مفصل لگن در میان گوی سر استخوان فمورال (ران) و حفره استابولوم (حقه ای) و لابروم غضروفی، شکل گرفته است. عضلات حمایت کننده قوی، کپسول مفصل فیبری و رباط خاصره ای رانی یا ایلیوفمورال این مفصل را مفصلی باثبات می کنند. برای دررفتگی لگن به وارد شدن نیروی شدید مانند زمین خوردن های جدی یا تصادفات با اتومبیل نیاز می باشد و این بدین معناست که ممکن است این گونه آسیب دیدگی ها با سایر آسیب دیدگی های تهدیدکننده جان و یا شکستگی های دیگر همراه باشند. این مشکل بسیار دردناک است. تشخیص صحیح و سریع به این معناست که مدیریت صحیح می تواند عوارض بیماری را کاهش دهد.

ممکن است برای شما یک سری تمرینات فیزیوتراپی تجویز گردد. فیزیوتراپی یک برنامه از تمرینات است که به آرامی عضلات و مفاصل خاصی را تقویت و کشش می دهد.

اقدامات مهم هنگام دررفتگی و نیمه دررفتگی لگن

دوره فیزیوتراپی که معمولاً بین 4 تا 6 هفته طول می کشد در فرایند بهبودی نقش بسیار مهمی دارد. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انواع مختلفی از تمرینات کم فشار را به شما آموزش می دهد که جهت افزایش توان و تحرک مفصل زانو طراحی شده اند.

دررفتگی و نیمه دررفتگی لگن یک وضعیت اورژانسی است. سعی نکنید فرد آسیب دیده را جابجا کنید و جهت دریافت کمک فوری با پزشک صحبت و ملاقات کنید؛ و پس از درمان فوراً روش های توانبخشی را برای بهبود هر چه سریع تر در پیش بگیرید.

توان بخشی مخصوص دررفتگی لگن، توسط متخصص طب فیزیکی بر اساس موارد زیر برای شما تعیین میشود:

• سن، وضعیت سلامت کلی و سابقه بیماری
• شدت آسیب دیدگی
• نوع آسیب دیدگی
• قدرت تحمل نسبت به داروهای خاص، شیوه ها و روش درمانی
• پیش بینی هایی که برای پیشرفت مشکل وجود دارد.
• نظر و اولویت شما

متخصص طب فیزیکی با استفاده از روش های مختلف توانبخشی مانند فیزیوتراپی و ورزش های مخصوص، حرکات کششی، استفاده از کفش و کفی طبی و آتل بندی لگن و نیز با استفاده از تکنیک های کنترل درد ناشی از دررفتگی لگن به بیماران کمک خواهد کرد که هر چه سریع تر به وضعیت معمول و عملکرد مطلوب خود بازگردند.

آناتومی لگن و انواع دررفتگی لگن

استخوان لگن یا خاصره یک حفره به نام استابولوم دارد. فمور در انتهای فوقانی استخوان ران به شکل گوی است که درون استابولوم قرار گرفته و در آنجا به وسیله رباط ها و تاندون ها نگه داشته می شود. غضروف مفصلی نرم، استخوان های مفصل را پوشانده بنابراین در حالی که بافت های نرم، مفصل را در هنگام حرکت ثابت نگه می دارند و گوی فمورال را درون حفره می چرخاند، استخوان ها به نرمی بر روی یکدیگر می لغزند. یک ضربه شدید می تواند استخوان ران را به خارج از حفره براند و به طور بالقوه نیز موجب بروز آسیب دیدگی های دیگر در این ناحیه گردد.

استخوان ران به یکی از این دو شکل از حفره بیرون می زند:

• دررفتگی خلفی: اکثریت دررفتگی های لگن، دررفتگی خلفی هستند که در آنها استخوان ران به سمت عقب رانده می شود. در هنگام این نوع از دررفتگی پا در یک حالت ثابت باقی می ماند.
• دررفتگی قدامی: زمانی که استخوان ران در جهت جلو از حفره خود بیرون بزند دررفتگی جزئی روی می دهد؛ و شما تنها قادرید که پا را به سمت بیرون و دور از قسمت میانی بدن بچرخانید.

دلایل دررفتگی لگن

ضربه مستقیم، خصوصاً تصادف با وسایل نقلیه و سقوط از ارتفاع شایع ترین علت دررفتگی ران هستند. معمولاً برای دررفتگی لگن در بزرگسالان به نیروی بسیار شدیدی نیاز می باشد اما ممکن است کودکان به دنبال یک ضربه نسبتاً جزئی دچار دررفتگی لگن شوند. بیشتر دررفتگی ها در بزرگسالان براثر تصادف با وسایل نقلیه یا سقوط از ارتفاع زیاد ایجاد می شوند. در بیماران پس از تعویض کامل لگن در زمانی که ممکن است دررفتگی مفصل مصنوعی روی دهد نیز ممکن است دررفتگی لگن اتفاق افتد. دیسپلازی خفیف استابولار (کم عمق بودن حفره استابولوم) ممکن است در بزرگسالان وجود داشته باشد و احتمال دررفتگی مجدد لگن را افزایش دهد. چنانچه شکستگی های مرتبط با استخوان فمور وجود داشته باشد دررفتگی های لگن راحت تر روی می دهد. دررفتگی ها در کودکان باید به تدریج کاهش پیدا کنند تا از آسیب دیدگی سر استخوان فمور پیشگیری شود. سقوط از ارتفاع نیز می تواند لگن را از محل خود خارج کند.

