دلایل اختلالات تغذیه ای در ورزشکاران

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

کم کردن وزن و چربی بدن در شماری از ورزشها استفاده می شود و بدون تردید، بدن خالص( کم چربی و لاغر) امکان سرعت و چالاکی بیشتر و اجرای ورزشی بهتری را به دست می آورد. بدنهای عضلانی کم چربی، کیفیت نمایش ورزشی بهتری دارند که در برخی از ورزشها ، احتمالا باعث جمع آوری امتیازات بالاتری از داور می شوند. ورزشکارانی که برای پیشی جستن بر حریف ، فوق العاده برانگیخته می شوند و می خواهند رضایت خاطر شما مربیان را بدست آورند، اما ا ز اعتماد به نفس ناچیزی در اجرای مهارتهای ورزشی خود برخوردارند، احتمالا می کوشند تا حد امکان از وزن بدن یا چربی بدنشان بکاهند تا برانگیختگی مسابقه را به دست آورند. این دسته از ورزشکاران از نحوه رژیم غذایی و اینکه کاهش سریع یا فزاینده وزن چگونه می تواند بر وضعیت بهداشتی، سلامتی و اجرای ورزشی تاثیر منفی بگذارد، اطلاع دقیقی ندارند.

آیا اختلال تغذیه ای ، یک اختلال روانی یا بدنی است ؟
اختلالات تغذیه ای در اصل نوعی بیماری روانی است که به صورت بدنی آشکار می شود. در تمایلات غرق شدن و اصرار در لاغر ماندن، معمولا نشانه اختلال تغذیه ای است. این بیماریها ممکن است با اختلالات شدید روانی توام باشد و بالقوه می تواند باعث آسیب بدنی جبران ناپذیری از جمله مرگ شود.

کدام دسته از ورزشکاران بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات تغذیه ای هستند ؟
ورزشکارانی که در رشته هایی مثل مشت زنی و ژیمناستیک فعالیت می کنند، اغلب بدون توجه به مقادیر چربی بدن، از وزن بدن خود کم می کنند. از آنجا که ورزشکاران این ورزشها در حین تمرین و نمایش ورزشی کالریهای زیادی مصرف نمی کنند، لذا باید برای کنترل وزن بدن، کالریهای دریافتی خود را محدود کنند.
کشتی گیران و مشت زنان عموما می کوشند تا وزن بدن خود را برای قرار گرفتن در گروه وزنی مورد نظر بکاهند که این وزن از وزن دوران تمرینی آنها کمتر است. گرسنگی کشیدن، دهیدراسیون ( از دست دادن آب)، استفراغ عمدی و استفاده از داروهای مسهل، روشهایی هستند که ورزشکاران بر می گزینند. ورزشکارانی که از چنین روشهایی استفاده می کنند، مستعد به اختلالات تغذیه ای عادتی می شوند.دوندگان دوهای طولانی، اسکی بازان دور کشوری و دوچرخه سواران نیز برای نمایش مطلوب ورزشی خود مجبورند که از مقدارچربی بدن بکاهند. این دسته از ورزشکاران، در جلسات تمرینی و مسابقه، کالریهای زیادی مصرف می کنند، اما توجه آنها به مقادیر چربی بدن ممکن است تبدیل به دغدغه خاطر شود و به همین دلیل دائما به رژیم غذایی و کاهش وزن بیندیشند. این ورزشکاران همچنین به طور ویژه ای مستعد اختلالات تغذیه ای هستند.

بی اشتهایی عصبی
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی از خوردن امتناع می کنند و تا حد ضعف و سستییا حتی مرگ به خودشان گرسنگی می دهند.

علائم جسمی( بدنی) بی اشتهایی
ورزشکاران مبتلا به بی اشتهایی عموما زن هستند. علائم بدنی احتمالا به شما کمک می کند تا ورزشکاران مبتلا به این بیماری را شناسایی کنید. یکی از علائم، کاهش شدید وزن( معمولا مقدار آن بیشتر از 25 درصد از وزن اصلی ورزشکار است) است. این کاهش، خیلی بیشتر از کاهش وزن هدفی است که شما برای ورزشکار تعیین کرده اید. ضعف و سستی مختصر و سیاهی رفتن چشم، احتمالا در هنگام تمرین و یا بازی رخ می دهد. صورت تکیده و چین خورده ، به ورزشکار مبتلا به بی اشتهایی، سیمایی مسن و سالخورده می دهد.
علائم رفتاری بی اشتهایی
رفتارهای خاصی از ورزشکار مبتلا به بی اشتهایی سر می زند که او را از سایرین متمایز می کند. این رفتارها عبارتند از :
تصور درستی از بدن خود ارائه نمی کند. حتی اگر آنها لاغر و نحیف باشند، بازهم اصرار می ورزندکه خیلی چاق هستند.
اغلب، بازیکنان فوق العاده برانگیخته ای هستند و بندرت جلسه تمرین را از دست می دهند.
ورزشکاران مبتلا به بی اشتهایی، معمولا در دوره های استراحت بین جلسات تمرین، چیزی نمی خورند و تاکید دارند که وقتی چیزی می خورند، خیلی عصبانی می شوند. یا می گویند: وقتی به خانه رفتم، غذا می خورم. اگر اعضای تیم پس از بازییا مسابقه برای خوردن چیزی به بیرون می روند، ورزشکار مبتلا به بی اشتهایی ممکن است تنها یک نوشابه را جرعه جرعه بنوشد.

