ستون فقرات به عنوان اصلی ترین پی و اساس بدن ما در سیستم اسکلتی شناخته می شود. مسئولیت این ستون مهره ها بسیار زیاد است. ستون فقرات مسئولیت بالا نگه داشتن سرشانه و بالاتنه را به عهده دارد. از طرف دیگر به فرد کمک می کند که صاف بایستد و درعین حال برای خم شدن حالت انعطاف پذیری داشته باشد. مهم ترین مسئولیت ستون مهره ها حفاظت ها و حمایت هایی است که از نخاع می کند. مهره های کمر از مهره شماره هفت ستون فقرات به سمت پایین شروع می شود. برخی شکستگی ها در اثر ضربه های شدید مثل تصادف یا افتادن از ارتفاع به وجود می آید که این شکستگی ها نیاز به درمان فوری دارند.

برخی دیگر از شکستگی ها بسیار جزئی هستند و در اثر فشارهای جزئی مانند ضربه ها و تنش های آرام به وجود می آید این حالت بیشتر در افراد مسن و به دلیل پوکی استخوان ها ایجاد می شود. شکستگی مهره کمر اغلب یا در مهره های ۷ تا ۱۸ (midback) یا در ۵ مهره های کمر (lower back) که مهره های بزرگی به حساب می آیند یا محل اتصال این دو اتفاق می افتد. شاید روش های درمان شکستگی ها مشابه یکدیگر باشد؛ اما به محل مهره و بیماری های مرتبط نیز بستگی دارد. افرادی که به هر دلیل دچار شکستگی مهره های کمری می شوند به سرعت نیاز به درمان اورژانسی دارند.

علل شکستگی مهره ها

علل شکستگی فشاری مهره ها

شکستگی فشاری در ستون فقرات معمولاً در مهره های پایینی مهره های صدری (T11 و T12) و اولین مهره از مهره های کمری (L1) رخ می دهد. دلیل واحدی برای شکستگی فشاری مهره ها وجود ندارد، اگرچه کلمه فشاری خود نشان دهنده آن است که شکستگی به دلیل وارد آمدن فشار بیش از حد بر استخوان ایجاد شده است. اگر استخوان ضعیف تر از آن باشد که بتواند فشار طبیعی وارد بر خود را تحمل کند، ممکن است به فشار زیادی نیاز نباشد تا بدنه مهره فرو بریزد. بیشتر استخوان های سالم می توانند فشار زیادی را تحمل کنند و ستون فقرات هم می تواند برای جذب شوک و فشار خم شود؛ اما اگر نیرویی که به مهره ها وارد می شود بیش از حد توان آنها باشد، ممکن است یک یا چند مهره دچار شکستگی شوند.

پوکی استخوان

یکی از دلایل عمده شکستگی فشاری، پوکی استخوان است. این بیماری باعث می شود استخوان ها نازک شوند، غالباً تا حدی نازک و ضعیف که نتوانند فشار طبیعی را تحمل کنند. استخوان هایی که نازک و ضعیف شده اند ممکن است طی فعالیت های طبیعی دچار فروریختن شده و این به شکستگی فشاری در ستون فقرات منجر شود. در حقیقت، شکستگی فشاری مهره ها شایع ترین نوع شکستگی در اثر پوکی استخوان است. چهل درصد از کل زنان تا سن 80 سالگی حداقل یک بار دچار این نوع شکستگی خواهند شد. این نوع شکستگی مهره می تواند شکل و استحکام ستون فقرات را برای همیشه تغییر دهد. این شکستگی ها معمولاً خود به خود بهبود یافته و درد ناشی از آن ها از بین می رود. با این حال، در صورتی که استخوان خرد شده به خوبی التیام پیدا نکند، ممکن است درد ادامه یابد.

ضربه و تروما

وارد آمدن ضربه و آسیب به مهره های ستون فقرات نیز ممکن است منجر به شکستگی های خفیف یا شدید شود. چنین ضربه هایی ممکن است در اثر سقوط ، نیروی که در اثر پریدن به ستون فقرات وارد می شود، تصادفات رانندگی یا هر رویدادی که فشاری بیشتر از نقطه شکست بر ستون فقرات وارد کند ایجاد شود.

