اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضلات یکی از مشکلات رایج است که می تواند به طور ناگهانی باعث درد شدید در ناحیه عضلات شود. این حالت زمانی رخ می دهد که عضلات به طور غیرارادی و به مدت کوتاهی منقبض می شوند. اسپاسم عضلانی ممکن است به دلیل عواملی همچون خستگی، فعالیت های شدید ورزشی، کمبود آب و الکترولیت ها، یا مشکلات عصبی ایجاد شود. در برخی موارد، برای تسکین سریع درد و گرفتگی عضلات، از درمان هایی مانند آمپول های مخصوص استفاده می شود که می تواند اثر فوری در کاهش التهاب و آرام سازی عضلات داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش های مختلف درمان اسپاسم عضلانی، از جمله استفاده از آمپول های درمانی پرداخته می شود.

علت اسپاسم عضلانی

علل مختلفی باعث اسپاسم عضلات می شوند. اگر پزشک نتواند علت آن را پیدا کند، گرفتگی از نوع ایدیوپاتیک است؛ اما در سایر موارد علت آن عبارت است از:

• افزایش سن: با افزایش سن و کاهش توده عضلانی، فشار روی عضلات بیشتر می شود.
• کم آبی بدن: کم آبی بدن به خصوص در فصل گرما و ازدست دادن مایعات بدن هنگام فعالیت باعث گرفتگی می شود.
• سطح پایین الکترولیت: پایین بودن سطح کلسیم یا پتاسیم در خون باعث گرفتگی می شود.
• فشار فیزیکی: فعالیت شدید یا استفاده زیاد از عضلات هنگام ورزش باعث بروز این مشکل می شود.
• بارداری: یکی از عوارض بارداری گرفتگی عضلات است. در زنان باردار به دلیل کاهش سطح الکترولیت ها و فشار روی اعصاب احتمال اسپاسم عضلانی عصبی وجود دارد.
• سفتی عضلات: عدم تحریک و کشش کافی باعث این مشکل می شود.

علائم اسپاسم عضلانی

به طور کلی گرفتگی های عضلانی می توانند با ایجاد ناراحتی و یا درد شدید برای فرد همراه باشند. عضله دچار این نوع عارضه ممکن است تا دارای گره عضلانی قابل مشاهده بوده و تغییر حالت آن به وضوح قابل مشاهده باشد. مدت زمان بعضی از اسپاسم های عضلانی چند ثانیه و برخی دیگر می تواند 15 دقیقه و یا بیشتر باشند.

از نشانه های کلی آن می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• ناراحتی شدید
• تورم و قرمزی روی سطح پوست
• ضعف عضلانی
• کشش عضلانی
• احساس سفت شدن عضلات زیر سطح پوست

اسپاسم عضلانی عصبی چیست؟

گرفتگی عصبی عضلات یک پدیده عصبی است. در این شرایط عضلات غیرارادی و ناگهانی دچار گرفتگی می شود. گرفتگی ممکن است در یک ماهیچه یا چند ماهیچه اتفاق بیفتد. معمولاً اسپاسم بین چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه طول می کشد. هرکدام از عضلات بدن ممکن است دچار گرفتگی عصبی شود؛ اما این عارضه بیشتر در ران پا، ساق پا، بازوها و شکم دیده می شود. گاهی این انقباضات بسیار دردناک بوده و در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کنند. زمانی که اعصاب کنترل کننده عضلات دچار اختلال می شوند، عملکرد آنها غیرطبیعی می شود. هرچه سیستم عصبی بیشتر تحت فشار باشد، گرفتگی عضلات شدیدتر است. در بیشتر مواقع اسپاسم عضلانی عصبی جدی نیست؛ اما گاهی ممکن است علت آن مشکلی در گردش خون یا بیماری زمینه ای مانند بیماری کبدی باشد.

انواع اسپاسم عضلانی

گرفتگی و اسپاسم های عضلانی با توجه به علل وقوع آن و تأثیری که بر روی عضلات و عملکرد آنها می گذارند، به چند دسته تقسیم بندی می شود:

1. گرفتگی واقعی: این نوع اسپاسم به علت تحریک بیش از حد عصب ها در عضلات رخ می دهد. عواملی مانند کم آبی بدن، کمبود مواد مغذی، فعالیت شدید یا آسیب دیدگی می توانند سبب بروز این گرفتگی ها شوند.
2. گرفتگی کزازی: این نوع اسپاسم به دلیل فعال شدن تمام سلول های عصبی رخ می دهد و در نتیجه کل بدن دچار گرفتگی می شود.
3. گرفتگی دیستونیک: در این نوع اسپاسم، عضلاتی که نقش خاصی در حرکت ندارند، دچار انقباض می شوند. این گرفتگی ها ممکن است در عضلات کوچک مانند پلک، فک یا حنجره ایجاد شوند.

