هر آنچه بایستی در مورد اعتیاد به کافئین بدانید

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کافئین چیست ؟

کافئین محبوب ترین مخدر با استفاده وسیع و روزمره است. تقریباً نیمی از کل آمریکاییها هر روز قهوه می نوشند و بسیاری از افراد نیز کافئین را به شکل های دیگری به دلیل اثر مشهور ضد خواب آلودگی آن مصرف می کنند. نوشیدن قهوه قانونی است، حتی از نظر اجتماعی نیز ترویج می شود. اکثر افراد عقیده دارند که کافئین یک داروی مخدر و واقعا اعتیاد آور نیست. قهوه، نوشیدنی های غیرالکلی و سایر محصولات حاوی کافئین ممکن است بی ضرر به نظر برسند، اما نتایج تحقیقات ده سال گذشته، از ارتباط کافئین با برخی مشکلات خاص در سلامتی افراد خبر داده است.

مواد تشکیل دهنده کافئین

از خانواده مواد شیمیایی به نام زانتاین مشتق شده است. دو ماده شیمیایی این خانواده یعنی تئوفیلین و تئوبرومین را میتوان به ترتیب در چای و شکلات یافت. زانتاین ها محرک های ملایم سیستم اعصاب مرکزی هستند که هوشیاری ذهنی را افزایش و احساس خستگی را کاهش می دهند. از دیگر اثرات این محرک میتوان به افزایش انقباض ماهیچه قلب، مصرف اکسیژن، متابولیسم و دفع ادرار اشاره کرد. فرد این اثرات را 15 تا 45 دقیقه پس از نوشیدن یک محصول کافئین دار احساس می کند.

از عوارض جانبی زانتاین ها نیز میتوان به ضعف، بیخوابی، ضربان نامنظم قلب، گیجی، حالت تهوع، سوء هاضمه و گاهی اوقات فراموشی متوسط اشاره کرد. برخی افراد سوزش در ناحیه قفسه سینه را نیز تجربه می کنند. همانند سایر مخدرها، وضعیت فیزیولوژیک بدن و انتظارات مصرف کننده بر اثرات این مخدر اثر میگذارد. محصولات متفاوت کافئین دار دارای غلظتهای متفاوتی از کافئین هستند. یک فنجان کوچک قهوه ( پنج اونسی )، حاوی 65 تا 115 میلیگرم کافئین است. غلظت های کافئین در نوشیدنی و نحوه آماده کردن آن با هم متفاوت است. برخی قطعات کوچک شکلات حاوی 15 میلیگرم کافئین و تئوبرومین هستند.

کافئین چگونه عمل میکند

افزایش فعالیت عصبی ایجاد شده توسط کافئین منجر به افزایش ترشح آدرنالین و افزایش تحریک یا واکنش سایر اندام های بدن میشود. ضربان قلب سریع تر میشود، فشار خون بالاتر می رود، مردمک چشم گشادتر می شود، مجاری تنفسی بازتر می شوند و سطح قند خون افزایش می یابد.

اعتیاد به کافئین

وقتی که اثرات کافئین از بین میرود، فرد مصرف کننده چه بسا احساس کند از نظر ذهنی دچار افت شده و از نظر فیزیکی خسته و ضعیف شده است. برای مقابله با این وضعیت، مصرف کنندگان معمولاً یک فنجان دیگر قهوه می نوشند. اشتغال و عادت به این روش منجر به تحمل و وابستگی روانی به کافئین میشود. تا اواسط دهه 1970، کافئین از نظر پزشکی اعتیاد آور محسوب نمی شد. مصرف دائمی کافئین و رفتارهای وابسته به آن سندروم نشئگی ناشی از کافئین یا کافئین زدگی (کافئینیسم) نامیده می شود.

بیخوابی مزمن، عصبانیت فوق العاده، برانگیختگی و عصبی بودن، اضطراب و تکان های ناگهانی و غیر ارادی ماهیچه ها را میتوان از جمله علائم و عوارض «کافئینیسم» برشمرد. ترک کافئین ممکن است موجب سردردهای جدی شود. (برخی از پزشکان از بیمارانشان می خواهند که یک تست ساده را از نظر اعتیاد به کافئین بدهند و هیچ چیز کافئین داری نخورند، اگر در عرض 4 ساعت دچار سردرد جدی شدند، معتاد به کافئین هستند). چون کافئین در بردارنده معیارهای اعتیاد یعنی تحمل، وابستگی روانی و نشانه های ترک است، آن را اعتیاد آور می دانند.

برای رسیدن به دوز مرگبار کافئین فرد باید 67 تا 100 فنجان قهوه در روز بنوشد. با این حال، چه بسا بعد از مصرف 10 فنجان قهوه یا بیشتر در یک دوره 24 ساعته، فرد اختلالات حسی را تجربه کند. این نشانه ها شامل شنیدن صدای زنگ در گوش، دیدن نقطه هایی پشت چشم، کرخت شدن دست ها و پاها و توهم بصری است. بسیاری از افراد در روز 10 فنجان قهوه می نوشند و این مصرف سنگین کافئین میتواند سلامت آنها را تهدید کند.

تاثیر مصرف کافئین در بیماریها

ارتباط مصرف بلند مدت کافئین با بروز بیماری های جدی همچنان محل مناقشه است. البته هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد استفاده متوسط از کافئین (کمتر از 300 میلیگرم در روز، تقریبا 3 فنجان قهوه معمولی) باعث اثرات مضری بر سلامت افراد غیر باردار میشود.

به نظر نمی رسد که کافئین در بلند مدت سبب افزایش فشار خون شود و با سکته ها نیز ارتباط ندارد. هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط میان قهوه و بیماریهای قلبی هم وجود ندارد. اگرچه افرادی که از ضربان نامنظم قلب رنج می برند، باید در مصرف کافئین احتیاط کنند چون اثر کافئین بر افزایش ضربان قلب ممکن است زندگی آنها را تهدید کند. هم قهوه کافئین دار و هم قهوه بدون کافئین حاوی موادی هستند که باعث برانگیختگی غشای معده شده و برای افراد دارای زخم معده مضر هستند.

تا سالها مصرف کافئین را با ابتلا به بیماری فیبروکیستیک پستان مرتبط می دانستند. فیبروکیستیک پستان حالتی است که در آن توده های دردناک و غیر سرطانی در پستان پدید می آید. اگرچه این نتایج مورد چالش قرار گرفته اند، اما بسیاری از پزشکان به بیماران دارای کیست های پستانی توصیه می کنند که از مصرف کافئین اجتناب کنند. به علاوه، برخی گزارشها نشان می دهد که دادن دوزهای بسیار بالای کافئین به حیوانات باردار آزمایشگاهی می تواند باعث به دنیا آمدن نوزاد مرده یا تولد نسلی با وزن کم یا بدشکلی نوزاد شود. اگرچه تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که مصرف متوسط کافئین (کمتر از 300 میلیگرم در هر روز) به شکل معناداری بر رشد جنین انسان اثر نمی گذارد. با این وجود، معمولا به زنان توصیه می شود که مقدار مصرف کافئین را در خلال بارداری کاهش دهند یا از کافئین اجتناب کنند.