متابولیسم پایه ،انرژی است که بدن روزانه میسوزاند تا صرف فعالیت های پایه خود همچون تنفس،گردش خون،ساخت ترکیبات مورد نیاز،پمپ کرد ن یونها از غشاء سلول،انرژی کار دستگاه عصبی و حفظ دمای بدن کند.
متابولیسم پایه،70-60% کل انرژی که بدن روزانه میسوزاند را تشکیل میدهد؛از این میان درصد انرژی که ارگانهای بدن برای فعالیتهای خود میسوزانند عبارتند از:
کبد : 29%
مغز: 19%
قلب: 10%
کلیه : 7%
ماهیچه اسکلتی: 18%
بقیه اعضا: 17%
بدین ترتیب قسمت اعظم این انرژی را کبد مصرف میکند که بیشتربه فرآوری گلوکز و چربی اختصاص دارد.
هرچه سایز بزرگتر باشد انرژی مصرفی بیشتر است.به ازاء هر 10 kg تفاوت سایز،انرژی 120 کالری تفاوت میکند.
بافت ماهیچه ای از نظر متابولیکی فعال است و نسبت به بافت چربی انرژی بیشتری صرف میکند
با افزایش سن،مصرف انرژی کم میشود.در بزرگسالی به ازای هر دهه از عمرمتابولیسم پایه 3-2 % کاهش می یابد.
میزان مصرف انرژی پایه در زنها،10-5% کمتر از مردها است،زیرا بافت چربی بدن خانمها از آقایان بیشتر است.
وضعیتهایی همچون هایپرتیروئیدیسم و هایپوتیروئیدیسم میزان مصرف انرژی را زیاد یا کم میکنند.هورمون هایی همچون کورتیزول،هورمون رشد، انسولین و اپی نفرین هم روی میزان مصرف انرژی تاثیرگذارند.
هر 1 درجه افزایش دمای بدن،13% میزان مصرف انرژی را بالا میبرد.
افرادی که در مناطق گرمسیر زندگی میکنند ،مصرف انرژی بالاتری دارند.
ورزشکاران ،نسبت به افراد غیر فعال سوخت و ساز و مصرف انژی بالاتری دارند