پروتز چانه یا ژینوپلاستی یکی از روش های پرطرفدار جراحی زیبایی است که با استفاده از ایمپلنت های مخصوص، به اصلاح فرم و حجم چانه می پردازد و می تواند منجر به نتایجی مانند برجسته تر شدن چانه، افزایش زاویهی فک و ایجاد تعادل بهتر بین اجزای صورت شود. این جراحی به ویژه برای افرادی مناسب است که از اندازه یا شکل چانه خود ناراضی هستند و به دنبال راهکاری دائمی برای تغییر آن می گردند. با کاشت پروتز، شکل و ظاهر چانه بر اساس انتظارات افراد اصلاح شده و تعادل بهتری میان چانه و سایر قسمت های صورت ایجاد می شود. این تغییر می تواند باعث افزایش زیبایی چهره و اعتمادبه نفس افراد شود.

پروتز چانه چیست؟

عمل پروتز چانه یا ژینوپلاستی (Genioplasty) یک روش جراحی زیبایی صورت است که به منظور افزایش حجم، بهبود تناسب یا تغییر شکل چانه به کار می رود. این نوع جراحی معمولاً برای افرادی که احساس می کنند چانه آنها کوچک، نامتقارن، یا در مقایسه با سایر اجزای صورت نامتناسب است، انجام می شود. همچنین، در افرادی که به دلیل جراحی، تصادف، برخی بیماری ها و نقایص مادرزادی دچار آسیب چانه شده اند و یا صرفاً به دنبال روش های زیبایی صورت هستند، کاربرد دارد. این روش یکی از انواع جراحی پروتز صورت است که در آن پروتزی زیر پوست چانه قرار گرفته و به استخوان چانه سفت می شود تا ظاهر دلخواه ایجاد گردد.

انواع ایمپلنت چانه

انواع مختلف ایمپلنت چانه وجود دارند که هر کدام ویژگی های خاصی را ارائه می دهند. پرکاربردترین ایمپلنت های چانه شامل موارد زیر هستند:

1. ایمپلنت های سیلیکونی: متداول ترین نوع پروتز که به دلیل انعطاف پذیری، مقاومت و بی خطر بودن آن رایج است. این پروتزها نرم و شبیه به بافت طبیعی بدن هستند و احتماًل ایجاد حساسیت توسط آن ها بسیار پایین است.
2. ایمپلنت های پلی اتیلین متخلخل یا مدپور (Medpor): این نوع پروتز به دلیل دارا بودن بافت متخلخل، به خوبی با بافت های بدن ترکیب می شود و پایدارتر است، اما جراحی آن دشوارتر است.
3. پروتزهای گورتکس (Gore-Tex): این پروتزها نیز متخلخل هستند و به دلیل سازگاری مناسب با بدن و کمترین واکنش های ایمنی موردتوجه هستند. گورتکس ساختاری نرم تر از مدپور دارد و تا حدودی انعطاف پذیرتر است.

مزایا عمل پروتز چانه

ازجمله مزایای جراحی پروتز چانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زاویه دار کردن و مشخص تر کردن خط فک: پروتز چانه می تواند خط فک را مشخص تر کند، ساختار کلی صورت را بهبود بخشد و ظاهری جوان تر و جذاب تر ایجاد کند.
• افزایش اعتمادبه نفس: زیبایی بیشتر و تعادل اجزای صورت می تواند اعتمادبه نفس افراد را بیشتر کند.
• نتایج دائمی: پروتزهای چانه معمولاً از مواد سازگار با بدن مانند سیلیکون ساخته می شوند که می توانند نتایج طولانی مدت یا دائمی ارائه دهند، برخلاف فیلرها که نیاز به تکرار دارند.
• امکان تنظیم شکل و اندازه ی پروتز: پزشکان اندازه و شکل پروتز را متناسب با ویژگی های منحصربه فرد صورت هر شخص تنظیم می کنند تا نتایج جراحی کاملا متناسب با چهره و انتظارات افراد باشد.
• امکان ترکیب با سایر روش ها: پروتز چانه را می توان با سایر روش های جوانسازی صورت مانند عمل بینی یا لیفت صورت ترکیب کرد تا تأثیر آن بر زیبایی چندبرابر شود.
• کم تهاجمی بودن و عوارض جانبی محدود: این روش معمولاً نسبت به سایر جراحی ها کمتر تهاجمی است، عوارض و جای زخم کمی دارد و دوران نقاهت آن نسبتا کوتاه است.
• نتایج قابل برگشت: اگرچه پروتز چانه نتایج دائمی دارد؛ اما اگر افراد از نتایج آن رضایت کافی نداشته باشند یا ترجیحات افراد با گذشت زمان تغییر کنند، می توان پروتز را برداشت یا جایگزین کرد.

