قارچ ناخن یک بیماری شایع است که به صورت یک لکه سفید یا زرد در زیر نوک ناخن دست یا ناخن پا دیده می شود. با عمیق شدن عفونت قارچی، قارچ ناخن ممکن است باعث تغییر رنگ ناخن، ضخیم شدن و خرد شدن لبه ناخن شود. قارچ ناخن می تواند چندین ناخن را تحت تأثیر قرار دهد. به قارچ ناخن، اونیكومایكوز نیز گفته می شود. هنگامی كه قارچ نواحی بین انگشتان پا و پوست شما را آلوده كند، به آن بیمار پای ورزشكار (tinea pedis) می گویند. انجام چند تغییر ساده در سبک زندگی می تواند به جلوگیری از عفونت قارچی ناخن کمک کند. اگر اقدامات مراقبتی کمکی نکرده و به طور قابل توجهی شاهد تغییر رنگ، ضخامت یا تغییر شکل و ناخن هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

علت ایجاد قارچ ناخن دست و پا

با افزایش سن، ناخن شکننده و خشک می شود. این منجر به شکستن ناخن ها و ورود باکتری های بیشتر به ناخن ها می شود. به همین دلیل است که عفونت ناخن در افراد مسن بیشتر از کودکان است، حتی اگر کودکان زمان بیشتری را در فضای باز با کفش بسته و جوراب می گذرانند. به غیر از پیری ناخن عواملی از جمله گردش خون و سیستم ایمنی ضعیف و نگهداری نامناسب دست و پا این عفونت ها را تقویت کرده و باعث ایجاد قارچ می شوند. با این حال، عوامل خاص دیگری وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به قارچ ناخن را افزایش دهد. این موارد شامل:

تعریق شدید

افرادی که بیشتر عرق می کنند یا عرق بدنشان بوی بد می دهد بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ناخن هستند. از آنجا که دست و پای پوشیده به دلیل تعریق زیاد مرطوب و گرم خواهد بود، این شرایط ایده آلی برای رشد باکتری ها خواهد بود.

داشتن سابقه بیماری پای ورزشكار

به محض بروز عفونت قارچی، به احتمال زیاد با گذشت زمان بارها و بارها اتفاق خواهد افتاد. از آنجا که باکتری ها با سرعت بسیار بالایی تکثیر می شوند، ریشه کن کردن تمام باکتری ها از بدن تنها ممکن نیست، بنابراین تنها راه حل ایجاد شرایطی است که اجازه می دهد رشد باکتری ها در زیر سطح خطرناک متوقف و کنترل شود.

پابرهنه راه رفتن

همانطور که پوشیدن چکمه های بسته بیشتر خطر ابتلا به عفونت های قارچی را ایجاد می کند، راه رفتن با پای برهنه نیز می تواند به همان اندازه خطرناک باشد. به ویژه در مناطق مرطوب، مانند استخرهای شنا، کلبه های ساحلی، سالن های ورزشی و توالت های عمومی که شرایط مناسب برای رشد باکتری ها فراهم است. باکتری ها در چنین شرایطی از میزبانی به میزبان دیگر منتقل می شوند.

آسیب پوست یا ناخن

قسمت آسیب دیده ناخن یا پوست اطراف ناخن به احتمال زیاد مورد حمله باکتری ها قرار می گیرد. این فرایند پسوریازیس نام دارد. در پسوریازیس، سلول های مهارتی به سرعت تقسیم می شوند تا آسیب پوست را جبران کنند و تقسیم سرعت سلول ها باعث تشکیل سلول های اضافی پوست می شود تا یک پوشش سخت و تکه ای روی پوست ایجاد کند. این یک بیماری مزمن است که اغلب می رود و برمی گردد.

بهداشت ضعیف

احتمالاً شایع ترین دلیل عفونت های مکرر انگشتان دست و پا بهداشت ضعیف است. شستن پا و دست ها به از بین بردن آلودگی ها و باکتری های جمع شده روی پوست در طول روز کمک می کند. حتی وقتی پوست ما احساس خشکی و تمیزی می کند، این باکتری ها ممکن است هنوز وجود داشته باشند و با رسیدن به شرایط مطلوب، به خوبی رشد کنند و باعث عفونت شوند.

