چرا نباید قبل از 6 ماهگی به شیرخوار غذا داد ؟

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

بسیاری از والدین علاقه مند هستند که هر چه سریع تر مواد غذایی غیر از شیر به فرزند خود بدهند و بسیاری نیز بر این باورند که با شروع غذا، به رشد فرزند خود کمک می کنند. به همین دلیل وقتی به ایشان توصیه می شود که تا پایان شش ماهگی ( و دست کم تا پایان چهار ماهگی ) برای شروع غذای کمکی صبر کنند.

این سوال برایشان پیش می آید که چرا چنین توصیه ای به ایشان می شود ؟
در پاسخ ، می توان چندین دلیل ارائه کرد :
دلیل اول : دستگاه گوارش شیرخوار قبل از سن شش ماهگی بسیار نارس است و برای جذب و هضم مواد غذایی غیر از شیر آمادگی ندارد. به عنوان مثال آنزیم آمیلاز، که برای هضم وجذب مواد نشاسته ای لازم است، قبل از 4 ماهگی در دستگاه گوارش وجود ندارد، هضم چربی موجود در مواد غذایی غیر از شیر قبل از شش ماهگی برای دستگاه گوارش شیرخوار مشکل است، به علاوه شروع زودرس مواد غذایی پروتئینی مانند گوشت و زرده تخم مرغ باعث آسیب رساندن به کلیه های نارس شیرخوار خواهد شد. برخی خانواده ها به اعتراض می گویند افرادی را می شناسند که در سه چهار ماه اول به فرزندان خود غذا داده اند و هیچ مشکلی برایشان پیش نیامده است، در پاسخ باید گفت برخی از این عوارض ممکن است در ابتدا نشانه ای نداشته باشد ولی مدت ها بعد باعث بروز بیماری شود، بسیاری بیماریهایی که فرد در سال های بعدی عمر پیدا می کند با اشتباهات تغذیه ای در ماه های اول عمر ارتباط دارد.

دلیل دوم : قبل از شش ماهگی ، شیرخوار از نظر تکاملی برای خوردن غذای کمکی آمادگی ندارد ، عضلات حلق او تکامل کافی برای بلع غذا پیدا نکرده اند و به علاوه شیرخوار نمی تواند به خوبی مواد غذایی را با زبان خود به عقب دهانش براند. وقتی جسمی با زبان شیرخوار تماس یابد، او بلافاصله زبانش را بیرون می آورد ، این واکنش غریزی که به آن واکنش بیرون راندن گفته می شود ، در واقع اولین واکنش غریزی برای پیشگیری از ورود جسم خارجی به دستگاه تنفس می باشد چرا که عمل بلع هنوز تکامل کافی پیدا نکرده است. به همین دلیل است که در روزهای اول وقتی قاشق وارد دهان شیرخوار می شود او بلافاصله مواد غذایی را با زبان خود بیرون می دهد ( نه اینکه مزه غذا را دوست نداشته باشد ) در حدود 6-5 ماهگی شیرخوار از نظر تکاملی آمادگی غذا خوردن با قاشق را پیدا خواهد کرد.

دلیل سوم : شروع زودرس غذای کمکی برای شیرخوار می تواند با بروز برخی بیماریها در سال های بعدی عمر ارتباط داشته باشد؛ بیماریهای تنفسی مانند آسم ، آلرژی های غذایی و اختلالات گوارشی از این قبیل هستند.
دلیل چهارم : چون در ماه های اول، شیرخوار نمی تواند به طور واضح سیری خود را ابراز نماید و از نظر غریزی، به طور مداوم میل به مکیدن دارد، امکان دارد اطرافیان به تصور اینکه او هنوز گرسنه است ه او غذا بدهند، در حالی که او با شیر سیر شده است و دادن غذای کمکی در فواصل کوتاه، علاوه بر بروز بی قراری و دل درد، باعث کم شدن حجم شیر دریافتی شیرخوار و در نتیجه باعث اختلال رشد وی خواهد شد.

دلیل پنجم : شروع زودرس غذای کمکی باعث بروز اختلال در خواب شیرخوار و در نتیجه بی قراری او می شود.
دلیل ششم : شروع زود رس غذای کمکی باعث کاهش ترشح شیر مادر شده و در نتیجه شیرخوار از غذای اصلی خود یعنی شیر مادر محروم می گردد. در هر حال همان طور که ذکر شد بسته به شرایط هر مادر و شیرخوار، زمان شروع غذای کمکی متفاوت خواهد بود ولی به هر صورت غذای کمکی نباید زودتر از پایان چهار ماهگی به شیرخوار داده شود و توصیه می شود تغذیه کمکی در پایان شش ماهگی برای شیرخوار شروع شود ، از سوی دیگر شروع غذای کمکی نباید تا بیش از هشت ماهگی به تعویق بیفتد.

پس از پایان شش ماهگی، ممکن است شیر به تنهایی پاسخگوی نیازهای تغذیه ای شیرخوار نباشد و لازم است مواد غذایی حاوی مواد نشاسته ای ، آهن ، ویتامین C، پروتئین و روی نیز به او داده شود. علاوه بر رفع نیازهای تغذیه ای، شروع به موقع غذای کمکی در سیر تکاملی کودک نیز نقش دارد. شیرخوار باید حداکثر در سن 7 تا 9 ماهگی غذا خوردن با قاشق را یاد بگیرد تا مهارت های جدید در او تکامل یابد ، اگر شروع غذای کمکی تا بعد از 8 ماهگی به تأخیر بیافتد ، کودک تا مدت ها بعد ، از غذا خوردن خودداری خواهد کرد.