کاندیدای مناسب پروتز چانه

افرادی که تمایل دارند تا جراحی پروتز چانه انجام دهند باید انتظارات واقع بینانه ای از جراحی داشته باشند، زیرا این جراحی نمی تواند تمام نقایص صورت را رفع کند.

به طورکلی، پروتز چانه در افرادی که ویژگی های زیر را دارند بهترین نتایج را ایجاد می کند:

• چانه ی عقب رفته یا کوچک دارند.
• به دنبال خط فک مشخص تر و زاویه دارتر هستند.
• صورت متعادلی دارند و سایر اجزای صورت آنها تناسب مناسبی با هم دارند.
• سلامت عمومی خوبی دارند.
• سیگاری نیستند و دخانیات مصرف نمی کنند، زیرا سیگارکشیدن می تواند روند بهبودی را مختل کند و احتماًل ایجاد عوارض را افزایش دهد.
• دندان های سالم دارند و فک بالا و پایین آن ها به خوبی باهم جفت می شوند.

برخی از افراد ممکن است قبل از انجام عمل پروتز چانه، نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشند تا وضعیت نیش و هم راستایی فک بالا و پایین آن ها بهبود یابد. در برخی موارد، جراحی ارتوگناتیک برای جابه جایی فک توصیه می شود که می تواند تعادل صورت را به طور قابل توجهی بهبود بخشد و نیاز به پروتز چانه را کاهش دهد.

کاندیدای نامناسب پروتز چانه

افرادی که شرایط زیر را دارند بهتر است جراحی پروتز چانه انجام ندهند:

• افرادی که سلامت عمومی مناسبی ندارند، مانند افراد مبتلا به دیابت، بیماری های قلبی - عروقی، مشکلات انعقاد خون و ...
• افرادی که عفونت فعالی در بدن خود، از جمله صورت و اطراف چانه دارند.
• افرادی که سابقه ی حساسیت به مواد تشکیل دهنده ی پروتز دارند.
• افرادی که فک بالا و پایین آن ها مشکل ساختاری دارد یا هم راستا نیست.
• افرادی که سابقه ی جای زخم کلوئیدی دارند و جای زخم آن ها برجسته و ضخیم می شود.
• افرادی که به مصرف دخانیات اعتیاد دارند و امکان ترک آن را ندارند.
• افرادی که سنین پایینی دارند و فک و چانه ی آن ها در حال رشد است.

مراقبت های قبل از عمل پروتز چانه

قبل از جراحی پزشک متخصص اطلاعات کافی در مورد روند جراحی، عوارض و نتایج آن در اختیار بیمار قرار می دهد و انتظارات بیماران نسبت به جراحی، سوابق بیماری ها و وضعیت سلامت عمومی را بررسی می کند و اقدامات قبل از جراحی را به بیماران اطلاع می دهند.

