استخوان ها بافت های زنده پیچیده ای هستند که از یک استخوان «اسفنجی» درونی تشکیل شده اند که توسط استخوان «فشرده» جامد احاطه شده است. مغز نرم که استخوان و سلول های خونی را تولید می کند، در مرکز بسیاری از استخوان ها قرار دارد.
دلایل زیادی برای درد استخوان وجود دارد، از کبودی یا شکستگی استخوان گرفته تا علل کمتر شایع (البته بسیار جدی) مانند سرطان استخوان یا عفونت. علائم مرتبط و کیفیت درد می تواند سرنخ هایی را در مورد علت درد استخوان ارائه دهد، اغلب برای تشخیص دقیق به تصویربرداری یا آزمایش خون نیاز است.

علل و علائم درد استخوان:

برای درک علل بالقوه درد استخوان، بهتر است با دو علت رایج شروع کنید: کبودی استخوان و شکستگی استخوان.

کبودی استخوان

کبودی استخوان معمولاً زمانی اتفاق می افتد که استخوان با سطح سخت برخورد می کند، مانند سقوط از ارتفاع زیاد. این ضربه علاوه بر خونریزی در زیر پریوستئوم - لایه نازکی از بافت که استخوان را می پوشاند - شکاف های کوچکی در لایه بیرونی استخوان ایجاد می کند.
علاوه بر درد استخوانی قابل توجه همراه با حساسیت شدید در لمس، تورم و تغییر رنگ اغلب رخ می دهد. به خاطر داشته باشید، به غیر از تروما یا آسیب، استئوآرتریت یک دلیل شایع در کبودی استخوان است. به این دلیل که با از بین رفتن یا تحلیل رفتن غضروف بین استخوان ها، استخوان ها شروع به سایش روی یکدیگر می کنند، ضربه ای که در نهایت می تواند به کبودی تبدیل شود.

شکستگی

شکستگی استخوان که ممکن است در نتیجه ضربه، ضعیف شدن استخوان در اثر پوکی استخوان یا فشارهای مکرر روی استخوان رخ دهد. علاوه بر یک درد تیز و کوبنده که با حرکت یا هنگام اعمال فشار بدتر می شود، تورم و کبودی در اطراف شکستگی ممکن است رخ دهد. در برخی موارد، شکل ظاهری ناحیه درگیر شکستگی تغییر می کند.

در اینجا به برخی از علل کمتر شایع درد استخوان اشاره می کنیم که بسیاری از آنها جدی هستند و نیاز به مراقبت بیش از یک متخصص (مثلاً جراح ارتوپد و انکولوژیست) دارند.

• استئومالاسی:

استئومالاسی به کاهش معدنی شدن استخوان و متعاقب آن نرم شدن استخوان اشاره دارد. این وضعیت استخوانی بیشتر در نتیجه کمبود ویتامین D رخ می دهد. اگرچه همیشه اینطور نیست. درد استخوانی کسل کننده و دردناک استئومالاسی با فعالیت و تحمل وزن بدتر می شود.
علاوه بر درد و حساسیت عمومی استخوان، فرد مبتلا به استئومالاسی ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند:

1. ضعف عضلانی
2. اسپاسم و گرفتگی عضلات
3. مشکل در راه رفتن
4. شکستگی های ناشی از ضعیف شدن بیش از حد استخوان

• بیماری پاژه

بیماری پاژه یک بیماری مزمن استخوانی است که افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری، فرآیند بازسازی استخوان (که در آن استخوان قدیمی برداشته می شود و استخوان جدید تشکیل می شود) دچار مشکل می شود. این منجر به تشکیل استخوان اضافی می شود که شکننده است یا شکل غیر طبیعی دارد.
در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پاژه هیچ علامتی ندارند - این عارضه اغلب به طور اتفاقی در عکسبرداری با اشعه ایکس که برای هدف دیگری انجام می شود، تشخیص داده می شود - اگر علائم ظاهر شوند، درد استخوان برجسته ترین آن است.
به خاطر داشته باشید که در حالی که بیماری پاژه می تواند هر استخوانی در بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اغلب ستون فقرات، لگن، استخوان ران، بازو و جمجمه را هدف قرار می دهد.

