سنجش تومور مارکرها با هدف چکاپ، بررسی عود و ابتلای مجدد به سرطان سینه انجام می گیرید. در حال حاضر افرادی که دچار این بیماری هستند و یا سابقه ابتلا به آن را دارند، حتما از قبل با فرایند این آزمایش آشنا شده اند. در ادامه به بررسی سرطان سینه و همچنین سنجش تومور مارکرها برای تشخیص آن می پردازیم.

سرطان سینه یکی از شایع ترین سرطان هایی است که زنان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از مردم از عود سرطان سینه می ترسند، اما بیشتر آن ها می توانند تعادلی بین آگاه بودن و فلج شدن از ترس پیدا کنند. هنگامی که ترس از نظر عاطفی فلج کننده می شود، یک درمانگر سرطان می تواند به شما کمک کند تعادل بین وظیفه شناسی و ترس را حفظ کنید.
مبتلایان به سرطان سینه، از طریق انجام آزمایش نشانگرهای زیستی مانند HER2 و گیرنده های هورمونی، می توانند نوع و میزان درگیری سینه به این بیماری را شناسایی کنند، همچنین پزشک در طول دوره درمان ممکن است آزمایش هایی را برای نشانگر های تومور تجویز کند. سنجش تومور مارکرها میزان فعالیت سرطان در بدن بیمار را به پزشک اطلاع می دهد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

تومور مارکرها

تومور مارکرها مواد پروتئینی هستند که توسط خود بافت سرطانی یا گاهی توسط سلول های بدن در پاسخ به رشد سرطان تولید می شوند و اطلاعات بسیار خوبی از میزان تهاجمی بودن سرطان، امکان درمان با درمان های هدفمند را در اختیار پزشک قرار می دهد. تومور مارکرها معمولا توسط سلول های سرطانی یا دیگر سلول های بدن در واکنش به سرطان یا شرایط خوش خیم تولید می شود. برخی از این مواد را می توان در آزمایش هایی مانند خون، ادرار و بافت تشخیص داد که به کمک آزمایشات می توان انواع سرطان را پیش بینی کرد و همچنین روشی برای شروع درمان و تسکین درد ناشی از سرطان سینه است.

انواع تومور مارکرها

تومور مارکرها انواع و کاربرد های مختلفی دارند که برخی تنها در یک نوع سرطان ایجاد می شوند و برخی دیگر در چند نوع سرطان موجودند.
دو نوع تومور مارکر وجود دارند که از آن ها برای درمان سرطان استفاده می شود:

1. تومور مارکرهای گردشی: این نوع تومور مارکرها در ادرار، خون، مدفوع و یا سایر مایعات بدن افراد مبتلا به سرطان یافت می شوند و در تعیین میزان پیشرفت سرطان، تشخیص باقی مانده سرطان بعد از درمان، ارزیابی میزان پاسخ دهی به درمان و بررسی میزان مقاومت سرطان به درمان نقش اساسی دارند.وجود مقدار بالای این نوع از تومور مارکرها می تواند نشانه ای از سرطان باشد اما به تنهایی معیار تشخیص سرطان نیست. یعنی شرایط غیر سرطانی هم می تواند باعث افزایش برخی از انواع تومور مارکرها شود.بنابراین در کنار اندازه گیری این تومور مارکرها تست های تصویر برداری و بیوپسی نیز انجام خواهد شد.
2. تومور مارکرهای بافتی: از این نوع تومور مارکر در تشخیص مرحله پیشرفت سرطان، ارزیابی میزان پیشرفت و در نهایت انتخاب بهترین گزینه برای درمان استفاده می شود.سطح و اندازه تومور مارکر در تعیین و پیش بینی وضعیت بیمار بسیار موثر است و در تعیین روند کلی درمان به پزشک کمک می کند. برخی از آزمایشات مشخص می کند که آیا درمان های تعیین شده به بیمار کمک خواهد کرد یا خیر.

روش اندازه گیری و آزمایش تومور مارکرها

برای آزمایش و تست تومور مارکرها سه روش وجود دارد که پزشک می تواند نشانگر های تومور را بررسی کند:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• بیوپسی

یکی از اعضای تیم مراقبت های بهداشتی، نمونه ای از خون یا ادرار شما را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد. بیوپسی یا نمونه برداری روشی برای بررسی دقیق تر بافت های بدن که مشکوک به ابتلا به بیماری هستند، است. اگر بیوپسی انجام شود، پزشک مقدار کمی از بافت را بر می دارد که توسط آسیب شناس زیر میکروسکوپ بررسی می شود. ممکن است لازم باشد تست های نشانگر تومور خود را تکرار کنید، زیرا سطح نشانگر تومور شما می تواند در طول زمان تغییر کند.