علائم قارچ ناخن

عفونت قارچی ناخن ممکن است بخشی از ناخن، کل ناخن یا چندین ناخن را درگیر کند. علائم شایع عفونت قارچی ناخن عبارتند از:

• یک ناخن منحرف شده که ممکن است از بستر ناخن بلند شده باشد.
• بوی نامطبوعی که از ناخن آلوده به مشام می آید.
• وجود یک ناخن شکننده یا ضخیم

افراد در معرض ابتلا به قارچ ناخن

علل مختلفی برای عفونت قارچ ناخن وجود دارد. هر علتی درمان مخصوص به خود را دارد. اگرچه بسیاری از علل عفونت قارچی ناخن قابل پیشگیری هستند، برخی از عوامل خطر، احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهند. این عوامل خطر ساز عبارنند از:

• ابتلا به دیابت
• بیماری که باعث گردش خون ضعیف می شود.
• سنین بالای ۶۵ سال
• استفاده از ناخن مصنوعی
• شنا در یک استخر عمومی
• وجود آسیب ناخن
• داشتن آسیب پوستی در اطراف ناخن
• وجود رطوبت طولانی مدت در انگشتان دست یا پا
• ضعف سیستم ایمنی
• استفاده از کفش های پنجه بسته مانند کفش تنیس یا چکمه

عفونت ناخن در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و این عفونت در بزرگسالان بیشتر از قارچ ناخن در کودکان دیده می شود. اگر یکی از اعضای خانواده شما اغلب به این نوع عفونت های قارچی مبتلا می شود، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده به آنها نیز بیشتر است. افراد مسن در معرض خطر بالایی برای ابتلا به عفونت قارچی ناخن هستند؛ زیرا گردش خون ضعیف تری دارند. همچنین با افزایش سن، ناخن ها کندتر رشد کرده و ضخیم تر می شوند.

انواع قارچ ناخن

عفونت زیر ناخنی انتهایی

عفونت زیرناخنی انتهایی رایج ترین نوع عفونت قارچی ناخن است که هم در ناخن های دست و هم در ناخن های پا دیده می شود. در صورت بروز عفونت، لبه ی بیرونی ناخن ناهموار میشود و رگه های زرد یا سفیدی روی ناخن به وجود می آید. عفونت، بستر ناخن و سطح زیرین آن را درگیر می کند.

عفونت سفید سطحی

عفونت های سفید سطحی، معمولاً در ناخن های پا دیده می شود. نوعی قارچ خاص لایه ی سطحی ناخن را درگیر می کند و نقاط سفیدی روی ناخن به وجود می آورد. در نهایت، این نقاط سفید کل ناخن را فرا گرفته و ناخن زبر، نازک و مستعد شکنندگی می گردد. این نقاط ممکن است به حفره تبدیل یا پوسته پوسته شوند.

عفونت زیر ناخنی پروکسیمال

عفونت های زیر ناخنی پروکسیمال رایج نیستند؛ اما می توانند در ناخن های دست یا پا دیده شوند. با رشد عفونت به سمت بالا، نقاط زرد رنگی در بستر ناخن به وجود می آید. این عفونت معمولاً در افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند رخ می دهد. همچنین می تواند در اثر زخم در ناخن به وجود آید.

عفونت کاندیدایی

عامل این نوع عفونت مخمر کاندیدا است. این مورد ناخن هایی را که قبلاً عفونت داشته یا صدمه دیده بوده را درگیر می کند. کاندیدا معمولاً ناخن های دست را درگیر می کند و اغلب در افرادی دیده می شود که دستانشان زیاد با آب در تماس است. این عفونت ها معمولاً در کوتیکول اطراف ناخن شروع می شود و باعث تورم، قرمزی و حساسیت نسبت به لمس می شود. ناخن ممکن است کمی از بستر جدا شود یا کاملاً کنده شود.

تشخیص قارچ ناخن

ممکن است عفونت های دیگری در ناخن ایجاد شود و ظاهراً شبیه به عفونت قارچی باشد، تنها راه تشخیص قطعی مراجعه به پزشک است. وی قسمتی از ناخن را می خراشد و زیر میکروسکوپ بررسی می کند. در بعضی موارد پزشک نمونه را برای تحلیل و تشخیص به آزمایشگاه می فرستد.

