تركيبات ضد سرطان در رژيم غذايي

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

بسياري از مطالعات نشان ميدهد كه مصرف ميوه و سبزي اثر حفاظتي در مقابل سرطان دارد.تركيبات رنگي گياهان در بدن نقش آنتي اكسيداني ايفا ميكند و درافرادي كه مصرف ميوه و سبزي در آنها زياد است احتمال بروز سرطان كمتر است.بعضي از اين تركيبات ضد سرطان از قرار زيرند:

- ترپن ها:

از جمله كاروتنوئيدها و ليمونوئيدها اثرات ضد سرطان قوي دارند واز ليپيدها،خون و ساير مايعات بدن در مقابل حمله راديكالهاي آزاد حفاظت ميكنند. منابع غذايي نارنجي،زرد و قرمز مثل گوجه فرنگي،هويج،پرتقال ،طالبي، زردآلو و ... غني از كاروتنوئيدها هستند كه آنتي اكسيدانهاي قوي به شمار مي آيند.نوعي كاروتنوئيد به نام بتاكاروتن (در هويج) كه پيش ساز ويتامين A است ، در مقابل سرطان ريه،روده بزرگ ، سينه و پروستات اثر حفاظتي دارد.از بين تمام كاروتنوئيدها ، ليكوپن (موجود در گوجه فرنگي) بيشترين فعاليت آنتي اكسيداني را داراست كه به خصوص خطر سرطان پروستات را به شدت كم ميكتد.

لازم به ذكر است كه مطالعات جديد نشان ميدهد كه بتا كاروتن در غلظتهاي بالا و در حضور اكسيژن و تحت شرايط خاص ،خود پري اكسيدان شده و ريسك سرطان محسوب ميشود.در يك مطالعه مصرف بالاي بتا كاروتن در بين افراد بسيار سيگاري ميزان بروز سرطان ريه را افزايش داد زيرا مصرف دوز بالاي بتا كاروتن باعث توليد غلظت هاي بالاي اين ويتامين در سرم ميشود كه غلظت فيزيولوژيك نبوده و به صورت اكسيداتيو عمل ميكند و در حضور اكسيژن ، توليد راديكالهاي آزاد ميكند. - آنتوسيانيدين ها كه در منابع غذايي آبي و بنفش مثل چغندر،گيلاس ،انگور سياه و كلم قرمزبه مقدار زياد يافت ميشوند، باعث بازسازي بافت پيوندي شده و خواص ضد التهاب و ضد سرطان دارند.

- فنولها:

از جمله فلاوونوئيدها وايزوفلاوون ها از ديگر آنتي اكسيدانهاي قوي هستند.فلاوونوئيدها كه در منابع بنفش و آبي و ارغواني يافت ميشوند از بين برنده راديكالهاي آزاد همچون آنيون سوپر اكسيد و اكسيژن تك اتمي و نيز از بين برنده يونهاي فلزي هستند.كورستين كه در پياز قرمز،كلم بروكلي،انگور قرمز و سيب يافت ميشود يكي از اصلي ترين فلاوونوئيدها است كه از اكسيداسيون LDL جلوگيري ميكند..ايزوفلاوون هاهم كه در حبوبات به خصوص در سويا يافت ميشوند با روند ميتوز سلولهاي سرطاني تداخل ميكنند واز بين آنها Genistein با جلوگيري از واسكولاريزاسيون تومورها از رشد آنها مي كاهند،همچنين باعث ميشوندسلولهاي تومور كمتر تهاجمي شوند.

- تيولها :

تركيبات حاوي سولفور هستند و در خانواده كلم يافت ميشوند.از اين گروه،ايندولها، آليل سولفيدها و ديگر ايزوتيوسياناتها سيستم سم زدايي گلوتاتيون S-ترانسفراز را تقويت كرده و به كبد كمك ميكنند تا مواد كارسينوژن را دفع كنند.گلوكوسينولات ها كه در گل كلم و كلم بروكلي يافت ميشوند با آزادي سيتوكين ها سيستم ايمني را تقويت كرده از آنزيم هاي درگير در رشد تومور ممانعت ميكنند. گلوتاتيون آنتي اكسيدان بسيار قوي است كه در مارچوبه،كلم و هندوانه يافت ميشود و با سم زدايي از مواد آسيب رسان اثرات ضد سرطاني ايفا ميكند. بين مصرف كلم و بروز سرطان رابطه عكس وجود دارد.