• سرطان اولیه استخوان

درد استخوان شایع ترین علامت سرطان استخوان است. درد معمولا در ابتدا می آید و می رود و سپس ثابت می شود. علاوه بر درد شدید یا مبهم که در شب و در حین فعالیت بدتر می شود، تورم اطراف استخوان، کاهش وزن و خستگی ممکن است در سرطان استخوان رخ دهد. سرطان های اولیه استخوان، از رایج ترین تا کم شایع ترین، شامل موارد زیر است:

1. استئوسارکوم
2. سارکوم یوئینگ
3. کندروسارکوم

هر دو استئوسارکوم و سارکوم یوئینگ در کودکان و نوجوانان شایع تر هستند. کندروسارکوم در بزرگسالان بالای 40 سال شایع است.

• سرطان استخوان متاستاتیک

سرطان متاستاتیک استخوان به سرطانی اطلاق می شود که از اندام دیگری (معمولاً سینه، ریه، تیروئید، کلیه و پروستات) شروع شده و به استخوان گسترش می یابد (متاستاز). سرطانی که به استخوان سرایت می کند آن را ضعیف می کند و باعث درد می شود و استخوان را مستعد شکستن می کند.

• مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوما سرطان سلول های پلاسما است، نوعی سلول سیستم ایمنی که به طور معمول آنتی بادی تولید می کند. این سلول ها به طور غیرعادی و غیرقابل کنترل در مغز استخوان رشد می کنند و در نهایت باعث ایجاد علائم متعددی می شوند از جمله:

1. درد استخوان (بیشتر در پشت یا قفسه سینه احساس می شود و با حرکت ایجاد می شود)
2. شکستگی
3. کم خونی
4. عفونت
5. مشکلات کلیوی
6. مشکلات عصبی

• سرطان خون:

با لوسمی، سلول های خونی غیر طبیعی به طور غیر قابل کنترلی در مغز استخوان فرد رشد می کنند. این رشد بیش از حد سلول های سرطانی منجر به ازدحام بیش از حد در مغز استخوان می شود که باعث درد استخوان و مفاصل می شود. درد استخوانی - که در لوسمی لنفوبلاستیک حاد شایع تر است، اما ممکن است در لوسمی میلوئید حاد یا سندرم میلودیسپلاستیک نیز رخ دهد - معمولاً در استخوان های بلند بازوها و پاها و همچنین دنده ها احساس می شود.

• عفونت:

عفونت استخوان - به نام استئومیلیت - باعث درد مبهم استخوان، همراه با تورم، گرما، قرمزی و حساسیت در اطراف ناحیه آسیب دیده می شود. تب نیز ممکن است وجود داشته باشد. استئومیلیت ممکن است در نتیجه باکتری موجود در جریان خون که استخوان را هدف قرار می دهد یا از عفونتی که از بافت نرم یا مفصل مجاور به استخوان سرایت می کند، رخ دهد.

• استئونکروز:

استئونکروز زمانی رخ می دهد که جریان خون استخوان به خطر بیفتد و منجر به مرگ سلول های استخوان و مغز استخوان و متعاقب آن فروپاشی استخوان شود. علاوه بر درد، استفاده محدود از ناحیه آسیب دیده علامت رایج آن است. برای مثال، با استئونکروز مفصل ران، فرد ممکن است لنگ بزند و نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشد. علاوه بر آسیب جدی یا تروما، شایع ترین عوامل خطر برای ایجاد استئونکروز عبارتند از:

1. استفاده از کورتیکواستروئید، به ویژه با استفاده طولانی مدت و دوزهای بالا
2. مصرف بیش از حد الکل
3. داشتن برخی بیماری های زمینه ای، مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)

