همه چیز در مورد بیضه نزول نکرده یا هیدروسل

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

عدم نزول بیضه یکی از شایعترین اختلالات تکاملی در نوزادان پسر است . شیوع این اختلال در نوزادان نارس بیشتر استکه در اغلب موارد نزول خود به خود رخ می دهد . با این وجود حدود 1% نوزادان در سن یک سالگی همچنان عدم نزول بیضه را دارند که در 30% موارد می تواند دو طرفه باشد . 80% بیضه های ی نزول نیافته در کشاله ی ران قابل لمس هستند . در مواردی که بیضه قابل لمس نیست ممکن است داخل شکم باشد یا در کشاله ران و یا کیسه بیضه اما به دلیل سایز کوچک یا چاقی کودک قابل لمس نباشه . گاهی اصلا بیضه تشکیل نشده است یا اندازه بسیار کوچکی دارد که ارزش نگه داشتن ندارد و باید خارج شود .گاهی بیضه ها متحرک (retractile) هستند یعنی گاهی در کیسه بیضه قابل لمس هستند و گاهی بالا می روند . در این حال حالت نیاز به عمل جراحی فوری وجود ندارد اما معاینه سالیانه توسط پزشک ضروریست چرا که حدود1/3 این بیضه ها با گذر زمان کاملا بالا می روند و نیاز به عمل خواهند داشت .

عوارض عدم نزول بیضه

1- ناباروری : در افرادی که عدم نزول بیضه یک طرف دارند ، باروری کمی کمتر از افراد نرمال است اما با استفاده از روشهای درمانی موجود شانس پدر شدن در اینها به اندازه افراد سالم است. اما در مواردی که عدم نزول بیضه دو طرفه وجود دارد، شانس باروری و پدر شدن کمتر از افراد سالم می باشد. هر چه عمل جراحی زودتر انجام شود، شانس پدر شدن در آینده افزایش می یابد.

2- بدخیمی بیضه : احتمال بدخیمی در بیضه های نزول نکرده بیشتر از بیضه های عادی است، مخصوصا اگر عمل پائین آوردن بیضه بعد از سن بلوغ انجام شود. اما عمل جراحی پیش از سن 13 سالگی این احتمال را کاهش می دهد.

بهترین سن برای عمل جراحی چه سنی است ؟

اگر بیضه نزول نکرده تا سن 6 ماهگی پائین نیاید ، دیگر شانسی برای نزول خود بخود وجود ندارد. از طرفی پس از سن یک سالگی و خصوصا 18 ماهگی در صورتی که عمل انجام نشده باشد، بیضه ها دچار آسیب غیر قابل برگشت می شوند . بنابراین بهترین سن عمل بین 6ماهگی تا یک سالگی است.

آیا روشهای غیر جراحی (داروئی)نیز برای درمان عدم نزول بیضه وجود دارد؟

آمپولhCG در برخی موارد می تواند برای بیضه هائی که تا نزدیکی کیسه بیضه پائین آمده باشند کمک کننده باشد اما موفقیت این روش پائین است (20%) و برخی بیضه ها که با تجویز دارو پائین آمده اند مجددا بالا می روند و در نهایت نیاز به عمل جراحی خواهند داشت . از طرف دیگر برخی مطالعات نشان داده اند که تجویز آمپولهای هورمونی می تواند بر عملکرد بیضه در اینده اثر منفی بگذارد . به همین دلیل روش غیر جراحی دیگر توصیه نمی شود .

