بررسی روش های درمان روماتیسم مفصلی زانو

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

ردرمان

از آنجایی که بیماری روماتیسم مفصلی درمان قطعی ندارد، روند معالجه بیماران معمولاً تا پایان طول عمر آنان ادامه خواهد داشت و بیشتر بر تسکین علائم بیماری و نیز جلوگیری از افزایش آسیب دیدگی زانو و یا کاهش سرعت این آسیب ها متمرکز می باشد. بیماران باید این نکته را درک کنند که روماتیسم مفصلی یک بیماری چند سیستمی است و می تواند اندام های متعددی از قبیل ریه ها ، مغز استخوان، چشمها و دستگاه قلبی عروقی را درگیر نماید.

انجام اقدامات خودمراقبتی می تواند به بیماران در کنترل علائم روماتیسم مفصلی زانو کمک کند. ورزش های سبک مانند پیاده روی، شنا و ایروبیک در آب می تواند در تقویت عضلات اطراف مفصل ها تأثیر خوبی داشته باشد. گرم کردن زانو هم به تسکین درد زانو و شل کردن عضلات کمک می کند، اما سرد کردن می تواند باعث کند و مبهم شدن درد شود. استفاده از تکنیک های ریلکسیشن از قبیل تنفس عمیق، هیپنوتیزم درمانی و تجسم خلاق نیز به کاهش درد زانو کمک می کند.

درمان های دارویی

داروهای تجویزی و بدون نسخه زیادی برای درمان روماتیسم مفصلی زانو وجود دارد، اما برخی از این داروها ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند که بیمار باید حتماً مراقب آنها باشد. معمولاً بیماران این داروها را به صورت ترکیبی مصرف می کنند. رایج ترین داروها برای روماتیسم مفصلی عبارتند از :

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی :

این دسته از داروها از قبیل ایبوپروفن (که معمولاً با نام آدویل یا موترین شناخته می شود) و ناپروکسن (یا آلِو)، درد و التهاب را کاهش می دهند. دوزهای بالاتری از این داروها هم وجود دارد که حتماً باید توسط پزشک تجویز شود.

استروئیدها :

داروهای کورتیکواستروئید تجویزی از قبیل پردنیزون و متیل پردنیزون (مدرول)، از طریق خاصیت بازدارندگی سیستم ایمنی بدن، به کنترل التهاب و کند کردن روند آسیب دیدگی مفصل کمک می کنند.

داروهای ضد روماتیسم (DMARD) :

این داروها می توانند از آسیب دیدگی دائمی مفصل زانو و بافت های آن جلوگیری کنند. داروهای ضد روماتیسم شامل متوترکسات (روماترکس، ترکسال)، لفلونامید (آراوا)، هیدروکسی کلروکوئین (پلاکوئنیل) و غیره می باشد.

داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی :

این داروها در تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر دارند و مهم ترین آنها شامل آزاتیوپرین (ایموران، آزاسان)، سیکلوسپورین (نئورال، ساند ایمون و جنگراف) و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) می باشد.

داروهای بیولوژیکی :

این داروها در واقع بازدارنده پروتئین هایی به نام سایتوکین ها هستند که باعث ایجاد التهاب در بدن می شوند. مهم ترین داروهای بیولوژیکی شامل اتانرسپت (انبرل)، اینفلیکسیماب (رمیکید) و ادالیمومب (هومیرا) می باشند. یکی دیگر از روش های مؤثر برای درمان روماتیسم مفصلی، انجام عمل جراحی می باشد که در مواقعی استفاده می شود که داروهای فوق نتواند از آسیب دیدگی مفصل زانو جلوگیری کند یا نتواند شدت این آسیب ها را کاهش دهد. عمل های جراحی برای بیماری روماتیسم مفصلی شامل ترمیم تاندون و تعویض کامل مفصل می باشد. در جراحی تعویض مفصل، یک مفصل مصنوعی به جای مفصل آسیب دیده زانو قرار داده می شود.

