رفلاکس یا سوزش سر دل چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

رفلاکس چیست ؟

بیماری رفلاکس یا GERD با یک احساس ناخوشایند و تیرکشنده سوزش و ترشی در ناحیه سر دل و پشت جناق سینه بعلت برگشت محتویات اسیدی معده (کیموس معدی ) بداخل مری مشخص میشود .

این بیماری در نتیجه نارسائی و یا تخریب دریچه ورودی مری به معده ( دریچه کاردیا ) و یا جابجائی در محل اتصال مری در( قفسه سینه ) به معده در( حفره شکم ) ایجاد میشود . بدین معنی که قسمتی از معده از سوراخ ورودی مری در پرده دیافراگم ( سوراخ هیاتوس) بداخل قفسه سینه جابه جا شده و در نتیجه کارکرد یکطرفه دریچه کاردیا مختل میگردد.

به مرور و در اثر تماس ممتد اسید معده که اسیدیته قوی دارد مخاط نازک ثلث تحتانی مری دچار التهاب و آماس شده و پس از مدتی ممکنست زخم های سطحی و گاهی عمیق در مخاط مری که در مقابل اسید معده فوق العاده حساس است ایجاد شود. در صورت وجود التهاب و آماس ازوفاژیت و در صورت وجود زخم ازوفاژیت زخمی یا Erosive ایجاد میشود. در نهایت با گذشت زمان تنگی شدید مری که عمل بلع و خوردن و آشامیدن را دچار اختلال و درد میکند بروز مینماید . ( دیسفاژی)

رفلاکس و سوزش سردل یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی میباشد که تقریبا همه افراد بالغ در طول زندگی خود چندین بار بعلل مختلف از قبیل مسمومیت غذائی ویا سوهاضمه آنرا تجربه کرده اند اما در صورتی که این حالت ادامه پیدا کرده و با نارسائی دریچه ورودی به معده همراه بوده و ثابت شود مرتبا اسید قوی معده به داخل مری پس میزنند یک بیماری جدی گوارشی محسوب میشود که نیاز به درمان های طبی و یا جراحی خواهد داشت .

عوارضی که در دراز مدت و درصورت عدم درمان مناسب بدنبال بیماری رفلاکس بروز میکند عمدتا ناشی از تماس ممتد اسید معده با مخاط مری و یا سریز اسید به مخاط دستگاه تنفسی میباشد .

عوارض مری شامل ازوفاژیت و زخم مری و در نهایت تنگی شدید مری و یا تغیرماهیت سلولی مخاط ثلث تحتانی مری وایجاد حالتی بنام مری بارت میباشد که یک حالت قبل از سرطان مری محسوب میگردد.

عوارض تنفسی نیز باعث بروز التهاب مخاطی در برونش و در حالت مزمن انسداد راه های تنفسی فرد مبتلا شده و در نهایت منجر بهایجاد فیبروز و تنگی راه های هوائی در ریه های فرد مبتلامیگردد.

اقدامات تشخیصی تخصصی برای تعین علت بروز رفلاکس ( نارسائی کاردیا_ هرنی هیاتال _ اختلال در فشار دو طرف دیافراگم و اخنلال در کار کرد عضلات ثلث تحتانی مری ) شامل : آندوسکوپی _ ازوفاگوسکوپی_ رادیوگرافی مری معده اثنی عشر با سولفات باریم _ تعین PH در ثلث تحتانی فضای داخل مری _ تعین قدرت انقباض وفشار دریچه ( مانومتری ) میباشد .

اقدامات درمانیدر سه دسته درمان نگهدارنده - درمان طبی و درمان جراحی تقسیم بندی میشوند .

تغیر شیوه زندگی و رژیم غذائی مناسب از جمله اقدامات نگهدارنده ایست که رل مهمی در کنترل علائم اذیت کننده رفلاکس دارند : به جای سه وعده غذای مفصل و پر حجم بهتر است تعداد دفعات غذا خوردن در طول روز به 5 یا 6 وعده افزایش داده شده در عوض از حجم و مقدار غذا کاسته شود. مصرف غذا هائی از قبیل غذا های چرب و سرخ شده باحجم زیاد - سیب زمینی سرخ شده و چیپس - شکلات و چای و قهوه - نوشیدن نوشابه های گازدار و الکلی - آب میوه های مصنوعی و اسیدی - انواع سس و ترشیحات و فلفل و ادویه جات باید محدود شود .

کاهش وزن و قطع مصرف دخانیات و کاهش رفتارهای پر استرس از دیگر روش های نگهدارنده است . بیمار مبتلا به رفلاکسبهتراست از بستن کمر بند های سفت ویا پوشیدن لباس های تنگ خودداری نموده و پایه های با لا سری تخت خودرا به میزان 15- 20-سانتی متر بلند تر نماید. این قبیل از بیماران بایستی از دراز کشیدن و خوابیدن بلافاصله بعداز خوردن وعده غذائی اجتناب نمایند . خوردن شیر کامل برای درمان رفلاکس یک باور غلط است .زیرا شیر با قلیائی نمودن محیط معده باعث افزایش ترشح اسید ( هیپراسیدیته) و تشدید علائم میشود .

از نظر درمان داروئی تجویز داروهای ضد اسید- محرک حرکات دودی- پانسمان کننده سطح داخلی مری و معده- مهارکننده های ترشح اسید مفیداست.

درمان های جراحی نیز که در صورت شکست تمهیدات نگهدارنده و داروئی اقدام نهائی در اصلاح رفلاکس قلمداد مشوند شامل : تنگ نمودن سوراخ هیاتوس -تنظیم زاویه ورودی مری به معده و اصلاح حالت یک طرفه دریچه کاردیا ( فوندوپلیکاسیون)میباشد .