گوشت اضافه است.

2-فشار و یا پانسمانهای بسته
در این روش محل مورد نظر به گونهای پانسمان میشود که فشار روی آن محل وارد شود و یا جای زخم با هوا تماس نیابد (پانسمان های بسته و یا محفوظ از هوا). این پانسمان باید هر 12 یا 24 ساعت یکبار به مدت چند هفته تجدید شود. سیلیکون به صورت ژل یا نوار آغشته به سیلیکون یا نوار پلی اورتان چسب دار مواد لازم برای انجام این پانسمان هستند؛ البته محصولات دیگری نیز در دسترس هستند. برای درمان گوشت اضافه روی لاله گوش (معمولاً ناشی از سوراخ کردن گوش) گوشواره فشاری پیشنهاد میشود که عموماً پس از برداشتن گوشت اضافه با عمل جراحی استفاده میشود و باید تمام ساعات شبانه روز به گوش انداخته شود.

3-کرایوتراپی
در کرایوتراپی به کمک سوند بافت منجمد میشود. این روش یا به تنهایی یا در کنار دیگر راهکارهای درمانی، به ویژه تزریق استروئید، برای درمان کلویید مورد بهره برداری قرار میگیرد. کرایوتراپی در مراحل اولیه رشد گوشت اضافه را متوقف میکند. کمرنگ شدن پوست اطراف ناحیه تحت درمان از عوارض این روش به شمار میرود. در کرایوتراپی با استفاده از یک سوند بافت کلوییدی از درون زخم روی پوست منجمد میشود؛ البته این روش هنوز در حال بررسی است.

4-درمان با لیزر
غالباً برای درمان گوشت اضافه لیزربه کار برده میشود؛ بهترین نتیجه و در عین حال کمترین عوارض جانبی با استفاده از لیزرهای با طول موج 585 نانومتر به دست می آید. با این حال پژوهشهای بیشتری باید انجام شود تا کارآمدترین نوع لیزر و بهترین شیوه کاربرد آن مشخص شود. لیزرهای 585 تأثیر کمتری روی پوست تیره دارند. در بعضی موارد قرمزی کاهش مییابد اما کلویید کوچک نمیشود. پس از تزریق استروئید غالباً از لیزر دی اکسید کربن برای درمان کلویید در موارد دشوار استفاده میشود.

5-درمان با اینترفرون
اینتروفرون آلفا دارویی ضد ویروس است که در صورت استفاده شدن در کنار تزریق استروئید، اثر آن را در درمان گوشت اضافه بهبود میدهد اما به تنهایی چندان کارآمد نیست.

6-رتینوئیدها
رتینوئیدها، که معمولاً برای درمان آکنه و جوش به کار برده میشوند، در صورت استعمال بر روی سطح گوشت اضافه یا تزریق درون آن اثرات مثبتی به جای میگذارند. اما معمولاً نخستین انتخاب پزشکان نیستند، چون به اندازه دیگر روشها کارآمد نیستند.

7-جراحی
برداشتن جای زخم کلوییدی از طریق جراحی میتواند جای زخمی حتی بزرگتر از زخم اول را به جا بگذارد، بنابراین توصیه میشود پیش از روی آوردن به جراحی، درمانهای دیگری مانند تزریق استروئید، پانسمان فشاری یا بسته را امتحان کنید. تکنیکهای محتاطانه و دقیق جراحی و در عین حال استفاده از کمترین تعداد بخیه ممکن هنگام بستن زخم خطر تشکیل گوشت اضافه ی بیشتر را کاهش میدهد.

پیشگیری
اگر در یکی از گروههای مستعد ابتلا به این مشکل (دارای پوست تیره، سن 10 تا 30 و…) قرار دارید یا گوشت اضافه پیش از این تشکیل شده است، بهتر است از سوراخ کردن بدن، خالکوبی و انجام جراحیهای غیرضروری مانند جراحی زیبایی، به ویژه در آن ناحیه هایی از بدن خودداری کنید که احتمال تشکیل گوشت اضافه در آنها بیشتر است. در صورت بروز آکنه، آن را به درستی و با شیوهای مناسب در مراحل اولیه درمان کنید تا جای آنها زخم نشود. چنانچه گمان برده شود که احتمال تشکیل کلویید پوست وجود دارد و انجام عمل جراحی ضروری است، جراح استفاده از پانسمان، تزریق استروئید یا دیگر روشهای درمان بافت کلوییدیرا برای کاهش خطر ایجاد گوشت اضافه توصیه میکند.

علت بروز این مشکل هنوز دقیقا مشخص نیست اما اگر شما عوامل خطر یاد شده در مقاله را دارید بهتر است به منظور پیشگیری از تشکیل بافت کلویید روی پوست خود از سوراخ کردن، جراحی و… پرهیز کنید. در صورت بروز این مشکل بهتر است در مراحل اولیه نسبت به درمان گوشت اضافه اقدام کنید. در صورت بروز کلویید روی بدن، پزشک بهترین درمان را با توجه به شرایطتان برای شما تجویز می کند.