قبل از جراحی لازم است تا نکات عمومی زیر توسط بیماران رعایت شوند:

1. از یک هفته قبل از جراحی، از مصرف هرگونه قرص رقیق کننده ی خون مانند آسپرین، ایبوپروفن و ... خودداری کنید.
2. صورت خود را روز جراحی بشویید و هرگونه ماده ی آرایشی یا بهداشتی مانند ضدآفتاب، کرم های مرطوب کننده و ... را از صورت خود پاک کنید.
3. حداقل 6 ساعت قبل از جراحی، از مصرف هرگونه خوراکی و نوشیدنی، حتی آب، خودداری کنید.
4. حداقل 24 ساعت قبل از جراحی سیگار نکشید.
5. اگر از لنز تماسی استفاده می کنید، روز جراحی آنها را از چشم خود خارج کنید. استفاده از عینک مانعی ندارد.
6. درصورتی که پزشک شما دارویی مانند آنتی بیوتیک برای قبل از جراحی تجویز کرده باشد حتماً آن را طبق دستور پزشک میل کنید.
7. هیچ نوع جواهری همراه خود نداشته باشید.
8. در صورت مصرف هر نوع دارویی، حتماً در روز جراحی به پزشک خود اطلاع دهید.
9. در صورت ابتلا به هر نوع بیماری مانند آنفلوانزا، عفونت دهان و دندان، تبخال یا شرایطی مانند بارداری حتماً قبل از جراحی به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه انجام عمل پروتز چانه

نحوه ی انجام عمل پروتز چانه شامل مراحل زیر است:

1. بیهوشی: برای اینکه افراد حین جراحی دردی را احساس نکنند ممکن است از بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی استفاده شود. در بیهوشی عمومی، بیمار در طول جراحی خواب است؛ اما در بی حسی موضعی تنها محل برش جراحی بی حس می شود و اگرچه فرد دردی را احساس نمی کند؛ اما در طول جراحی بیدار است. انتخاب نوع بیهوشی به پیچیدگی عمل و ترجیحات بیمار بستگی دارد.
2. ایجاد برش برای قراردادن پروتز: برای قراردادن پروتز چانه ممکن است برشی در داخل دهان و زیر لب پایین ایجاد شود. این روش از ایجاد زخم قابل مشاهده جلوگیری می کند. در برخی افراد نیز ممکن است برشی در زیر چانه ایجاد شود. این روش دسترسی راحت تری به استخوان چانه فراهم می کند، اما جای زخم کوچکی به جا می گذارد که معمولاً به خوبی بهبود می یابد و قابل توجه نیست.
3. قراردادن پروتز: پس از ایجاد فضای مناسب روی استخوان چانه، پروتز با دقت در فضای ایجادشده قرار می گیرد. ممکن است پروتز با استفاده از بخیه هایی در محل خود محکم شود.
4. بخیه زدن و بستن برش جراحی: با استفاده از بخیه های قابل جذب یا معمولی محل برش های پوست بسته می شود و با استفاده از بانداژ و پانسمان، اطراف چانه و فک بسته می شود.

جراحی پروتز چانه معمولاً 1 تا 2 ساعت طول می کشد و اگر همراه با سایر جراحی ها مانند عمل بینی انجام شود ممکن است مدت زمان آن بیشتر شود. بیشتر افراد چند ساعت پس از اتمام جراحی می توانند به منزل بروند و نیازی به حضور بیشتر در مرکز درمانی ندارند. در برخی افراد ممکن است توصیه شود تا یک روز در بیمارستان بستری باشند تا وضعیت آنها پایدار شود.

دوره بهبودی پس از عمل پروتز چانه

بهبود عوارض اولیه ی پروتز چانه معمولاً یک تا دو هفته طول می کشد. در این دوره ی زمانی، ورم و کبودی چانه و گردن به تدریج کاهش می یابد و درد ناشی از جراحی نیز از بین می رود. بااین حال، برای ایجاد نتایج پایدار و شکل نهایی چانه به چند هفته تا چند ماه زمان لازم است.

