انواع درد

دکتر غلامرضا رئیسی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drraissi.ir
آدرس مطب : تلفن مطب : -

انواع درد

توصیف بیمار از درد خود اولین قدم در بررسی و تشخیص درد است. درد می تواند به صورت های زیر توصیف شود:

• نبض دار

• تیر کشنده

• خنجری

• تیز

• گرفتگی عضلانی (اسپاسم)

• فشار دائمی

• داغ و سوزان

• درد گنگ مداوم

• سنگین

• حساس (دردناک با فشار دادن)

• جداکننده (حس جدا شدن قسمتی از بدن)

• بی رمق کننده

• کسالت آور (بیمارکننده)

• ترسناک

• تنبیه کننده (زجر دهنده)

شدت درد: شدت درد از کم به زیاد به صورت زیر مشخص می شود:

• بدون درد

• خفیف

• ناراحت کننده

• پریشان کننده

• شدید و هولناک

• طاقت فرسا (جانکاه)

جالب است بدانیم سال ها قبل از تعاریف درد توسط پزشکان غربی، ابو علی سینا دقیقاً چهارده نوع درد را مشخص نموده است و مقاله آن قبلاً چاپ شده و این افتخاری برای طب ما است.

انواع درد: در برخورد با بیمار مبتلا به درد لازم است بدانیم نوع درد چیست. دردها به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

1. درد سوماتیک (بدنی): هنگامی ایجاد می گردد که گیرنده های پوستی درد یا گیرنده های درد در بافت های عمقی تحریک گردند. این درد به صورت یک احساس مبهم ناخوشایند ولی با محل مشخص حس می شود.

2. درد احشایی: این نوع درد از فعال شدن گیرنده های درد بر اثر آسیب، فشار یا کشیده شدن احشای قفسه سینه ای، شکمی یا لگنی ایجاد می گردد. مثلاً درد معده. اگر این درد به صورت حاد ایجاد شود اغلب با اختلالاتی نظیر تهوع، استفراغ و تعریق همراه می گردد. درد احشایی به نواحی پوستی دورتر از محل ضایعه نیز تیر می کشد، مثلاً در تحریک دیافراگم، درد شانه دیده می شود؛ حتی ممکن است در محلی که درد تیر می کشد، بیمار احساس درد کند.

3. درد نوروپاتیک: درد نوروپاتیک در اثر آسیب دیدگی سیستم اعصاب مرکزی یا محیطی دیده می شود. مثلاً التهاب شبکه عصبی گردن با درد شدید در دست همراه است یا فشار به ریشه عصبی گردن باعث درد تیر کشنده به دست می شود. درد عصب اغلب شدید و به صورت سوزشی و خنجری حس می گردد. این نوع درد به طور شایع همراه با اشکال حس دیده می شود و ممکن است به همراه آن افزایش حساسیت، گزگز، مورمور، سوزش و برق گرفتگی دیده شود.

4. درد نوروپلاستیک: درد نوروپلاستیک به دلیل تغییرات در سیستم عصبی مرکزی و محیطی ایجاد می شود که منجر به حساسیت بیش از حد به درد می گردد. این نوع درد معمولاً به دلیل تغییرات در نحوه پردازش درد در مغز و نخاع ایجاد می شود و ممکن است به صورت درد مزمن و مقاوم به درمان ظاهر شود.

انواع درد ممکن است به صورت یک نوع یا چند نوع در یک بیمار دیده شوند. درمان و برخورد با هر یک از دردها متفاوت است.

برای تعیین شدت و نوع درد روش های مختلفی وجود دارد. یک روش استفاده از پرسشنامه درد مک گیل است که در گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه تهران توسط آقای دکتر رئیسی و همکاران به فارسی استاندارد شده است. همچنین پرسشنامه درد DN4 نیز توسط گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه ایران و تهران به فارسی برگردانده شد.

شرح حال بیمار مبتلا به درد باید شامل توصیف دقیق بیمار از محل درد، کیفیت درد، عوامل تشدید کننده یا کاهنده درد، زمان شروع درد، علائم و شکایات همراه با درد، اثر درد بر فعالیت های روزانه بیمار، تأثیر درد روی وضعیت روانی بیمار و پاسخ درد به اقدامات قبلی یا فعلی ضد درد مثل داروهای درد و اقدامات طب فیزیکی باشد.