درمان جراحی:

روش درمان جراحی بستگی به موقعیت بیضه دارد. برای بیضه هایی که در ناحیه ی کشاله ران قراردارند معمولا یک برش کوچک در کشاله ران و یک برش نیز روی کیسه بیضه داده می شود و مدت زمان عمل نیز بسته به تجربه جراح بین نیم تا یک ساعت است. اما برای بیضه های غیر قابل لمس باید لاپاروسکویی انجام شود به این صورت که یک دوربین از ناحیه ناف وارد شکم شدهو فضای شکم بررسی می گردد . در صورتی که بیضه در شکم دیده شود می توان آن را آزاد کرد و به سمت کیسه بیضه منتقل نمود. نکته مهمی که در مورد بیضه های شکمی وجود دارد این است که گاهی این بیضه ها بسیار کوچک هستند و باید خارج گردند چون در آینده هیچ عملکردی نخواهد داشت و فقط خطر سرطانی شدن آنها وجود دارد.

نکته دیگر این است که گاهی بیضه علیرغم اینکه اندازه خوبی دارد اما طناب آن (اسپرماتیک کورد ) کوتاه است و از داخل شکم به کیسه بیضه نمی رسد . در این صورت شاید بتوان در دو مرحله عمل بیضه را تا کیسه بیضه پائین آورد . اما این کار همیشه ممکن نیست و ممکن است بیضه تا ناحیه کشاله ران بیشتر پائین نیاید و گاهی نیز پس از عمل به دلیل آسیب عروقی ،بیضه بطور کامل از بین می رود . در هر صورت باید در نظر داشت که بیضه هائی که قابل پائین آوردن تا داخل کیسه بیضه نباشند، به مرور عملکرد خود را از دست می دهند و ریسک بدخیمی نیز در آنها افزایش می یابد . و گاهی بهتر است که خارج گردند.

چون سونوگرافی و MRI دقت 100% برای تشخیص بیضه شکمی ندارند در مواردی که بیضه در کیسه یا کشاله ران لمس نمیشود، حتما لازم است که لاپاروسکوپی انجام شود.

موارد نادری وجود دارد که هر دو بیضه در داخل شکم هستند و با عمل جراحی نیز قابل پائین آوردن نیستند ، و یا پس از عمل از بین می روند که در این صورت فرد در آینده نابارور خواهد بود و برای اینکه بلوغ طبیعی داشته باشد ، باید از هورمون جنسی مردانه (تستوسترون)به صورت تزریقی استفاده کند.

هیدروسل :

هیدروسل ،تجمع مایع در اطراف بیضه است و به دو نوع ارتباطی و غیر ارتباطی تقسیم می شود . در نوع ارتباطی که تقریبا فقط در کودکان دیده می شود کانالی بین بیضه و فضای داخل شکم وجود دارد که باعث می شود مایع داخل شکمی به سمت بیضه و بالعکس حرکت کند . نشانه بارزآن، تغییر سایز بیضه با گریه و فعالیت و تب است. اما در نوع غیر ارتباطی ، افزایش و کاهش سایز بیضه را نداریم . در مواردی که کانال ارتباطی موجود اما بسیار باریک باشد ،تغییر سایز بیضه در حدی نیست که با چشم قابل تشخیص باشد .هیدروسل می تواند از هنگام تولد وجود داشته باشد یا بعدا ایجاد شود. در هیدروسلهای مادرزادی معمولا نوزاد را تا یکسال تحت نظر می گیریم . چنانچه بهبود خود بخود حاصل نشده ، نیاز به عمل جراحی وجود دارد .

هیدروسلهایی که غیر مادرزادی هستند ، یعنی از بدو تولد وجود ندارند ، معمولا به دنبال ضربه ، عفونت ، پیچش بیضه و عمل واریکوسل ایجاد می شوند و در اکثر موارد به صورت خودبه خود بهبود می یابند . اما اگر تجمع مایع به حدی باشد که باعث درد و ناراحتی شود ، عمل جراحی ضرورت می یابد .نکته مهم در مورد هیدروسل ، افتراق آن فتق (هرنی)و تومور بیضه است . بنابراین در صورت مشاهده هر نوع تغییر ناگهانی یا جدید در سایز بیضه باید فرد سریعا به پزشک مراجعه کند ، هر چند درد وجود نداشته باشد