انواع تست تومور مارکر

• تست تومور مارکر Free PSA یا آنتی ژن اختصاصی پروستات
• تست تومور مارکر CA 15_3 یا کربوهیدرات آنتی ژن ۱۵_ ۳
• تست تومور مارکر CA 19_9 یا کربوهیدات آنتی ژن ۱۹_۹
• تست تومور مارکر CEA یا آنتی ژن کارسینو امبریونیک
• تست تومور مارکر CA_ 125 یا کربوهیدارت 125
• تست تومور مارکر AFP یا آلفا فیتو پروتئین
• تست تومور مارکر Beta HCG

ارگان های كمك كننده تومور ماركرها برای تشخيص سرطان

• CA15-3
• HER2
• CEA
• ER
• PR

شرایط انجام آزمایش تومور مارکر

1. باید 24 ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف مولتی ویتامین ها یا مواد غذایی حاوی بیوتین B7 که معمولا در مکمل های تقویتی پوست، مو و ناخن استفاده می شود، اجتناب گردد.
2. عفونت های ادراری باعث بالا رفتن مقدار PSA می گردد ترجیحا بعد از بر طرف شدن مشکل آزمایش تکرار شود.
3. حداقل ۴٨ ساعت از آخرین انزال گذشته باشد و بعد آزمایش دهید.
4. نمونه گیری چند هفته قبل یا بعد از بیوپسی پروستات انجام شود.
5. نمونه گیری باید قبل از معاینه رکتال انجام شود.

در سنجش تومور مارکرهای سرطان سینه، چه چیزی آزمایش می شود؟

آنتی ژن سرطان (CA 15-3) پروتئینی است که توسط سلول های طبیعی پستان ترشح می شود. در خیلی از بیمارانی که تومور سرطانی پستان دارند مقدار CA 15-3 و آنتی ژن وابسته به آن CA 27.29 افزایش می یابد. CA 15-3 عامل سرطان نمی باشد ولی توسط سلول های سرطانی آزاد شده و در خون می ریزد. در این آزمایش مقدار CA 15-3 اندازه گیری می شود. از آنجا که CA 15-3 در خون قابل اندازه گیری است به عنوان تومور مارکر (شاخص تومور) برای بررسی سیر سرطان مفید می باشد. CA 15-3 در کمتر از 50% سرطان های غیر مهاجم، کوچک و موضعی افزایش می یابد ولی در 80% سرطان های پیشرفته که متاستاز داشته باشند، مثبت می شود.
(اصطلاح متاستاز، زمانی گفته می شود که سرطان پیشرفت و به سایر قسمت های بدن سرایت کند.)
از آنجا که CA 15-3 غیر اختصاصی می باشد، برای غربالگری سرطان پستان توصیه نمی شود. این آنتی ژن می تواند در افراد سالم و افراد مبتلا به سرطان های دیگر مثل سرطان روده، ریه، لوزالمعده، تخمدان یا پروستات و بیماری های غیر سرطانی مثل سیروز کبد، هپاتیت و بیماری های خوش خیم پستان افزایش یابد.

محدودیت های تست تومور مارکر

آزمایش های نشانگر تومور می توانند اطلاعات مفید زیادی ارائه دهند، اما بدون خطر نیستند. فقط به این دلیل که یک فرد نشانگر های تومور دارد، همیشه به این معنی نیست که سرطان وجود دارد یا عود کرده است. شرایط غیر از سرطان می تواند سطح نشانگر تومور را افزایش دهد. سایر محدودیت ها عبارتند از:

• تومور مارکرها می توانند در طول زمان بالا و پایین بروند و اندازه گیری مداوم آن ها را دشوار می کند.
• سطح تومورساز ممکن است تا زمانی که سرطان پیشرفت نکرده باشد، بالا نرود.
• برخی از سرطان ها نشانگر های توموری را که با آزمایش های کنونی می توان یافت، تولید نمی کنند.
• برخی از نشانگرهای تومور مخصوص نوع خاصی از سرطان هستند، در حالی که برخی دیگر در انواع مختلف سرطان دیده می شوند.
• هر فرد مبتلا به نوع خاصی از سرطان، سطح نشانگر تومور مربوطه را افزایش نخواهد داد.
• در نتیجه، نشانگر های تومور به تنهایی برای تشخیص سرطان نیستند. برای برخی از انواع سرطان، آن ها اطلاعات بیشتری را ارائه می دهند که می تواند همراه با تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی بیمار و همچنین سایر تست های آزمایشگاهی و یا تصویربرداری در نظر گرفته شود.

نسخه اصلی مطلب سنجش تومور مارکرها برای تشخیص سرطان سینه را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---