در رابطه با تزریق بوتاکس چه می دانید ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

استفاده از سم بوتولینیوم ( بوتاکس ) یکی از راههای شایع کاهش چین و چروکهای صورت است. این سم، یک پروتئین خالص شده استریل حاصل از باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم در آزمایشگاه است. نحوه تزریق بوتاکس به این صورت که با تزریق این ماده در مقادیر کم بداخل عضله صورت، عضلات اطراف ناحیه تزریق قابلیت تحریک شدن توسط عصبها را برای مدت چند ماه از دست می دهند و به علت بی حرکتی عضلات ،چین وچروک ناخواسته صورت کم می شود.درصورت ٤٣ عضله وجود دارد و لازم است تا تزریق بوتاکس در محل های دقیق انجام شود،تا فقط عضلات ایجاد کننده چین وچروک ضعیف شوند و حرکات طبیعی صورت باقی بمانند.

سم بوتولینیوم را معمولا"در موارد زیر بکار می بریم

خط اخم،چروکهای کنار چشم،خطوط افقی پیشانی،و باندهای پوستی گردن
نتیجه تزریق بوتاکس بعد از چند روز شروع می شود ومعمولا" برای کامل شدن به ٧-١٠ روز نیاز دارد. طول اثر بوتاکس معمولا" ٣-٦ ماه می باشد و بعداز آن حرکات عضله و چین و چروکها باز میگردند.میزان اثر سم بوتولینیوم به عواملی مثل ضخامت و نوع پوست و شدت چین وچروک بستگی دارد.

تزریق در موارد زیر انجام نمی شود

- افراد کمتر از ١٨یا بیشتر از ٦٥سال
- افراد دچار حساسیت به پروتئین شیر گاو
- افرادی که به محصول بوتولینیوم دیگری واکنش حساسیتی داده اند.
- افرادیکه در محل تزریق عفونت پوستی دارند.
- خانم های باردار یا در دوران شیردهی

زمان اثر بوتاکس

بعد از تزریق بوتاکس به داخل عضله، زمان شروع اثر تقربیا" ۳ تا ۷ روز بعد و طول اثر دارو، تقریبا" ۳_۵ ماه می باشد. بعلت ماهیت مزمن وضعیتهای عصبی عضلانی که بوتاکس برای آنها تجویز میشود، ممولا تزریق مکرر در طی سالیان متمادی لازم می باشد.مطالعات مکرر نشان داده اند که اکثر بیماران، پاسخ به بوتاکس در طی سالیان متمادی بدون کاهش در پاسخ، بی خطری، یا کیفیت زندگی و بدون افزایش میزان دارو وجوددارد. بعضی مطالعات نشان داده اند که با ادامه تزریق بوتاکس، افزایش طول اثر، کاهش عوارض جانبی، و بهبودی عملکردی بیشتر (مثلا راه رفتن کودکان با فلج مغزی ) دیده شده است.

تزریق داخل پوست

نحوه تزریق بوتاکس اینگونه است که در درمان تعریق موضعی بیش از حد(focal hyperhidrosis)،بوتاکس به جای داخل عضله در داخل پوست تزریق میشود. شروع اثر بوتاکس در اشکال مختلف تعریق بیش از حد در طی یک هفته و ماندگاری اثر آن تقریبا" ۷ ماه می باشد. با تکرار تزریق ها اثر بوتاکس تا حداقل ۱۶ ماه باقی می ماند.

پیشرفت های جاری

در حال حاضر پیشرفتهای جالبی در زمینه درمان با سم بوتولینیوم صورت گرفته است.یکی از این پیشرفتها در مورد دردهای مزمن ودیگری در مورد بیماریهای دستگاه ادراری مثل مثانه بیش فعال و بزرگی پروستات است.در بیماران با اسپاسم گردن (Cervical dystonia)مشاهده شد که علاوه بر بهبود اسپاسم، درد گردن و شانه آنها هم بهبود می یابد. بهبودی میگرن مزمن با تزریق بوتاکس و عدم تطابق اثر شل کننده عضلانی بوتاکس و بهبودی درد در بیماریهای عصبی عضلانی مطرح کننده این نکته است که ممکن است بهبودی درد کاملا بعلت کاهش انقباضات عضلانی نباشد. این منجربه افزایش تحقیقات برای کشف مکانیسم های ممکن عمل سم بوتولینیوم تیپ A برکاهش درد شده است.

