دیابت بیمارى مزمنى است که این روزها به دلیل عدم تحرک، تغذیه نامناسب و پاره اى عوامل محیطى و ژنتیکى در کشور ما بسیار شایع مى باشد. این بیمارى در دراز مدت باعث تنگى عروق در تمام نقاط بدن شده و به بافتهاى مختلف آسیب مى رساند . یکى از اعضایی که به دلیل وجود عروق کوچک، بسیار مستعد آسیب است ، چشم مى باشد . در واقع تمام افراد دیابتى، پس از بیست سال ، درجاتى از آسیب چشمى را خواهند داشت. بالا بودن فشار خون و کلسترول مى تواند این آسیبها را تشدید نماید. آسیبهاى چشمى ناشى از دیابت را مى توان به دو گروه اسیبهاى داخل و خارج چشمى تقسیم نمود .

آسیبهاى خارج چشمى دیابت

دیابت باعث کاهش حس قرنیه ، کاهش تولید اشک ، خشکى چشم ، زخم قرنیه و التهابات مکرر لبه پلک مى شود که هر کدام از این موارد چشم را مستعد آسیبهاى بیشتر مى کند . گاهى در اثر دیابت فلج ناگهانى اعصاب چشمى رخ مى دهد که باعث انحراف چشم، دوبینى، افتادگى پلک و باز شدن مردمک مى شود . خوشبختانه اغلب این فلجها پس از چند ماه خود به خود برطرف مى شوند.

یکى از بدترین عوارض چشمى دیابت عفونت قارچى کاسه چشم مى باشد. این مورد در قندهاى بسیار بالا رخ مى دهد و قارچى به نام موکور در این شرایط از داخل سینوسها به داخل کاسه چشم وارد مى شود و با انسداد سریع عروق باعث نابینایی و فلج کامل حرکات چشم مى شود . متاسفانه این قارچ از سمت حدقه به سمت مغز حرکت کرده و باعث مرگ و میرى در حدود پنجاه درصد، على رغم درمانهاى کافى مى شود . نکته جالب اینجاست که این قارچ در سینوس افراد سالم نیز وجود دارد ولى مهاجم نیست.

عوارض داخل چشمى دیابت

آنچه عموم مردم به عنوان عوارض دیابت مى شناسند ، عوارض داخل چشمى آن مى باشد که به طور خاص بر روى شبکیه مى باشد. دیابت مى تواند باعث تغییر شماره چشم و عینک، تارى دید گاهگاه، اختلال تطابق و آب مروارید شود .در مورد شبکیه این بیمارى مى تواند باعث ایجاد لخته در عروق شبکیه و سر عصب شود که به اصطلاح سکته چشمى نامیده مى شود و باعث افت دید ناگهانى مى شود ولى مهمترین وشایعترین اثر آن بر عروق شبکیه ، اثر مزمن آن مى باشد.

پس از سالها عروق کوچک شبکیه تغییر شکل پیدا کرده و کارایی خود را از دست مى دهند. عروق، گاها نماى دانه تسبیحى پیدا مى کنند و به دلیل اختلالات دیواره نمى توانند خون را به شکل مناسب هدایت کرده و داخل خود نگاه دارند بنابراین مایعات خون و گلوبولهاى قرمز شروع به نشت از داخل عروق مى کنند .

بنابراین خونریزی هاى نقطه اى در شبکیه شروع مى شود که اول بسیار کم بوده ولى با عدم کنترل بیمارى آرام آرام تعداد نقاط زیاد شده، سراسر شبکیه دچار خونریزى مى شود . همزمان به دایل نشت مایع ، شبکیه متورم مى شود که رخ دادن این حالت در مرکز بینایی شبکیه باعث کاهش دید مى شود . با پیشرفت بیمارى برخى عروق مسدود شده و عروق غیر طبیعى جدیدى به سمت قدام و زجاجیه رشد مى کنند که این عروق شبکیه را به جلو کشیده و در نهایت باعث پارگى شبکیه مى شوند .

تغییرات شبکیه در مراحل اولیه با کنترل مناسب دیابت قابل برگشت هستند ولى در مراحل پیشرفته بیمارى این تغییرات على رغم درمانهایی مانند لیزر، تزریقات مکرر داخل چشم و جراحى ، قابل برگشت نبوده و هدف از این درمانها صرفا جلوگیرى از پیشرفت بیشتر بیمارى و نابینایی کامل مى باشد .

نتیجه گیرى

با توجه به عوارض شدید دیابت بر چشم که باعث نابینایی و حتى مرگ بیمار مى شود ، بهترین راه کنترل دقیق بیمارى دیابت و پیشگیرى در طول زمان مى باشد.

نسخه اصلی مطلب تاثیر دیابت بر بینایی چشم را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---