• بحران انسداد عروق از کم خونی سلول داسی شکل

کم خونی داسی شکل یک بیماری ارثی است که به دلیل جهش در ژن کد کننده هموگلوبین ایجاد می شود، پروتئینی که اکسیژن را در گلبول های قرمز به اندام ها و بافت ها می رساند. هموگلوبین غیر طبیعی در افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل (به نام هموگلوبین S) منجر به گلبول های قرمز هلالی شکل می شود که چسبنده و سفت هستند. متاسفانه، این سلول های چسبنده و سفت به دیواره رگ های خونی کوچک می چسبند و در نهایت جریان خون و اکسیژن رسانی را مسدود می کنند، پدیده ای که بحران انسداد عروق (VOC) نامیده می شود.
درد استخوان ناشی از VOC می تواند شدید باشد و در پاها، بازوها و کمر احساس شود. محرک ها متغیر و اغلب ناشناخته هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:

1. کم آبی بدن
2. شرایط آب و هوایی یا هوا مانند سرما، باد یا رطوبت کم
3. سفر به مکان های مرتفع
4. فشار
5. عفونت

از آنجایی که کم خونی داسی شکل یک بیماری ژنتیکی است، بحران های انسداد عروق ممکن است در نوزادان 6 ماهه شروع شود و در تمام طول زندگی ادامه یابد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

مهم است که برای هر نوع درد استخوانی به دنبال مراقبت های پزشکی باشید، به ویژه اگر درد شما شدید، مداوم، با گذشت زمان بدتر شود یا همراه با تورم، قرمزی، گرما، تب، کاهش وزن ناخواسته، یا توده قابل لمس باشد.

تشخیص درد استخوان

تشخیص درد استخوان معمولاً شامل شرح حال دقیق پزشکی، معاینه فیزیکی و یک یا چند آزمایش تصویربرداری است. بسته به بررسی تشخیص پزشک، آزمایش خون یا بیوپسی ممکن است ضروری باشد.

آزمایشات خون

برای بسیاری از تشخیص های درد استخوان، آزمایش خون ضروری است. به عنوان مثال، به منظور تایید تشخیص بیماری پاژه، پزشک سطح آلکالین فسفاتاز خون را تجویز می کند (که به دلیل سرعت بالای چرخش استخوان بالا می رود).
برای تشخیص مشکوک به سرطان استخوان، چندین آزمایش خون توسط انکولوژیست تجویز می شود، به خصوص اگر سرطان متاستاتیک باشد و محل سرطان اولیه ناشناخته باشد.

بیوپسی

اگر مشکوک به شرایط خاصی مانند سرطان استخوان، عفونت یا بیماری پاژه باشد، ممکن است نیاز به بیوپسی از استخوان باشد. بیوپسی شامل برداشتن یک قطعه کوچک از استخوان آسیب دیده و فرستادن آن به آزمایشگاه برای بررسی زیر میکروسکوپ است. برای تشخیص سرطان مغز استخوان، مانند لوسمی یا مولتیپل میلوما، پزشک شما آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی را انجام می دهد.

تصویربرداری

ممکن است آزمایش های تصویربرداری مختلفی برای تشخیص علت درد استخوان تجویز شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. اشعه ایکس
2. اسکن استخوان
3. CT اسکن
4. توموگرافی انتشار پوزیترون ترکیبی PET/CT
5. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI

درمان استخوان درد با روشهای غیرجراحی متخصصان درد

درمان شما به تشخیص اساسی بستگی دارد. به خاطر داشته باشید، برای بسیاری از تشخیص های مرتبط با استخوان، برنامه درمانی ممکن است کاملاً پیچیده باشد و شامل بیش از یک مداخله باشد.

استراتژی های خود مراقبتی:

در حالی که بیشتر تشخیص های درد استخوان نیاز به درمان های پیشرفته تری دارند، کبودی استخوان را می توان با استراتژی های خودمراقبتی ساده (پس از رد شکستگی) درمان کرد:

1. استراحت: به منظور امکان بهبودی مطلوب، استراحت دادن به استخوان آسیب دیده بسیار مهم است.
2. یخ: قرار دادن کمپرس سرد، کیسه یخ روی استخوان کبود شده می تواند تورم، سفتی و درد را کاهش دهد.

