تأثیر غذا با حافظه و فراموشی

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

امروزه برخی از دانشمندان حافظه را وابسته به سن نمی دانند و برخی دیگر معنقدند در سالمندان فراموشی بیشتر می باشد.اما یک نکته به اثبات رسیده که فراموشی وحافظه تاحدودی،ناشی از تغذیه نادرست می باشد.شما می توانید برای یک لحظه مبتلا به فراموشی شوید و کاری یا موردی را فراموش کنید.مغز انسان،مانند سایر اعضاء نیازمند به غذای مخصوص می باشد. مغز انسان یک بافت گرسنه است و انرژی لازم را از گلوکز دریافت می کند.حدوداً 20تا 25 درصد از مواد قندی مصرفی توسط مغز استفاده می شود،اگر به بدن کربوهیدرات(موادقندی) نرسد و تنها از انرژی موجود در چربی ها و پروتئین استفاده شود،مغز با کاهش انرژی مواجه می گردد در این حالت بدن طی یک فرایند به آزاد سازی گلوکز از چربی ها و پروتئین ها می پردازد تاکمبود و نیاز مغز را جبران نماید

در نتیجه یک سری مواد سمی و مضر نیز تولید می شود که می تواند موجبات کاهش کارایی حافظه را فراهم نماید.مغز به مواد دیگری هم احتیاج دارد که بتواند نیازهای خود را تأمین کند.این چیزی جز استیل کولین نمی باشد. منشاءاستیل کولین از ماده ای به نام لیستین می باشد.باجذب لیستین از غذا طی مراحل هضم و جذب،این ماده وارد کبد شده و در آنجا شکسته می شود کولین جزئی از لیستین می باشد که از آن جدا می شود،و سازنده مواد حیاتی و ضروری بدن است.مادامی که این ماده حیاتی به مغز برسد،ما دچار فراموشی نمی شویم و برعکس در اثر کاهش مقدار استیل کولین به دنبال کمبود لیستین در بدن حتی به مدت کوتاه،قدرت حافظه کاهش یافته و فرد دچار اختلالات فراموشی می گردد.

منابع لیستین :
عدس،لوبیای سویا،شیر،زرده تخم مرغ،تخمه آفتابگردان و سویا دارای مقدار بیشتری لیستین می باشد.

رابطه غذا و هوشیاری :
برای اینکه درک بهتری از رابطه غذا و مواد غذایی با حافظه و هوشیاری داشته باشیم لازم است اندکی با عملکرد مغز و رابطه آن با سایر اعضاء آشنا شویم. مغز برای ارتباط برقرار کردن و بالا بردن سطح کارایی سایر سلول های بدن از مواد شیمیایی موسوم به انتقال دهنده های عصبی استفاده می کند.این انتقال دهنده های عصبی از اسیدهای آمینه و برخی مواد غذایی مصرفی در مغز تولید می شوند.سروتونین،نوراپی نفرین و دوپامین مهم ترین انتقال دهنده های عصبی هستند.رژیم غذایی می تواند بروی تولید یا عدم تولید تأثیر گذارد. بنابراین برخی غذاها تولید این هورمون را افزایش و برخی نیز تولید آنها را کاهش می دهد.دانش آموزان و دانش جویان باید مواد خوراکی که می توانند این هورمونها را تحت تأثیر قرار دهند بشناسند و در هنگام مطالعه و ایام تحصیل از این خوراکی ها بهره مند شوند. دوماین و نوراپی نفرین سبب افزایش هوشیاری،افزایش تمرکز و تصمیم گیری و دقت می شوند و ترشح متعادل سروتونین نیز آرام بخش است و استرس و تنش را کاهش می دهد.عملکردهای هورمون های فوق می تواند حساسیت برای استفاده از مواد غذایی خاصی که بتوانند موجبات ترشح انتقال دهنده ها را فراهم آورد زیاد می کند.

چه غذاهایی محرک و افزایش دهنده هوشیاری و تمرکز حواس است ؟
اصولاً در طول روز ذخیره دوپامین و نوراپی نفرین مغز رو به کاهش می رود و اگر شخص صبحانه نخوره باشد این ذخیره زودتر کاهش پیدا می کند همانطور که قبلاً هم گفته شده کاهش ذخایر گلیکوژنی(نشاسته حیوانی) موجبات افت گلوکز را به وجود می آورد و چون دو هورمون فوق هم کاهش پیدا می کند،شخص دچار بی حالی و بی حوصلگی می شود.اغلب دانش جویان یا دانش اموزان که صبحانه نمی خورند دچار سستی و بی حالی می شوند که با مصرف مواد پروتئینی و کم چرب در کنار مواد نشاسته ای می توانیم این معضل را کاهش دهیم.مواد غذایی نظیر ماهی،مرغ،گوشت قرمز،شیر،ماست کم چرب،حبوبات و مواد نشاسته ای می توانند این عمل را انجم دهند(جلوگیری از بی حالی و عدم تمرکز و افزایش هوشیاری). مواد غذایی دیگر مثل آب انگور،انواع کلم،لیمو ترش بعلت داشتن ویتامین ها و املاح مختلف در کنار مواد غذایی ذکر شده باعث افزایش تمرکز و هماهنگی بین دست ها،چشم ها و حافظه های کوتاه مدت را شده و ضریب هوشیاری را افزایش می دهد.