عوارض قارچ ناخن

عوارض عمده ی عفونت قارچی ناخن عبارتند از:

1. عود مجدد عفونت
2. از دست دادن موقتی ناخن آلوده به عفونت
3. تغییر رنگ ناخن
4. گسترش عفونت به اعضای دیگر بدن یا جریان خون
5. ایجاد عفونت باکتریایی پوستی به نام سلولیت

درمان قارچ ناخن دست و پا

درمان های قارچ ناخن از نوع تا مرحله عفونت و شدت آن متفاوت است. پس از آلوده شدن، بهبودی کامل بیمار هفته ها طول می کشد. رایج ترین روش های درمانی، همراه با برخی از داروهای خانگی، در زیر ذکر شده است:

• کرم ضد قارچ

اغلب پزشکان کرم هایی را برای عفونت های قارچی تجویز می کنند. این تقریباً یک قسمت اساسی از درمان است. هدف از این کرم ها تشکیل یک لایه محافظ بر روی عفونت قارچی است که می تواند باعث جمع شدن میکروب ها و ذرات خاک شود و به ناحیه عفونت بچسبد. این امر احتمال بدتر شدن عفونت را کاهش می دهد و برای ناحیه ناخن پزشک حتی ممکن است لاک ناخن ضد قارچ را توصیه کند.

• داروهای خوراکی ضد قارچ

مصرف داروهای خوراکی ضد قارچ مؤثرترین راه برای درمان عفونت قارچی است. بهترین روش برای درمان عفونت، از بین بردن میکروب ها از درون است. برخی از داروهای ضد قارچ شامل تربینافین (لامیزیل) و ایتراکونازول (اسپورانوکس) هستند. هدف این داروها تشویق به رشد ناخن جدید عاری از عفونت است و به تدریج جای ناخن قدیمی را می گیرد؛ اما اشکال در مصرف داروهای خوراکی این است که ممکن است برای بزرگسالان بالای 65 سال کاملاً مؤثر نباشند. دلیل این امر متابولیسم کند آنها است. یکی دیگر از محدودیت های این دارو این است که نتیجه تا پایان رشد کامل ناخن قابل مشاهده نیست، ممکن است انجام این روش 4 ماه طول بکشد.

• جراحی برداشتن ناخن

این یک فرآیند بسیار دردناک است؛ اما پزشکان آن را هنگام ترس از شیوع عفونت به ناخن های دیگر و مناطق اطراف آن نیز توصیه می کنند. جراحی را می توان با داروی موضعی ترکیب کرد تا رشد قارچ را کاهش و سرعت رشد ناخن جدید را افزایش دهد. دلیل دیگری که پزشک ممکن است حذف ناخن را پیشنهاد کند، درمان عفونت قارچی در بستر زیر ناخن است؛ زیرا در صورت وجود ناخن روی قارچ، نمی توان مستقیماً دارو را در مناطق آلوده استفاده کرد.

• درمان با لیزر

لیزر درمانی یکی از اختراعات اخیر و مهم در درمان عفونت های قارچی ناخن است. برخی از افرادی که تمایلی به مصرف داروهای خوراکی ندارند، به درمان ناخن مبتنی بر لیزر می پردازند.

• روغنهای ضروری

روغن های اساسی با مواد ضد باکتری، ضد میکروبی، ضد قارچ و آنتی اکسیدان ها بسته بندی شده اند. تمام این خواص برای از بین بردن باکتری ها و کاهش عفونت های آنها ایده آل است. برای درمان عفونت با روغن های اساسی مهم است که روغنها باید اورگانیک باشند. برخی از روغن های اساسی که برای درمان عفونت های قارچی شناخته شده اند شامل روغنهای اساسی اکالیپتوس، پونه کوهی و درخت چای است. فقط هر روز با استفاده از پنبه روی محل آلوده کمی آغشته کنید.

پیشگیری از قارچ ناخن

• دست و پاها را مرتب بشویید. دستان خود را بعد از لمس ناخن آلوده شسته و آنها را بعد از شستشو مرطوب کنید.
• ناخن ها را به خوبی گرفته و لبه ها و قسمت های ضخیم ناخن را با استفاده از یک ناخن گیر تیز بگیرید. پس از هر بار ناخن گرفتن، ناخن گیر را به خوبی ضد عفونی کنید.
• جورابهای جذب کننده و ضد عرق بپوشید یا هر روز جوراب های خود را عوض کنید.
• در طول روز از کفش های چرم که قابلیت تنفس دارند، استفاده کنید.
• کفش های قدیمی را دور انداخته یا آنها را با مواد ضد عفونی کننده یا پودرهای ضد قارچ ضد عفونی کنید.
• در استخرها و مکان های مرطوب از کفش یا دمپایی تمیز استفاده کنید.
• برای مانیکور و پدیکور ناخن ها به سراغ سالن هایی بروید که برای هر مشتری ابزار خود را ضد عفونی می کنند.
• از لاک ناخن و ناخن های مصنوعی استفاده نکنید

نسخه اصلی مطلب علت ایجاد قارچ ناخن دست و پا را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---