برای درمان گرفتگی های عضلانی، تزریقات و داروهای خوراکی می توانند زمانی که گرفتگی ها شدید یا مزمن هستند، تسکین ایجاد کنند. شل کننده های عضلات مانند متوکاربامول (که در داروی Robax یافت می شود) می توانند شدت گرفتگی ها را کاهش دهند. برای مثال، Robax متوکاربامول را با ایبوپروفن، یک داروی ضد التهابی، ترکیب می کند و معمولاً برای تسکین گرفتگی ها بیشتر از پنج روز استفاده نمی شود. علاوه بر این، حفظ هیدراسیون بدن و متعادل نگه داشتن سطح الکترولیت ها از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها (مانند منیزیم) می تواند به پیشگیری از بازگشت گرفتگی ها کمک کند. این اطلاعات از Medical News Today و Verywell Health نقل شده است.

تشخیص اسپاسم عضلانی

برای بیمارانی که به طور مکرر دچار اسپاسم عضلانی می شوند و علت آن مشخص نیست، انجام آزمایش های خاصی ضروری است. این آزمایش ها شامل موارد زیر می شوند:

• آزمایش خون: برای بررسی سطح الکترولیت ها، کلسیم، پتاسیم و عملکرد کلیه ها.
• الکترومیوگرافی (EMG): برای شناسایی ناهنجاری های عصبی یا عضلانی.
• آنژیوگرافی و اولتراسوند: برای بررسی مشکلات عروقی که ممکن است بر گردش خون تأثیر بگذارند.

روشهای درمان اسپاسم عضلانی

درمان اسپاسم عضلانی بستگی به علت آن دارد. در صورت عدم وجود بیماری زمینه ای، درمان های خانگی مانند نوشیدن آب کافی و استراحت توصیه می شود. همچنین می توان از حرکات کششی برای کاهش اسپاسم استفاده کرد. در موارد شدیدتر، داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا شل کننده های عضلانی ممکن است تجویز شوند. برخی از روش های درمانی عبارتند از:

• ماساژ: ماساژ عضله دچار اسپاسم می تواند به تسکین درد و گرفتگی کمک کند.
• کمپرس سرد و گرم: استفاده از یخ برای کاهش التهاب و پد گرمایی برای کاهش درد مؤثر است.
• آبرسانی به بدن: نوشیدن آب کافی به ویژه در هوای گرم یا هنگام ورزش به پیشگیری از اسپاسم کمک می کند.
• ورزش های سبک: انجام ورزش های سبک مانند درجا زدن یا استفاده از دوچرخه ثابت می تواند به پیشگیری از اسپاسم عضلانی کمک کند.

آمپول برای گرفتگی عضلات

اسپاسم های عضلانی و دردهای ناشی از آن معمولاً با استفاده از شل کننده های عضلانی مانند متوکاربامول درمان می شوند. این دارو با سرکوب سیستم عصبی مرکزی، به تسکین موقت درد و کاهش گرفتگی عضلات کمک می کند. متوکاربامول، که معمولاً با نام تجاری Robaxin شناخته می شود، به ویژه در درمان اسپاسم های عضلانی و کنترل انقباضات عضلانی ناشی از بیماری هایی مانند کزاز استفاده می شود.

مکانیزم اثر متوکاربامول

متوکاربامول عمدتاً با مسدود کردن سیگنال های عصبی از ستون فقرات و سرکوب سیستم عصبی مرکزی عمل می کند. همچنین، این دارو ممکن است با مهار آنزیم استیل کولین استراز، که مسئول تجزیه انتقال دهنده عصبی استیل کولین است، مانع از فعال سازی عضلات شود. اگرچه این دارو به عنوان شل کننده عضلات شناخته می شود، اما به طور مستقیم بر انقباض عضلات تأثیر نمی گذارد. با این حال، متوکاربامول می تواند دوره مقاومت عضلات را افزایش دهد؛ یعنی مدت زمانی که عضلات شل شده و قادر به پاسخ به سیگنال های عصبی نیستند.

دوز و روش استفاده

برای درمان دردهای متوسط ناشی از گرفتگی های عضلانی در افراد بالای 18 سال، معمولاً دوز 1000 میلی گرم متوکاربامول به صورت تزریق عضلانی یا وریدی تجویز می شود. در مواردی که درد شدیدتر باشد یا پس از عمل جراحی، این دوز هر 8 ساعت یک بار تزریق می شود، اما نباید بیشتر از 3 روز ادامه یابد.

استفاده از تزریق آمپول متوکاربامول تحت نظر پزشک متخصص ضروری است تا از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود و بهترین نتایج درمانی حاصل گردد.

پیشگیری از اسپاسم عضلانی

شواهدی درخصوص تأثیر درمان ها برای جلوگیری از اسپاسم عضلانی وجود دارد. اگر از سلامت عمومی خود اطمینان دارید و گاهی اوقات دچار اسپاسم عضلات می شوید، کارشناسان روش های زیر را پیشنهاد می دهند:

1. آبرسانی به بدنVerywell Health
2. انجام حرکات کششی سبک قبل و بعد از ورزش
3. داشتن رژیم غذایی سالم
4. با توجه به یک تحقیق ساده بر دوندگان، استفاده از نوارهای کینزیوتیپ یا جوراب های کامرپشن یا واریس می تواند در جلوگیری از اسپاسم عضلانی در پاها کمک کننده باشد.

نسخه اصلی مطلب اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضلات چیست؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---