بریس:

اگر استخوان کبود شده نزدیک یک مفصل باشد (مثلاً زانوی)، استفاده از زانوبند با توصیه پزشک می تواند حمایت و ثبات را ایجاد کند.

داروها:

علاوه بر کاهش درد استخوان، پزشک ممکن است از داروهای مختلفی برای رفع علت زمینه ای استفاده کند.

• داروهای مسکن:

برای کاهش درد استخوان، پزشک ممکن است استامینوفن یا یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن را توصیه کند. برای دردهای شدیدتر، مانند دردهای مرتبط با سرطان، شکستگی یا بحران انسداد عروق، پزشک ممکن است مواد افیونی را تجویز کند که داروهای مسکن بسیار قوی تری هستند.

• بیس فسفونات ها:

نوعی دارو به نام بیس فسفونات برای درمان پوکی استخوان، بیماری پاژه و آسیب های استخوانی ناشی از سرطان استفاده می شود. بیس فسفونات ها با مسدود کردن جذب استخوان عمل می کنند.

• آنتی بیوتیک ها:

آنتی بیوتیک ها که از طریق ورید (داخل وریدی) داده می شوند، برای درمان عفونت استخوان ضروری هستند.

• ویتامین دی:

درمان استئومالاسی به علت زمینه ای بستگی دارد، اما اگر به دلیل کمبود ویتامین D (شایع ترین آن ها) باشد، مصرف مکمل ویتامین D تحت مراقبت پزشک ضروری است. خوشبختانه، با تکمیل ویتامین D، بهبود درد استخوان می تواند قابل توجه باشد و در عرض چند هفته اتفاق بیفتد.

درمان های سرطان:

شیمی درمانی درمان اصلی لوسمی های حاد است و در درمان سرطان استخوان نیز استفاده می شود. بسته به نوع سرطان، ممکن است از روش های درمانی دیگری نیز استفاده شود. به عنوان مثال، درمان مولتیپل میلوما پیچیده است و اغلب مستلزم یک رژیم از چندین دارو از جمله:

1. یک مهارکننده پروتئازوم: دارویی که سلول های خون را هدف قرار می دهد، مانند سلول های پلاسما که پروتئین زیادی می سازند.
2. یک داروی تعدیل کننده ایمنی: دارویی که از سیستم ایمنی بدن شما برای هدف قرار دادن سرطان استفاده می کند.
3. یک استروئید

در نهایت، پیوند سلول های بنیادی ممکن است در درمان لوسمی یا مولتیپل میلوما در نظر گرفته شود.

سلول درمانی داسی شکل:

کم خونی داسی شکل نیاز به درمان مادام العمر دارد. علاوه بر داروهای مسکن، بیماران اغلب از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری و درمان عفونت ها و هیدروکسی اوره برای کمک به کاهش تعداد بحران های انسداد عروق استفاده می کنند.

پرتو درمانی:

پرتودرمانی کلیدی برای درمان سرطان استخوان اولیه و متاستاتیک است. اشعه سلول های سرطانی را از بین می برد، در نتیجه درد را کاهش می دهد و از آسیب بیشتر به استخوان جلوگیری می کند.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی اغلب بخش کلیدی درمان پس از بهبودی یک شکستگی (به ویژه شکستگی بزرگ، مانند لگن) است. هدف از فیزیوتراپی تقویت و بهبود انعطاف پذیری و تحرک عضلات اطراف است. فیزیوتراپی همچنین برای بهبود استحکام و سلامت استخوان در افرادی که پوکی استخوان دارند مفید است.
علاوه بر تمرینات مختلف، فیزیوتراپیست شما ممکن است از گرما، یخ، ماساژ یا اولتراسوند استفاده کند و یک وسیله کمکی را برای کاهش درد و جلوگیری از افتادن توصیه کند (مثلاً اگر استخوان لگن یا پا تحت تأثیر قرار گرفته باشد، استفاده از عصا را توصیه کند).

نسخه اصلی مطلب درمان استخوان درد با روشهای غیرجراحی متخصصان درد را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---