آشنایی با علت های روده تحریک پذیر

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

مهم نيست كه تمام آزمايشهاي شما طبيعي هستند. مهم نيست كه در بررسيهاي تكميلي همه اعضاي دستگاه گوارش شما سالم تشخيص داده ميشوند. مهم اين است كه شما «درد» يا علايم ناخوشايند ديگري داريد و اين درد خيلي وقت ها حسابي كلافه تان ميكند. مبتلايان به نشانگان روده تحريك پذير وقتي براي اولين بار با علايم نگران كننده اين بيماري مواجه ميشوند، ذهنشان ناخودآگاه به سمت بسياري از بيماريهاي خطرناك دستگاه گوارش ميرود. اما منفي بودن تمام تستهاي تشخيصي خيلي زود ميتواند اين نگراني را از بين ببرد. هر چند دلخوش كردن به نتايج اين آزمايشها دردي را از بيمار دوا نميكند. در مورد مبتلايان به نشانگان رودهتحريكپذير اين يك اصل است: «بايد بيمار درمان شود، نه آزمايش هايش!»

اين علايم ازكجا مي آيند؟

نشانگان روده تحريك پذير با مجموعه اي از علايم پرسروصدا ظاهر ميشود و تا مدتها بيمار را رها نميكند. اين بيماري با درد و احساس ناراحتي در ناحيه شكم و اسهال و يبوست هاي پي درپي ظاهر ميشود. بسياري از مبتلايان به اين نشانگان از نفخ و اتساع شكم و همچنين احساس تخليه ناكامل مدفوع گاه و بيگاه رنج ميبرند. با وجود اين همانطور كه پيشتر گفته شد آزمايش هاي معمول هيچ نشاني از اختلال را نشان نميدهند.

به همين دليل تا امروز تنها چند فرضيه در مورد علت اين بيماري مطرح شده است. معروفترين اين فرضيه ها بر اين اصل استوار است كه مسيرهاي عصبي روده به مغز به دليلي ناشناخته بيش از اندازه حساس شدهاند. در نتيجه علايم اغراق شده اي را از فعل و انفعالات دستگاه گوارش به مغز مخابره ميكنند. اما چه چيز باعث اين تغييرها در مسير عصبي روده به مغز ميشود؟

برخي از پژوهشها تا امروز اين نظريه را مطرح كرده اند كه عفونت شديد دستگاه گوارشي ميتواند به اين ناهماهنگي سيستم عصبي بينجامد. باوجود اين درصد بالاي افسردگي و اختلال هاي اضطرابي در مبتلايان به اين بيماري نقش عوامل رواني را در پيدايش و تشديد علايم اين بيماري تقويت ميكند. در كنار اين فرضيه ها گروهي نيز اين بيماري را در كنار بيماري هاي خودايمني همچون لوپوس يا سلياك قرار ميدهند. به هر ترتيب بسياري از متخصصان و پژوهشگران همچنان بر اين باورند كه نشانگان روده تحريك پذير را نبايد يك بيماري دانست؛ بلكه بايد آن را يك اختلال كاركردي دستگاه گوارش به حساب آورد.

نقش درمانهاي مكمل در درمان نشانگان روده تحريك پذير:

طبيعت بيماري نشانگان روده تحريك پذير به شكلي است كه درمان قطعي براي آن وجود ندارد. يعني داروهايي كه براي بيماران تجويز ميشوند، نميتوانند بيماري را به طور كامل از بين ببرند. بنابراين حدود نيمي از بيماران درصدد يافتن روشهاي جديدتري براي درمان نشانگان روده تحريك پذير هستند.

پربويوتيك ها:

تحقيقات نشان داده اند اگر روزانه 10 تا 100 بيليون باكتري مفيد وارد روده اين بيماران بشود، بسياري از علايم بيماري بهبود پيدا ميكنند. پروبيوتيك ها همان باكتريهاي مفيد هستند كه تاكنون گونه هاي زيادي از آنها شناخته شده اند. موثرترين پروبيوتيك ها عبارتند از «لاكتوباسيل پلانتاروم» و «بيفيدوباكتريااينفانتيس». امروزه ماست هايي وارد بازار شده كه حاوي اين باكتريهاي مفيد است. پزشكان به افراد دچار نشانگان روده تحريك پذير توصيه ميكنند اين ماستها را وارد رژيم غذايي روزانه خود كنند تا علايم روده اي آنها كاهش پيدا كند.

داروهاي گياهي:

محصولات نعناع:

انواع محصولهاي اين گياه از جمله عرق نعناع و نيز كپسولهاي نعنايي اثر مثبتي روي بيماري نشانگان روده تحريك پذير دارند. طبق شواهد به دست آمده در تحقيق هاي مختلف، نعناع باعث تسكين علايم نشانگان روده تحريك پذير ميشود. البته نبايد در مصرف كپسولهاي نعناع زياده روي كرد. چون اين داروي گياهي، باعث شل شدن دريچه گوارشي بين معده و مري ميشود. بنابراين ممكن است اسيد معده را داخل مري پس بزند و باعث بيماري ريفلاكس شود. در ضمن تهوع و سوزش اطراف مقعد هم دو عارضه جانبي كپسول نعناع هستند كه به دليل همين شل شدن اسفنكترهاي گوارشي ايجاد ميشود.

ساير درمانها:

در مورد كارايي يوگا و طب سوزني در بيماري نشانگان روده تحريك پذير هم حرفها و نظرهايي وجود دارد اما تاكنون هيچ مطالعه علمي نتوانسته تاثير مثبت چنين درمان هايي را در بيماري نشانگان روده تحريک پذير اثبات كند.

نقش روان درماني در درمان نشانگان روده تحريك پذير:

امروزه رابطه ذهن با جسم يا ارتباط مغزي رودهاي به عنوان تئوري اصلي در ايجاد بيماري نشانگان روده تحريكپذير مطرح است. بنابراين اكثر مطالعه هايي كه براي درمان اين بيماري صورت ميگيرد، حول و حوش همين محور است. طبق نتايج اين مطالعه ها، رواندرماني، بسياري از علايم نشانگان روده تحريك پذير را از بين ميبرد. شناختدرماني، رفتاردرماني و هيپنوتيزم روشهايي هستند كه تاثير مثبت آنها در درمان اثبات شده است. هيپنوتيزم وضعيت رواني فرد را بهبود ميبخشد.

شناختدرماني و رفتاردرماني هم روشهايي را به فرد ميآموزند كه قادر باشد در مقابل استرسهاي بيروني واكنش مناسبي نشان دهد. بنابراين چنين استرس هايي كمتر باعث شروع علايم جسمي نشانگان روده تحريكپذير خواهند شد. علاوه بر اين روشها، بهتر است بيماران نشانگان روده تحريک پذير در مورد بيماري خود مطالعه كنند و آن را كاملا بشناسند.

در سال 2006 مطالعهاي در ايالات متحده آمريكا انجام شد و نشان داد كه اكثر مبتلايان به نشانگان روده تحريك پذير بيماري خود را به درستي نميشناسند، بنابراين استرس بيشتر و در نتيجه علايم شديدتري را هم تجربه ميكنند. حتي بعضي مبتلايان تصور ميكنند اين بيماري به سوءتغذيه شديد يا سرطان منجر خواهد شد. اين تصورهاي غلط باعث ترس از بيماري ميشود. در صورتي كه نكته اصلي در مقابله با اين بيماري آرامش ذهن و روان است .