متاستاز (پخش شدن) سرطان

یکی دیگر از دلایل شکستگی مهره ها متاستاز سرطان به آنها است. متاستاز اصطلاحی است که به گسترش سلول های سرطانی به مناطق دیگر بدن اطلاق می شود. استخوان های ستون فقرات یکی از مناطق شایعی هستند که بسیاری از انواع سرطان ممکن است به آنها متاستاز کنند. شکستگی های فشاری در ستون فقرات که بدون دلیل یا به دلایلی جزئی ایجاد می شوند، ممکن است اولین نشانه از متاستاز یک سرطان ناشناخته در ستون فقرات باشد. در این موارد، سرطان با از بین بردن بخشی از مهره ها، باعث می شود استخوان ها ضعیف و ضعیف تر شوند تا جایی که دچار شکستگی و فرو ریختن شوند. این مسئله نشانه آن است که چیزی در داخل استخوان ها در جریان است که به آنها آسیب می رساند.

علائم شکستگی فشاری مهره

شکستگی های فشاری ممکن است با علائمی همراه باشند یا بدون هیچ علامتی اتفاق بیفتد. اگر شکستگی های فشاری علائمی داشته باشد این علائم عبارتند از:

• درد کمر ، دست ها یا پاها
• بیحسی یا ضعف در پاها یا دست ها (اگر شکستگی روی نخاع یا اطراف عصب ها در ستون فقرات تأثیر گذاشته باشد)
• پس از گذشت زمان، بیمار متوجه می شود که قد او کوتاهتر شده است.
• یک شکستگی فشاری که به صورت ناگهانی اتفاق می افتد می تواند بسیار دردناک باشد؛ اما اگر شکستگی فشاری به تدریج اتفاق بیفتد درد آن هم به صورت تدریجی افزایش می یابد.

انواع شکستگی فشاری مهره

شکستگی گوه ای

شکستگی گوه ای رایج ترین نوع شکستگی فشاری است. این شکستگی معمولاً در جلوی قسمت لوله مانند مهره رخ می دهد و باعث می شود که جلوی مهره خرد شود؛ اما قسمت پشتی آن سالم بماند و شکل گوه مانندی ایجاد شود. شکستگی فشاری گوه ای، معمولاً از لحاظ مکانیکی شکستگی پایداری است؛ اما می تواند باعث تغییر شکل و دفورمیتی ستون فقرات مانند گوژپشتی شود.

خرد شدن

خرد شدن به شکستگی کل مهره و نه فقط جلوی آن، گفته می شود. در این نوع شکستگی فشاری، استخوان خودبه خود خرد می شود و این شکستگی ها معمولاً از لحاظ مکانیکی پایدار هستند.

شکستگی انفجاری

نام شکستگی انفجاری نشان دهنده ی آن است، چون مهره خرد می شود و در جهت های مختلف پخش می شود و قطعات خرد شده ی استخوان وارد بافت های اطراف ستون فقرات یا نخاع می شوند. این نوع شکستگی خطرناک تر از شکستگی گوه ای یا خرد شدن است و احتمال دارد که پایدار نباشد. شکستگی انفجاری معمولاً نیازمند مراجعه ی سریع به پزشک است. شکستگی ناپایدار شکستگی است که احتمال دارد تغییر کند و به بافت ها و عصب ها آسیب وارد کرده یا باعث دفورمیتی و بدشکلی ستون فقرات شود.

عوارض شکستگی مهره

عوارض و مشکلات شکستگی فشاری عبارتند از:

• استخوان های شکسته ای که بعد از درمان بهبود نمی یابند و باعث آسیب به مهره های مجاور می شوند.
• لخته ی خون در پاها به علت کاهش فعالیت.
• کیفوز (ناهنجاری که قوز بیوه یا گوژپشتی نیز نامیده می شود) که می تواند منجر به درد شدید و مشکلات مربوط به اندام قفسه ی سینه (مانند قلب، ریه و اندام گوارشی) شود.
• مشکلات نخاعی یا اعصاب.
• درد مزمن (طولانی مدت).

تشخیص شکستگی مهره

پزشک بر روی بیمار معاینه فیزیکی انجام می دهد. این معاینه شامل سر، قفسه سینه، شکم، لگن، پاها و ستون فقرات است.

• آزمایشات تشخیصی
• آزمایشات تصویربرداری: بعد از معاینات فیزیکی از سمت پزشک، ارزیابی رادیولوژیک نیز انجام می شود. بسته به میزان صدمات، آزمایش های می تواند شامل اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI از بخش های مختلف بدن، مانند قفسه سینه و ستون فقرات کمری باشد.
• تست مغز و اعصاب: پزشک متخصص وضعیت عصبی بیمار را ارزیابی می کند. این ارزیابی می تواند شامل تست توانایی حرکت کردن، احساس موقعیت و حرکت اندام ها باشد. همچنین پزشک رفلکس های بیمار را برای احتمال آسیب به نخاع و یا رشته های اعصاب، بررسی خواهد کرد.