علائم دررفتگی لگن

از علائم دررفتگی لگن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد لگن
• ناتوانی در حرکت دادن پا
• بی حسی و خواب رفتن دست و پا
• ضعف عضله
• صدا دادن و تق تق مفصل لگن

عوارض دررفتگی مفصل لگن

در موارد نادر، در رفتگی لگن می تواند موجب آسیب دیدگی عصب، بخصوص عصب سیاتیک شود این عصب از پایین کمر به پشت باسن و ران کشیده شده است. این آسیب دیدگی می تواند در توانایی شما برای خم کردن زانو و قدم پا، اثر بگذارد و موجب بروز ضعف در تمام پا شود. در بیشتر بیماران پس ازاین نوع آسیب دیدگی با انجام درمان توسط پزشک متخصص، عملکرد عصب بهبود می یابد اما در برخی از بیماران به علت عملکرد غیرعادی عصب، درد ماندگارتر است.

درمان دررفتگی لگن

زمانی که به دررفتگی لگن دچار باشید، نیاز است که استخوان به مکان مناسب خود بازگردانده شود بدین گونه مفصل می تواند به طور صحیح ترمیم شود.

پس از طی نمودن این فرایندها، متخصص طب فیزیکی جهت کمک به کاهش دررفتگی و یا بهبود درمان، ممکن است انجام هر کدام از روش های زیر را توصیه کند:

استراحت

بیمارانی که عمل جراحی را انجام می دهند، نسبت به افرادی که فقط دررفتگی را کاهش می دهند، به زمان بیشتری برای استراحت دادن به مفصل لگن نیاز دارند.

اسپلینت (آتل)

آتل یا گچ که ناحیه دچار دررفتگی شده را بی حرکت نگه می دارد، می تواند راستای بدن را بهبود و ترمیم نماید و از قسمت آسیب دیده در برابر حرکت یا استفاده عضو، حمایت کند.

تجویز دارو جهت کنترل درد

طب فیزیکی داروهای مسکن متناسب با میزان درد و التهاب در بیمار تجویز خواهد کرد.

تراکشن (کشش)

کشش ستون فقرات شامل وارد نمودن نیرو برای کشیدن بخش های خاصی از بدن در یک جهت مشخص می باشد. ترکشن از قرقره ها، طناب ها، وزنه ها و یک قالب فلزی تشکیل می شود که یا در بالا یا بر روی تختخواب نصب می شود. هدف از تراکشن، کشش عضلات و تاندون های اطراف انتهای استخوان می باشد تا به کاهش دررفتگی کمک شود.

فیزیوتراپی

چون حرکت می تواند به لغزندگی و تقویت سطح مفاصل کمک کند؛ حرکت های لگن و تمرینات ملایم کششی توصیه می شود. جهت دور کردن پا از بدن می توان حرکات کششی را در حالت درازکش و در حالت نشستن انجام داد. تمامی حرکات کششی در بیشترین حالت کشش باید به مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ شود. انجام کشش به اندازه 10 دقیقه در روز می تواند تأثیر بسزایی در انعطاف پذیری بدن داشته باشد.

زمانی که بر روی حرکات تقویتی لگن کار می کنید به حرکات ابداکشن لگن (حرکت دادن پا دور از محور بدن) و چرخش به سمت خارج (چرخش ران و دور کردن آن از بدن) متمرکز شوید.

کفش های طبی ارتوپدی

اگر مشکل اختلاف طول پا در شما وجود دارد جهت کاهش درد و کمک به الگوی راه رفتنتان، پد پاشنه را می توان به درون کفش اضافه کرد. در نسخه پزشک ممکن است به یک متخصص ارتوپد نیاز باشد تا ارتز به صورت صحیح تجویز شود. سپس فیزیوتراپیست می تواند تقویت عضلات، الگوی راه رفتن و برنامه خانگی را برای بیمار کنترل کند.

عمل جراحی

مخصوصاً برای دررفتگی های مجدد یا چنانچه ماهیچه، تاندون یا رباط به شدت پاره شده باشد.

مدت زمان بهبودی دررفتگی لگن

پزشک متخصص، پس ازاینکه مفصل لگن جا انداخته شد عکس برداری با اشعه ایکس بیشتری را انجام میدهد تا از قرار گرفتن لگن در جای مناسب خود، اطمینان حاصل کند. چنانچه آسیب دیدگی دیگری در کنار در رفتگی لگن ندارید شما بایستی حدوداً ظرف 2 تا 3 ماه کاملاً درمان شوید؛ اما اگر شکستگی های دیگری نیز وجود دارد مدت زمان بهبودی طولانی تر خواهد بود. چند هفته اول شما به عصا یا دیگر وسایل کمکی نیاز دارید تا بدون وارد شدن فشار بر روی مفصل در حال ترمیم، راه بروید. دررفتگی لگن ممکن است کمی بیشتر زمان ببرد تا شما بتوانید به ورزش بازگردید. در چند روز اول پس از عمل ناحیه دچارشده به دررفتگی دردناک خواهد بود و تا بیش از 4 هفته پسازآن، حرکت کردن دشوار است.

نسخه اصلی مطلب انواع دررفتگی مفصل لگن و درمان آن را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---