در سال۲۰۰۲ اثرات سودمند سم بوتولینیوم در موارد دردهای عصبی بعد از زونا (Post herpetic neuralgia) در چندین مطالعه گزارش شد. دردهای مزمن دیگری که ممکن است به بوتاکس جواب بدهند عبارتند از: دردهای عصبی بیماران دیابتی، میگرن مزمن، مثانه بیش فعال، ورم مفاصل (آرتریت)و غیره.با تزریق بوتاکس به داخل مثانه، عضله مثانه شل میشود. علاوه بر این اعصاب حسی مثانه هم تحت تاثیر قرار میگیرند. همچنین سطح فاکتور رشد عصبی در افراد با فعالیت بیش از حد عضله مثانه کاهش می یابد.

بوتاکس چگونه بر شکل صورت تاثیر می گذارد ؟

با گذشت زمان و انقباض مکرر عضلات صورت مثل پیشانی ، خطوطی در پوست ظاهر میشوند که می توانند تاثیر منفی در ظاهر شخص داشته باشند. مثلا خط اخم عمیق می تواند فرد را عصبانی یا نگران نشان دهد درصورتیکه در واقع اینطور نباشد. عضلات صورت علاوه بر بیان احساسات، محل بعضی از ساختمانهای مهم صورت را هم مشخص می کنند. در حال استراحت، عضلات ما کاملا شل نیستند بلکه انقباض خفیفی دارند که باعث حفظ موقعیت بدن میشود.

بطور مثال، انقباض عضله پیشانی ابروها را بالا می برد ولی در حال استراحت یک انقباض خفیف وجود داردکه ابروها را در وضعیت طبیعی نگاه میدارد. حال اگر عملکرد این عضله بطور کامل از بین برود (مثلا در قطع عصب)، ابرو پائین می افتد. بطور معمول موقعیت طبیعی اعضاء صورت حاصل برآیند گروههای عضلانی مخالف هم است. با استفاده دقیق از بوتاکس پیشانی این تعادل را بهم زده و محل ساختمانهایی مثل ابرو و گوشه دهان را تغییر می دهیم.

موارد استفاده تزریق بوتاکس در نواحی مختلف بدن به شرح زیر است :

صورت :

درمان خط خنده و اخم ، رفع چین و چروک صورت ،بوتاکس دور چشم و بوتاکس لب ، خطوط پیشانی، اصلاح ظاهر ابرو (تزریق بوتاکس می تواند برای تغییر شکل ابرو جهت ایجاد یک ظاهر مناسب تر و زیباتر مورد استفاده قرار گیرد)، بالا بردن (لیفت) ابرو ، اصلاح وضعیت تقارن ابرو (برای بالا بردن ابرو ی پایین تر به سطح مشابه وضعیت قرارگیری ابروی بالاتر)، بالا بردن گوشه های دهان، اصلاح وضعیت لب بالا پایین، خطوط ماریونت «خطوطی که از گوشه دهان به طرف پایین به داخل غبغب کشیده می شوند»، عریض کردن لب برای اصلاح طرح لبخند لثه ای ، صاف کردن پوست (اصلاح گودی چانه و شکاف اضافی آن) بهبود ظاهر جراحت های جدید و قدیمی موجود بر روی پوست صورت

گردن :

خطوط افقی گردن «شبیه گردن بند»، خطوط عمودی گردن

سینه :

چین و چروک در بخش میانی سینه

ناحیه اطراف چشم

یکی از اولین علائم پیری، چین و چروکی است که از گوشه خارجی چشم به سمت خارج ایجاد میشود. گاهی به این چین و چروکها "پنجه کلاغ" (Crow’s feet) می گوییم. بسته به نوع پوست، سابقه تماس زیاد با آفتاب، و قدرت عضلات اطراف چشم، این چین و چروکها می توانند حتی در بیست سالگی هم دیده شوند. نازکی طبیعی پوست و مقدار زیاد پوست در ناحیه خارجی اطراف چشم این محل را مستعد چروک میکند.

این چروکها ابتدا فقط در حرکات صورت مثل خندیدن دیده میشوند اما با گذشت زمان هر چه بیشتر پدیدار می گردند. وجود این خطوط باعث میشود که شخص همیشه خسته و حتی پیر تر از سن واقعی خود یه نظر برسد. برای یک خانم، این چین وچروکهای اطراف چشم مخرب ظاهر می باشند بخصوص وقتی مواد آرایشی در عمق این چروکها جمع شوند. در آقایان، این چروکها نشانه کار سخت یا تفریح در آفتاب است.