درمان شکستگی مهره

استراحت

در صورتی که شکستگی مهره شما از نوع خفیف باشد، ممکن است لازم باشد که مدت کوتاهی را در رختخواب استراحت کنید.

استفاده از بریس

یکی از روش های رایج درمان برخی از انواع شکستگی های فشاری مهره، استفاده از بریس است. پزشک ممکن است برای بیمار یک بریس محافظ مهره های ستون فقرات (که اغلب به آن آرتز پشت می گویند) تجویز کند. این نوع آرتز از پشت و ستون مهره ها پشتیبانی کرده و حرکت فرد را محدود می کند. دقیقاً مانند عملکردی که یک بریس بازو برای شکستگی بازو دارد. بریس به خوبی شکل دهی و قالب ریزی شده تا کاملاً با بدن بیمار مطابقت پیدا کند، مثل گچ گرفتن که برای شکستگی های دیگر انجام می شود.

بریس های مورد استفاده برای درمان شکستگی های فشاری ستون فقرات به گونه ای طراحی شده اند که مانع از خم شدن بیمار به سمت جلو می شوند. این بریس ها ستون فقرات را در حالت کاملاً کشیده قرار می دهند (بیشتر از حالت طبیعی یا صاف). این امر باعث می شود بیشتر فشار از روی بدنه مهره شکسته رفع شده و موجب بهبود یافتن مهره ها می شود. این بریس همچنین از مهره ها محافظت کرده و تخریب بیشتر مهره ها را متوقف می کند. ممکن است لازم باشد که به مدت ۸ تا ۱۲ هفته از بریس کمر استفاده کنید.

درمان دارویی

1. داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي مانند ايبوپروفن (آدويل و موترين) يا ناپروکسن (آلو و ناپروسين)
2. داروهاي مخدر از قبيل هيدروکدون
3. داروهاي شل کننده عضلات از قبيل سيکلوبنزاپرين (فلکسِريل)، کاريزوپرودول (سوما) و ديازپام (واليوم)
4. مکمل هاي کلسيم به منظور جلوگيري از تشديد مشکلات استخوان ها و پيشگيري از وقوع شکستگي هاي فشاري در آينده
5. داروهايي براي القاي ساخت استخوان جديد

فیزیوتراپی

بسته به نیاز هر بیمار، فیزیوتراپیست ممکن است به او کمک کند تا «فعالیتهای روزانه» خود را بهتر انجام دهد. برنامه های فیزیوتراپی با در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار به صورت فردی طراحی می شوند و بنابراین بیماران باید برای به دست آوردن بیشترین نتایج برنامه درمانی دقیقاً آن رعایت کرده و به فیزیوتراپیست خود اطلاع دهند چه تمرینات و روش هایی برایشان مؤثر بوده و چه مواردی چندان تأثیری نداشته اند. درمان هاي فيزيوتراپي، علاوه بر ورزش ممکن است شامل موارد زير نيز باشد:

• کار درماني : اين روش درماني اصولاً براي بيماراني که به توانبخشي سرپايي نياز دارند، انجام مي گيرد. کار درماني براي بازيابي حداکثر توان عملکرد بيمار بعد از آسيب ديدگي، ضروري مي باشد.
• مديريت درد: هدف از درمان فيزيکي در مراحل اوليه ريکاوري آن است که درد و التهاب در محل آسيب ديدگي را تسکين دهد. درمان دستي که شامل حرکت دادن و ماساژ آرام بافت هاي نرم بدن مي باشد، همراه با گذاشتن يخ و تحريک الکتريکي موضع آسيب ديده، مي تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. بعد از آنکه شکستگي مهره ترميم پيدا کرد نيز مي توان از گرماي مرطوب براي کاهش درد ناشي از اسپاسم عضلاني در ناحيه ستون فقرات، استفاده کرد.
• ماساژ بافت هاي نرم
• طب سوزني
• TENS
• اولتراسوند
• سوزن کاري خشک
• الکتروتراپي
• يخ و گرما

نسخه اصلی مطلب روشهای متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی برای درمان شكستگی مهره را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---