تزریق در مفصل

تزریق استروئید به داخل مفصل زانو می تواند تورم، درد و خشکی این مفصل را کاهش دهد. اما تزریقات مکرر ممکن است باعث خرابی بیشتر مفصل زانو شود. داروهای استروئید را می توان در غشای تاندون ها نیز برای کاهش تورم ناشی از التهاب پوشش تاندون (تنوسینوویت) تزریق کرد. اما این درمان با وجود آنکه می تواند در کاهش التهاب بسیار مؤثر باشد، در عین حال ممکن است باعث تشدید پارگی تاندون شود.

سینووکتومی

مشکل بیمار در مراحل اولیه بیماری روماتیسم مفصلی، اغلب شامل درد، ورم و خشکی مفصل زانو می باشد. تولید مایع مفصلی هم افزایش می یابد و به تدریج بسیاری از علائمی که مربوط به سینوویوم یا همان لایه پوشاننده سطح مفصل هستند، بروز پیدا می کند. در اغلب موارد، عمل سینووکتومی یا حذف غشای سینوویوم از سطح داخلی مفصل می تواند باعث کاهش علائم التهاب و تورم زانو در طی یک دوره زمانی معین شود. البته این دوره زمانی غالباً طولانی است. حذف غشای سینوویوم ممکن است از طریق تزریق مستقیم یک داروی سمی برای سلول ها به درون فضای مفصل انجام شود. علاوه بر آن، امکان انجام این جراحی به روش آرتروسکوپی و با حداقل تهاجم نیز وجود دارد.

تعویض مفصل

در مواردی که آسیب دیدگی سطوح مفصل زانو به اندازه ای پیشرفت کند که پوشش سطح داخلی این مفصل به طور کامل از بین برود یا باعث درد، ورم و خشکی شدید و بی وقفه زانو شود و یا مفصل زانو به صورت پیوسته تغییر شکل پیدا کند و عملکرد کلی آن ضعیف شود، از عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای درمان آن استفاده می شود. این شدت از بیماری اغلب باعث ضعیف شدن و ناتوانی بیش از حد زانو می شود. اگر درمان های عمومی، مصرف دارو، آتل بندی و استفاده از وسایل کمکی و ارتز، اثربخشی کافی را در رفع علائم التهاب نداشته باشد، جراحی تعویض مفصل زانو انجام می شود.
در جریان عمل جراحی تعویض مفصل زانو، ابتدا بیهوشی عمومی بر روی بیمار اعمال می شود و سپس جراح یک برش بر روی مفصل زانو ایجاد می کند، استخوان کشکک را کنار می زند و سطوح آسیب دیده مفصل را می برد و جدا می کند. پس از آنکه مراحل آماده سازی سطح مفصل به طور کامل انجام شد، جراح یک مفصل مصنوعی به جای آن قرار می دهد. جراح قبل از آنکه بریدگی مفصل را با بخیه ببندد، ابتدا با خم و راست کردن زانوی شما، مفصل مصنوعی جدید را امتحان می کند و تنظیمات لازم را بر روی آن انجام می دهد تا از عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند. جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً حدود 2 ساعت زمان می برد. دکتر مهدی مویدفر با تکیه بر دانش پزشکی روز دنیا آماده خدمت رسانی به مراجعین محترم در زمینه تعویض مفصل زانو می باشد.
بعد از جراحی تعویض مفصل، بیمار معمولاً بین 3 تا 5 روز در بیمارستان می ماند. انجام درمان های فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از مرخص شدن از بیمارستان می تواند به بهبودی سریع تر بیمار کمک کند. در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی که در حالت عادی اضافه وزن ندارند، حتی در صورتی که سایر مفاصل بدن آسیب ببیند و عملکرد کلی آنها ضعیف شود، مفصل مصنوعی تعویض شده دچار فرسودگی نمی شود و معمولاً تا پایان عمر بیمار دوام خواهد داشت.