اگر ورزشکار مبتلا به بی اشتهایی سفارش یک غذا بدهد، مربیان ممکن است بعضیرفتارهای غذایی تشریفاتی را از او ببینند؛ مثال بریدن غذا به قطعات کوچک، خوردن غذا به شیوه های مخصوص ، چیدن غذا در اطراف بشقاب، خشک کردن گوشتها با حوله های کاغذی برای جدا کردن عناصر چربی.بیمار مبتلا به بی اشتهایی اغلب بیش از اندازه به تعادل کالریک خود توجه می کند؛ به طوری که خود را درگیر جلسات تمرینی اضافی می کند.ورزشکار مبتلا به بی اشتهایی با تشدید بیماری، رابطه خود را با هم تیمیها و دوستانش قطع می کند و به گونه فزاینده ای خود را از مربی پنهان می کند.

پراشتهایی
پراشتهایی یا به عبارتی سیری ناپذیری، نوعی اختلال تغذیه ای است که در آن، افراد وزن بدن خود را با استفراغ پس از صرف غذا و یا با استفاده از مسهل ها کنترل می کنند. مربیان باید این اختلال را نیز در بین ورزشکاران شناسایی کنند.

علائم بدنی پراشتهایی
برخلاف عارضه بی اشتهایی که در آن وزن بشدت کم است، ورزشکار مبتلا به پراشتهایی می تواند وزن طبیعی، کاهش وزن و یا افزایش وزن داشته باشد. پراشتهایی نیز مشخصات بدنی قابل توجهی دارد؛ از جمله :
چشمان خون گرفتند ( قرمز) بویژه پس از حمام کردن ممکن است شاهدی دال بر این باشد که ورزشکار شما استفراغ کرده است. مشاهده و تجمع ذرات غذایی پس از استفراغ عمدی، وجود این بیماری را تایید می کند .بالا و پایین رفتن وزن بین 5 تا 10 پوند ( 2250 تا 4500 گرم) یا بیشتر در یک هفته.سرگیجه ( حواس پرتی)، سیاهی رفتن چشم و تغییرات خلق و خویی احتمالا شیرازه تمرین یا مسابقه را به هم میریزد و این می تواند نخستین اخطار برای شما باشد.غدد بزاقی بزرگ می شوند و ورزشکاران مبتلا احتمالا صورتی شبیه سنجاب پیدا می کنند.

علائم رفتاری پراشتهایی
نشانه های رفتاری متداول که در میان ورزشکاران مبتلا به پراشتهایی دیده می شود، عبارتند از :
پنهانی و دور از چشم دیگران غذا خوردن .
سریع پنهان شدن از نظر دیگران پس از غذا خوردن ؛ بویژه زمانی که مقدار زیادی غذا مصرف کرده باشد.
انتشار بوی استفراغ و یا مشاهده ذرات استفراغ شده در سینک دستشویی، توالت و یا حمام.
تقلیل در کارآیی ورزشی.
مراقب و مواظب علائم بدنی و رفتاری پراشتهایی ورزشکاران خود باشید. اگر شواهد قوی دال بر وجود این مشکل به دست آوردید: با ورزشکار مبتلا گفتگو کنید، توجه را به او معطوف سازید، و به ورزشکار توصیه کنید تا درصد درمان حرفه ای برآید.
کدام دسته از رفتارهای مربیگری می تواند در گسترش اختلالات تغذیه ای موثر باشد؟ برخی جایگزینها برای این رفتارها کدام هستند؟
اختلال تغذیه ای نشانه ناتوانی ورزشکار در مواجهه با فشارهای زندگی و کمبود اعتماد به نفس است. اگر یکی از ورزشکاران شما مبتلا به مشکلات هیجانی باشد منجر به بی اشتهایییا پراشتهایی می شود احتمالا قصور از شما نیست . از این رو بلافاصله خودتان را سرزنش نکنید و مقصر ندانید.در عین حال بدانید که گاهی اختلالات تغذیه ای بر اثر رفتارهای مربیگری خاصی ناشی می شود. انتخاب به دلخواه استانداردهای وزن مبتنی بر قد بدون توجه به ترکیب بدن و انتخاب یک روش کوتاه مدت غیر مستدل و معقول برای کاستن از وزن، احتمالا مشکل را بحرانی تر می کند. همچنین، گفتن انتقادها و کلمات زشت و تند به ورزشکارانتان درباره وزنشان، یا استفاده از کلمه خفت آور مثل خپله( گوشتالو) یا چاقالو می تواند اعتماد به نفس ورزشکار در مورد بدنش را از بین ببرد.برای کاستن از خطرهای اختلالات تغذیه ای ، بر اهمیت الگوهای تغذیه ای بهداشتی طولانی مدت برای اجرای بهتر ورزشی و کنترل چربی بدن تاکید کنید. با ورزشکارانی که خیلی سریع اقدام به کاستن از وزن خود می کنند و یا فراتر از هدف ثبت شده برای رسیدن به وزن هدف اقدام می کنند، با قاطعیت برخورد کنید. ممانعت از شرکت این ورزشکاران در فعالیتهای ورزشی، تنبیه خیلی سنگینی نیست.