زانو بزرگترین مفصل بدن ما انسانها است که ساختار پیچیده ای هم دارد. مفصل زانو، بیشترین احتمال آسیب دیدگی را دارد. درد زانو و صدا دادن آن یک مشکل معمول در بین افراد است و می تواند در نتیجه تعدادی از عوامل مختلف ایجاد شود. اصطلاح دیگری که برای صدا دادن و تق تق زانو استفاده می شود واژه کریپتوس است که در واقع به معنی مفصل صدا دار می باشد و این صدا معمولاً به شکل تق تق کردن، صدای شکستگی یا صداهای مانند آن در مفصل زانو شنیده می شود.

ممکن است توأم با شنیدن صدای زانو ، درد را نیز احساس کنید. کرپیتوس زمانی رخ می دهد که سطوح ناهموار غضروف روی یکدیگر قرار بگیرند. آسیب غضروف داخلی مفصل و مشکل در تاندون ها نیز می تواند باعث صدا دادن زانو شود. پزشکان معمولاً زمانی نگران می شوند که درد، تورم یا علائم دیگر وجود داشته باشند. درصورتی که صدا و تق تق زانو همراه باعلائم دیگری مانند درد همراه باشد باید به سرعت آن را درمان کنید.

علت صدا دادن و تق تق زانو

صدا دادن زانو همراه با درد را می توان به یکی از شرایط زیر نسبت داد:

1. پارگی غضروف یا مینیسک: پارگی مینیسک زانو که یک غضروف خاص در مفصل است می تواند باعث صدا کردن مفصل زانو شود. هنگامی که مینیسک پاره می شود، بخش های کوچکی از آن ممکن است در مفصل زانو گیر کند و به این ترتیب حرکت زانو باعث صدا دادن آن می شود. در این شرایط درد زانو و صدا دادن آن به طور مکرر احساس شده و قطع می شود و این شرایط در تمام زمان هایی که بخش پاره شده در اطراف مفصل حرکت می کند، احساس می شود.
2. آرتروز: بیماری آرتروز باعث فرسایش غضروف می شود. با نازک شدن غضروف، سطح مفصل سفت شده و سایش بین استخوان ها باعث ایجاد مشکل کریپتوس می شود. این مشکل بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می شود و با گذشت زمان به تدریج پیشرفت می کند. مشکل کریپتوس ایجاد شده به خاطر بیماری آرتروز یک مشکل دائمی است و به صورت موقت احساس نمی شود.
3. کندرو مالاسی پاتلا: این بیماری مربوط به آسیب دیدگی و التهاب غضروف موجود در پشت کشک زانو (پاتلا) است. در این حالت سایش ایجاد شده بین پشت استخوان کشکک زانو و استخوان فیمور زیر آن (استخوان ران) می تواند باعث ایجاد درد زانو و صدا دادن آن شود. این مشکل می تواند افراد سالمی را که فعالیت های ورزشی انجام می دهند و نیز افراد جوان را تحت تأثیر خود قرار دهد. این شرایط بیشتر در بین خانم ها مشاهده می شود و یک مشکل به نسبت دائمی می باشد. در این حالت معمولاً کرپیتوس را می توان به همراه احساس کردن صدا با قرار دادن دست در جلوی زانو و خم و راست کردن مفصل آن مشاهده کرد.
4. زانوی دونده: زانوی دونده مشکلی است که در آن حرکت های خاص و مکرر کشکک زانو باعث ایجاد احساس درد در بخش جلوی زانو می شود. این شرایط می تواند باعث ایجاد صدا در زمان سایش استخوان کشکک در برابر استخوان فیمور شود و معمولاً با احساس خرد شدن هنگام حرکت دادن زانو همراه است. این مشکل معمولاً با انجام فعالیت های طولانی مثل دویدن و پایین آمدن از پله ها یا پس از بی تحرکی طولانی مثل کار کردن پشت میز در محل کار تشدید می شود.