برای اینکه عوارض جراحی به کمترین میزان ممکن باشد و نتیجه ی نهایی جراحی سریع تر ایجاد شود لازم است تا به نکات زیر توجه کنید:

1. پس از جراحی ممکن است در چانه و دهان دچار کبودی و تورم شوید. این عوارض طبیعی هستند و طی 2 هفته برطرف می شوند.
2. برای کاهش تورم و کبودی، در روز اول و دوم پس از جراحی کمپرس یخ روی چانه یا گردن خود قرار دهید. این کار را به مدت 20 تا 30 دقیقه انجام دهید و سپس 20 تا 30 دقیقه کمپرس یخ را بردارید. برای جلوگیری از تماس مستقیم یخ با پوست، از یک پارچه نازک یا گاز استریل استفاده کنید.
3. درصورتی که احساس درد دارید، هر 4 تا 6 ساعت یک بار از مسکن های تجویزشده استفاده کنید، در غیر این صورت نیازی به مصرف مسکن نیست. همیشه داروهای مسکن را با غذا مصرف کنید تا حالت تهوع ایجاد نشود. برای دردهای خفیف، تنها از استامینوفن استفاده کنید. از مصرف آسپیرین یا محصولات مشابه آن خودداری کنید.
4. پس از جراحی پروتز، ممکن است چانه و لب پایین شما بی حس باشند. این بی حسی به تدریج از بین می رود. به دلیل بی حسی لب و چانه، باید هنگام مصرف غذاها یا نوشیدنی های بسیار گرم یا بسیار سرد بسیار محتاط باشید. قبل از قراردادن غذا یا نوشیدنی در دهان، حتماً دمای آن را بررسی کنید.
5. توصیه می شود دو روز اول پس از جراحی را به استراحت مطلق اختصاص دهید. پس از دو روز می توانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید، اما انجام فعالیت های شدید، بلندکردن اجسام سنگین یا ورزش های هوازی برای یک هفته پس از جراحی ممنوع است.
6. برای حداقل 72 ساعت پس از جراحی، سر و شانه های خود را هنگان خواب بالاتر از سطح بدن نگه دارید. برای این کار می توانید چند بالشت اضافه زیر سر خود قرار دهید.
7. در 1 تا 2 روز اول، از خوردن غذاها یا نوشیدنی های خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری کنید.
8. در هفته اول، یک رژیم غذایی کم نمک و پرپروتئین را رعایت کنید تا روند بهبودی تسریع شود.
9. در هفته ی اول پس از جراحی، محل بخیه را 2 تا 3 بار در روز تمیز کنید. برای این کار، از یک پنبه ی آغشته به آب اکسیژنه استفاده کنید و به آرامی روی بخیه ها بمالید. این کار باعث تمیزشدن برش و جلوگیری از تشکیل پوسته و جای زخم می شود. سپس، پماد آنتی بیوتیک را روی بخیه ها بزنید تا مرطوب بماند. این کار را 2 تا 3 بار در روز تا اولین ویزیت پس از عمل انجام دهید.
10. مراقب ضربه یا فشار به چانه ی خود باشید و برای 4 تا 6 هفته از فعالیت هایی که ممکن است باعث ضربه به چانه شوند، پرهیز کنید.
11. سه روز اول پس از جراحی تا حد ممکن حرکات دهان مانند صحبت کردن و خندیدن را محدود کنید.
12. پس از گذشت دو روز از جراحی می توانید حمام کنید. هنگام شستشو از مواد شوینده ی ملایم مانند شامپو بچه استفاده کنید.
13. جلسات مشاوره با پزشک را پیگیری کنید و هنگام ایجاد هرگونه عارضه ی غیرطبیعی سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض احتماًلی پروتز چانه

عوارض طبیعی جراحی پروتز چانه که به تدریج رفع می شوند شامل موارد زیر هستند:

• ورم و کبودی چانه، لب ها و گردن.
• درد و ناراحتی چانه و صورت.
• بی حسی موقتی که ناشی از تزریق مواد بیهوشی است.
• عفونت که با مصرف آنتی بیوتیک قابل پیشگیری و کنترل است.
• ایجاد جای زخم.
• حساسیت به پروتز.
• آسیب به لثه یا دندان ها.
• ازدست دادن مو یا ریزش مو در بخش جراحی شده.
• در موارد نادری ممکن است آسیب به استخوان چانه در طولانی مدت ایجاد شود.
• در موارد نادری ممکن است اعصاب صورت آسیب ببینند و احساس لامسه ی صورت کاهش یابد.
• ریزش مو.
• جابه جایی پروتز که ممکن است نیاز به جراحی تکمیلی داشته باشد.