این چروکهای دینامیک با تزریق بوتاکس کاهش می یابند. در برخی افراد، سن و آسیب ناشی از آفتاب از مهم ترین علل این چروکها هستند. در این موارد این چروکها حتی بدون حرکات صورت وجود دارند. در این موارد که به آنها چروکهای استاتیک می گوییم تزریق بوتاکس تاثیر کمتری دارد.در مقابل باید با لایه برداری پوست یا تزریق فیلر مثل تزریق ژل این چروکها را بهبود بخشیم. وقتی این چروکها عمدتا" بعلت فعالیت بیش از حد عضلات دور چشم هستند، تزریق بوتاکس می تواند در کاهش این چروکها نقش عمده ای داشته باشد.

نکاتی در رابطه با بوتاکس

آقایان برای اثرات شبیه خانمها ممکن است به مقدار بیشتری بوتاکس نیازمند باشند.
- طول اثر بوتاکس در ناحیه پنجه کلاغ، کوتاهتر از قسمتهای دیگر صورت است و معمولا بین ۳ تا ۴ ماه می باشد.
- آسپیرین و داروهای مشابه (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی)، و داروهای ضد انعقادی را حداقل ۲ هفته قبل از تزریق بوتاکس قطع کنید.
- در بعضی افراد در زمان جمع کردن چشمها خطوط عمودی در بالای بینی ایجاد می شوندکه به نام "خطوط خرگوشی"(bunny lines) معروفند. این خطوط باید همزمان با خط اخم درمان شود.

- در افرادی که بینی آنها بطور غیر ارادی در هنگام نفس کشیدن پهن میشود ممکن است یک احساس منفی شامل عصبانیت، ترس، خستگی بیش از حد، نگرانی، مخالفت، یا استرس به بیننده القا شود. در بعضی افراد پهن شدن سوراخ های بینی در طی صحبت کردن، خندیدن، یا لبخند زدن دیده میشود. در این افراد تزریق بوتاکس ممکن است این حالت را کمتر کند. این تزریق در افرادی موثر است که می توانند بطور ارادی سوراخ بینی خود را باز کنند. تزریق به داخل عضله باز کننده سوراخ بینی انجام خواهد شد.

- با افزایش سن در بعضی از افراد بطور طبیعی نوک بینی به پائین متمایل میشود، که درصدی بخاطر کشش نیروی جاذبه و درصدی هم به علت فعالیت زیاد عضله پائین آورنده تیغه بینی (depressor septi nasi) است.در این صورت ممکن است فرد، پیر وکهنسال با خصوصیات شیطانی جلوه داده شود. در بعضی افراد پائین بودن نوک بینی مادرزادی است و در برخی هم بدون توجه به سن، نوک بینی با حرکات لب یا صحبت کردن بالا و پائین می رود. در این افراد استفاده از بوتاکس در بالا بردن نوک بینی موثر است. پائین افتادن نوک بینی به علت حرکات صورت می تواند همراه کوتاه شدن لب بالاو گاهی دیده شدن لثه موقع لبخند (gummy smile) و یک خط افقی در ناحیه لب بالا باشد.این خط افقی ذر افراد پیر با پوست شل ممکن است عمیق تر باشد. تزریق بوتاکس به داخل عضله پائین آورنده تیغه بینی این عضله را شل کرده و باعث بالا بردن نوک بینی می شود.در صورتیکه در حرکاتی مثل پائین آوردن لب بالا، خندیدن، صحبت کردن، جمع کردن لب نوک بینی حرکت نمی کند تزریق بوتاکس در بالا بردن نوک بینی موثر نیست و نباید انجام شود.

- در بیمارانی که گوشه دهان آنها به سمت پائین متمایل است خطوطی از گوشه لب تا لبه فک تحتانی دارند که "خطوط ماریونت"(marionette lines) نام دارند. اینها معمولا القا کننده اندوه، عدم رضایت و بد اخلاقی هستند.وقتی این فرو رفتگی ها شدیدند پائین رفتن گوشه های لب را تشدید کرده و یک لبخند بر عکس یا "سیبل چینی " را ایجاد می کنند و القا کننده پیری هستند هر چند از نظر سنی شخص جوان باشد. راههای درمان این فرو رفتگی ها جراحی لیفت صورت، لایه برداری پوست ویا تزریق فیلرهاست. تزریق بوتاکس دراین موارد می تواند باعث بهتر شدن و دوام بیشتر اثر این اعمال باشد.

- هزینه تزریق بوتاکس با توجه به نوع مواد تزریق شده ، ناحیه تزریق شده و تعداد واحد مورد نیاز برای هر فرد متفاوت می باش