- ليگنان ها:

كه در جو،سبوس گندم و.. يافت ميشوند ضد ميتوز و حاوي فيتو استروژن بوده ودر مقابل سرطانهاي هورموني اثر حفاظتي دارند.

- كاتچين ها آنتي اكسيدانهاي قوي هستندكه در چاي به خصوص چاي سبز يافت ميشوند.

- كلروفيل در گياهان سبز سم زدا و ضدسرطان است.

- سلنيوم:

مينرالي با خاصيت ضد سرطاني است به نظر ميرسد كه سطح پايين سلنيوم به خصوص در مردان با خطر سرطان همراه است.عملكرد سلنيوم به صورت زير است:

- اين عنصر در سايت فعال بسياري از آنزيمها وجود دارد از جمله تيوردوكسين ردوكتاز كه واكنشهاي اكسيداسيون احيا را كاتاليز ميكند.اين واكنشها سلولهاي سرطاني را به آپوپتوز هدايت ميكنند.
-سلنيوم جزء تركيب آنزيم آنتي اكسيدان گلوتاتيون پراكسيداز است.
-سلنيوم توانايي سيستم ايمني را براي مقابله با عفونت افزايش مي دهد.
-سلنيوم باعث ساخت سلولهاي Natural Killer ميشود.
-آنزيمهاي P450 در كبداحتمالا با سلنيوم تحريك ميشوند،اين آنزيم ها باعث سم زدايي مولكولهاي كارسينوژن ميشوند.
-سلنيوم از پروستاگلاندين هايي كه باعث التهاب ميشوند ممانعت ميكند.
-سلنيوم باعث كاهش ميزان رشد تومورها ميشود.

- ويتامينهايC,E :

آنتي اكسيدانهايي همچون ويتامين هاي CوE به عنوان مواد احيا كننده،راديكالهاي آزاد را خنثي ميكنند.دفاع آنتي اكسيداني با ترتيب صورت ميگيرد طوري كه ويتامين C هميشه اولين خط دفاعي آنتي اكسيداني را ايجاد ميكند.

- پري بيوتيك ها و پروبيوتيك ها:

پري بيوتيك ها مواد غذايي غير قابل هضمي هستند كه رشد باكتريهاي مفيد كولون را افزايش ميدهند.پروبيوتيكها غذاها يامكملهاي ميكروبي هستند كه رشد باكتريهاي روده را ارتقا مي بخشند.از جمله پري بيوتيكها ، فروكتواليگوساكاريدها هستند كه در عسل،جو،پياز، موز و مارچوبه يافت ميشوند

اين مواد به طور انتخابي رشد باكتريهاي مفيد روده همچون لاكتوباسيلوس و بيفيدوباكتر را تحريك ميكنند كه اين باكتريها باعث كاهش پاتوژن هايي همچون سالمونلا و كلستريديا ميشود و نيز باعث كاهش بتا گلوكورونيداز كه در تبديل پروكارسينوژنها به كارسينوژنها در روده نقش دارد ، ميشود.پروبيوتيكها باعث بازسازي فلور روده ميشوندمهمترين آنها لاكتوباسيلوس و بيفيدوباكتر هستند كه اين دو از طريق رقابت از رشد بيش از حد باكتريهاي توكسيك جلوگيري ميكنند.

در عين حال بعضي مواد هستند كه باعث بلوكه شدن فاز اول يا دوم سيستم سم زدايي كبد ميگردند.مثلا آب گريپ فروت حاوي فلاوونوئيدي بنام نارينجين است كه سيستم سيتوكروم P450را بلوكه ميكند و باعث ميشود كليرانس بعضي داروها كاهش يابد.مثلا استاتين اگر همراه با گريپ فروت خورده شود12 برابر غلظت بيشتري در خون پيدا ميكند.داروهاي ديگر همچون بلوكرهاي كانال كلسيم ، مسكن ها (بنزوديازپين ها) و بعضي آنتي هيستامين ها هم تحت تاثير گريپ فروت هستند.