هزینه عمل پروتز چانه

هزینه ی عمل پروتز چانه به عواملی مانند تجربه ی جراح، نوع و برند و کیفیت پروتز، مکان جغرافیایی کلینیک و هزینه های اتاق عمل و بیهوشی بستگی دارد. جراحان باتجربه معمولاً هزینه ی بیشتری دریافت می کنند و مراقبت های پس از عمل، داروها یا جراحی های ترمیمی نیز می توانند هزینه ی نهایی را افزایش دهند؛ بنابراین برای آگاهی از هزینه ی عمل پروتز بهتر است با پزشک متخصص و کلینیک درمانی مدنظر خود مشورت نمایید.

سوالات متداول

آیا نتایج پروتز چانه دائمی است؟

• بله، پروتز چانه نتیجه ی دائمی دارد، اما در برخی افراد، بر اساس نیاز یا ترجیحات شخیص ممکن است پروتز مجددا تنظیم شود یا با پروتز دیگری جایگزین گردد.

آیا درد و ناراحتی بافت از عوارض عمل پروتز چانه است؟

• در حین جراحی، افراد به دلیل ایجاد بی حسی یا بیهوشی عمومی دردی را احساس نمی کنند اما پس از جراحی ممکن است درد جزئی در چانه یا گردن ایجاد شود که با داروهای مسکن تجویزشده قابل کنترل است.

چه مدت پس از جراحی پروتز چانه بهبودی کامل ایجاد می شود؟

• پس از دو هفته بهبودی جزئی، شامل رفع کامل عوارض جراحی، ایجاد می شود و پس از چند هفته یا چند ماه بهبودی کامل حاصل می شود و چانه شکل نهایی خود را می گیرد. بازگشت به فعالیت عادی پس از یک هفته امکان پذیر است.

آیا جراحی پروتز چانه جای زخم قابل مشاهده ایجاد می کند؟

• خیر، با توجه به اینکه در اغلب جراحی ها، برش ایجادشده داخل دهان است جای برش قابل مشاهده نیست. درصورتی که برش در زیر چانه ایجاد شود بسته به تکنیک جراح، روش بخیه زنی و مراقبت های پس از جراحی ممکن است جای بخیه کمی قابل مشاهده باشد.

آیا ممکن است پروتز چانه پس از مدتی تغییر شکل دهد؟

• خیر، پروتزهای امروزی بسیار پایدار بوده و از موادی ساخته می شوند که با گذشت زمان تغییر شکل نمی دهند.

نتیجه گیری

پروتز چانه به عنوان یک روش کم تهاجمی و ایمن، به بهبود فرم چانه و ایجاد توازن در صورت کمک می کند. این جراحی، با برش های کوچک و دوره ی نقاهت کوتاه، برای افرادی مناسب است که از اندازه یا شکل چانه ی خود ناراضی اند یا دچار عدم تقارن در صورت هستند. به دلیل کم تهاجمی بودن این روش، عوارض کمی به همراه دارد و فرد می تواند به سرعت به فعالیت های روزمره بازگردد. انتخاب درست پزشک و پروتز مناسب، همراه با رعایت مراقبت های پس از جراحی، تأثیر قابل توجهی در نتیجه ی نهایی و رضایت بیمار خواهند داشت. با یک تصمیم گیری آگاهانه، افراد می توانند به راحتی به نتایج دلخواه دست یابند و از افزایش اعتمادبه نفس و بهبود ظاهر خود لذت ببرند.

نسخه اصلی مطلب همه چیز در مورد پروتز چانه را در سایت دکتر شهریار لقمانی بخوانید.

---