لگن عضو مهمی در بدن است که به شکل حلقوی بوده و در قسمت تحتانی بدن قرار دارد. این عضو به عنوان کانال ارتباطی بین اندام های پایین بدن با تنه بوده و از قسمت فوقانی به ستون فقرات و از قسمت تحتانی به استخوان های ران متصل می باشد. نقش لگن انتقال نیروهای وارد شده از تنه به اندام های قسمت تحتانی بدن می باشد. اعضای گوارشی و تولید مثل، عروق و بافت های عصبی مهم در قسمت تحتانی بدن از لگن عبور می کند. در صورتی که استخوان این عضو دچار آسیب شود فرد متحمل درد زیادی می شود.

از شایعترین آسیب های لگن، شکستگی لگن می باشد. شکستگی لگن، شکستگی است که یک یا چند استخوان از پنج استخوان لگن دچار شکستگی می شود و می تواند شامل شکستگی استابولوم (قسمتی از لگن که مفصل ران را تشکیل می دهد)، باشد. در رادیولوژی لگن می توان شکستگی استخوان های لگن یا شکستگی بخش فوقانی استخوان ران در محل گردن ران یا ناحیه تروکانتر را مشاهده کرد. رادیولوژی، یک روش تصویربرداری رایج است که به پزشکان کمک کند داخل بدن را بدون نیاز به باز کردن با استفاده از جراحی مشاهده کنند. این روش تصویربرداری از ساختارهای داخلی موردنظر بدن تصاویری ایجاد می کند که در اثر قرار گرفتن در معرض منبع کنترل شده اشعه ایکس تولید شده و به طور کلی در یک فیلم حساس عکاسی ضبط می شود.

علت شکستگی لگن

یک برخورد شدید (برای مثال تصادف با خودرو) می تواند در افراد در همه ی رده های سنی، علت شکستگی لگن محسوب می شود. در افراد مسن تر، شکستگی لگن معمولاً در اثر زمین خوردن از حالت ایستاده ایجاد می شود. در افراد دارای استخوان های بسیار ضعیف، شکستگی لگن می تواند به سادگی در اثر ایستادن بر روی یک پا و چرخیدن ایجاد شود.

علائم شکستگی لگن

• عدم توانایی حرکت بلافاصله پس از سقوط یا آسیب
• درد شدید در لگن یا کشاله ران
• ناتوانی در تحمل وزن در پایی که در آن طرف لگن دچار آسیب شده است.
• کبودی و تورم در اطراف ناحیه آسیب دیده لگن
• درد و ناراحتی در زمان فشردن یا چرخش مفصل ران
• یکی از نشانه های ابتلا به بیماری مانند سرطان این است که استخوان بیمار ضعیف شده و در ناحیه کشاله ران یا ران در زمان استراحت دچار درد می شود. زمانی که استخوان لگن به طور کامل شکسته می شود، یکی از پاها به نسبت پای دیگر کوتاه به نظر می رسد.

عوارض جانبی شکستگی لگن

شکستگی لگن زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد به گونه ای که فرد در انجام فعالیت های روزمره خود دچار مشکل می شود. در صورتی که این عارضه درمان نشود عوارضی را برای بیمار ایجاد خواهد کرد که این عوارض عبارت است از:

1. مشاهده لخته خون در پاها یا ریه ها
2. زخم بستر
3. عفونت مجاری ادراری
4. ذات الریه
5. ناتوانی عضلانی، افزایش خطر افتادن و آسیب دیدن
6. خطر شکستگی ران در اثر تضعیف استخوان ها

انواع شکستگی لگن

شکستگی لگن را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد:

1- شکستگی حلقه لگن

شکستگی در استخوان های ساکروم، ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس را شكستگي حلقه لگن می گويند و به دو دسته پايدار و ناپايدار تقسيم می شود.

• شکستگی های پایدار

در نواحی برجستگی های حلقه در ورزشكاران، به دنبال ضربه مستقيم به لگن و يا در افراد مسن، بدنبال زمین افتادن اتفاق مي افتد.

• شکستگی های ناپایدار

غالباً به دنبال ضربه بسيار شديد، در هنگام سقوط از ارتفاع و سوانح جاده ای اتفاق می افتد و قطعات شكستگی به راحتی جابجا می شود.

2- شکستگی استابولوم

این نوع شکستگی لگن از این جهت اهمیت دارد که باید به دقت جا اندازی شود. اگر بعد از جا اندازی شکستگی های استابولوم، کوچکترین جابجایی در بین قطعات شکسته شده باقی بماند؛ موجب می شود مفصل ران در عرض چند ماه كامل تخریب شده و یا در عرض چند سال دچار آرتروز و ساییدگی خواهد شد.
شکستگی استابولوم اکثراً همراه با دررفتگی مفصل ران است. اين نوع شكستگي معمولاً به دنبال تصادفات جاده ای اتفاق مي افتد و ممکن است و سر استخوان ران از حفره استابولوم که حالا شکسته شده است، خارج شود که به آن دررفتگی مفصل ران می گویند.

3- شکستگی اطراف مفصل ران

اين نوع شكستگي در قسمت بالایی استخوان ران یعنی در اطراف محلی که استخوان ران با لگن مفصل میشود، به وجود می آیند. شکستگی سر استخوان ران نیز معمولاً همراه با دررفتگی مفصل ران ایجاد میشود. شایع ترین مکانیسم ایجاد دررفتگی مفصل ران، تصادف اتومبیل و عدم استفاده از کمربند ایمنی است. شکستگی گردن استخوان ران بیشتر در افراد مسن شایع می باشد و علت آن پوکی استخوان است.
اولین اقدام برای تشخیص شکستگی های لگن؛ از طریق عکسبرداری (اشعه ایکس) از ناحیه لگن و استخوان لگن صورت می گیرد. عکس برداری توسط اشعه ایکس تصاویری را از استخوان ها نشان می دهد و معمولاً این تصاویر از زاویه های متفاوتی تهیه می شوند تا پزشک بتواند در رفتگی استخوان ها را نیز بررسی نماید.

ریسک فاکتورهای شکستگی لگن

افزایش سن

میزان شکستگی های لگن به طور قابل توجهی با افزایش سن به دلیل کاهش تراکم استخوان مشکلات بینایی و تعادل، افزایش می یابد.

جنسیت

شیوع شکستگی لگن در زنان هفتاد درصد از مردان بیشتر می باشد. زنان به نسبت مردان از میزان تراکم استخوان کمتری برخوردارند و همین امر موجب افزایش احتمال شکستگی در آن ها می شود.

سابقه برخی بیماری ها

ابتلا به برخی بیماری ها می تواند از عوامل خطر ابتلا به شکستگی لگن شود که این بیماری ها عبارت است از:

1. اختلالات غدد درون ریز: مانند بیماری پرکاری تیروئید
2. اختلالات روده ای: این بیماری می تواند منجر به کاهش جذب کلسیم و ویتامین D گردد.
3. اختلالات رفتاری- شناختی
4. اختلالات شدید، از جمله نارسایی آندورزی و بولیمیایی که می تواند باعث آسیب به اسکلت شده و بدن را از مواد مغذی ضروری برای ساخت استخوان محروم کند.

مصرف داروهای متعدد

یکی از عوامل خطر ابتلا به شکستگی لگن مصرف برخی از داروها همچون کورتیزون و پردنیزون می باشد که این نوع داروها می تواند منجر به تضعیف شدن استخوان ها شود. از طرفی استفاده همزمان برخی داروها موجب سرگیجه شده که این عامل احتمال سقوط و زمین افتادن را در فرد افزایش دهد.

رژیم غذایی نامناسب

داشتن رژیم غذایی نامناسب از عواملی است که بر روی جذب ویتامین ها از جمله ویتامین دی و کلسیم تأثیر می گذارد و حتی در جوانان می تواند باعث کاهش توده استخوانی شود که این عامل موجب افزایش احتمال شکستگی لگن در افراد می شود.

عدم تحرک

انجام فعالیت های ورزشی موجب تقویت استخوان ها و عضلات می شود؛ اما در صورتی که فردی به طور منظم ورزش نکند، احتمال کاهش تراکم استخوان در آنها می تواند موجب ضعیف تر شدن استخوان آنها شود.

مصرف دخانیات و مشروبات الکلی

دخانیات و مصرف الکل اختلالی در روند طبیعی استخوان سازی و نگهداری آن ایجاد می کند که در نهایت منجر به از دست رفتن استخوان می شود.

روشهای تشخیص شکستگی لگن

اولین گام برای درمان شکستگی لگن عکسبرداری از لگن می باشد. تشخیص شکستگی های لگن از طریق عکسبرداری (اشعه ایکس) از ناحیه لگن و استخوان لگن صورت می گیرد. در مواردی که بیمار زمین می خورد و از درد لگن شاکی می شود، ممکن است شکستگی در انتهای فوقانی استخوان لگن اتفاق افتاده باشد و از طریق عکسبرداری قابل تشخیص نباشد. در چنین مواقعی عکسبرداری مغناطیسی یا ام آر آی برای درمان شکستگی لگن پیشنهاد می شود. عکسبرداری ام آر آی شکستگی های پنهان را نشان می دهد . ام آر آی، میتواند شکستگی های لگن را که با عکسبرداری ساده مشخص نشده را تشخیص دهد . اگر بیماری به علت شرایط پزشکی مرتبط، نتواند ام آر آی انجام دهد به جای آن برای درمان شکستگی لگن ، می تواند از توموگرافی یا سی تی استفاده کند. سی تی به اندازه ی ام آر آی برای تشخیص شکستگی های پنهان ، حساس نیست اما برای درمان شکستگی لگن استفاده می شود.

رادیوگرافی لگن

روی تخت دراز می کشید و تصاویر از لگن شما گرفته می شود. ممکن است لازم باشد بدن خود را در حالت های مختلف قرار دهید تا تصاویر از زوایای مختلف گرفته شود. نمای AP که مخفف کلمه anteroposterior به معنی قدامی خلفی است. عکسبرداری از نمای روبرو از ناحیه آسیب دیده است. در این نما اشعه ایکس از جلو به مفصل تابانده می شود. این نما زاویه عکسبرداری استاندارد از فمور است که کاملاً مفصل ران و استخوان ران را نمایش می دهد. با نمای AP موقعیت طبیعی استخوان ران بررسی می شود. رادیولوژیست یا متخصص ارتوپد میتواند شکستگی را تشخیص بدهد.

نحوه آمادگی برای رادیوگرافی لگن

1. بیمار باید قبل از انجام عکس برداری هرگونه وسایل فلزی را از خود دور کند.
2. در صورتی که بیمار درون بدن خود پلاتین دارد به دلیل آن که ممکن است مانع از عبور اشعه ایکس از بدن شود لازم است این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارد.

عوارض جانبی رادیوگرافی لگن

مقدار تابش حاصل از اشعه ایکس بسیار پایین است. اگرچه مزیت این رادیوگرافی بیشتر از خطرات آن است، ممکن است یک پیش بند محافظ به شما داده شود. اگر باردار هستید یا احتمال می دهید باردار باشید، باید به پزشک اطلاع دهید. این فرآیند می تواند به روش هایی انجام شود که از شکم شما در برابر تابش محافظت گردد.

نسخه اصلی مطلب علت انواع و تشخیص شکستگی لگن را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---