علائم همراه صدا دادن زانو

شایع ترین علائم تق تق زانو عبارتند از:

• دردی که با راه رفتن بدتر می شود.
• تورم گاه به گاه
• سفتی مفصل
• صداهای نرم با حرکت غیر فعال زانو، همراه با احساس ترق و تروق هنگام لمس زانو
• خم و راست کردن زانو باعث ایجاد احساس ساییدگی ناراحت کننده می شود.

تشخیص صدا دان زانو

پزشک برای تشخیص علت صدای زانوی بیمار سابقه پزشکی او را بررسی می کند. در صورت آگاهی پزشک از وجود علائم دیگری چون تورم و احساس از جا درآمدن زانو، وی بهتر می تواند عارضه را تشخیص دهد و برنامه درمان صدای زانو را طرح ریزی کند. در صورت لزوم، ارزیابی های بیشتری چون پرتونگاری (اشعه ایکس) و ام. آر. آی. انجام خواهند شد. در برخی موارد نمونه برداری مایع داخل زانو و آزمایش خون انجام می شود.

صدا دادن زانو چه زمانی به درمان نیاز دارد؟

در اکثر موارد، صدا دادن و تق تق زانو مسئله ای کاملاً طبیعی محسوب می شود. به هر حال، اگر صدا دادن با ورم یا درد مزمن همراه شود، این شرایط دیگر عادی نیست. ورم و درد نشان دهنده جدی تر بودن مشکل از یک آسیب سطحی در مفصل زانو است و به همین خاطر لازم است برای انجام معاینات لازم با پزشک در این رابطه ملاقات کنید.

• درمان و رفع صدای زانو وقتی با درد همراه باشد.

روش های زیادی برای درمان صدا دادن خفیف و شدید زانو وجود دارد. برخی از این روش ها عبارتند از:

1. استراحت کافی: استراحت کافی به عنوان یک راه حل شناخته می شود و می تواند برای شخصی که زانوهایش خیلی زود صدا می دهد و تق تق می کند، مفید واقع شود. یوگا همچنین نوعی توصیه شده برای بهبودی است که با افرادی که این مشکل را دارند به خوبی کار می کند. سعی کنید خود را آرام و ریلکس کنید تا تنش و فشار غیر ضروری را برطرف کنید.
2. درمان گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم یا بسته سرد در زانو اگر دردناک باشد. این روش هم چنین در صورت لزوم می تواند به کاهش التهاب مفصل کمک کند.
3. تسکین درد: در صورت لزوم داروهای بدون نسخه برای تسکین درد یا کاهش تورم توصیه می شود. با این حال، اگر درد بدتر شود یا داروهای بدون نسخه کافی نیست، ممکن است داروهای مسکن قوی تری تجویز شود.
4. استفاده از زانوبند: به افرادی که مشکل صدا دادن زانو دارند توصیه می شود هنگام راه رفتن، دویدن و کشش و هنگام انجام سایر فعالیت ها از زانوبند استفاده کنند. بریس ها همچنین در حین انجام ورزش، بهبودی از آسیب دیدگی، جلوگیری از آسیب دیدگی یا خلاص شدن از درد زانو و صدا دادن زانو از کشکک زانو و رباط های اطراف زانو پشتیبانی می کنند.
5. ارتتیک های سفارشی: ارتتیک های سفارشی، کفی های مخصوص کفش هستند که برای حمایت از پاهای شما و کمک به توزیع یکنواخت وزن، برای کاهش درد زانو طراحی شده اند. کفی کفش در حالی که به شما در فعال ماندن کمک می کند درد را بهبود می دهد.
6. درمان فیزیوتراپی: فیزیوتراپی ارائه شده توسط یک فیزیوتراپیست می تواند برای صدا دادن زانو بسیار مفید باشد؛ زیرا به طور خاص برای هر بیمار طراحی شده است. درمان های فیزیوتراپی صدا دادن زانو کشش هایی است که مفاصل زانو را تقویت می کند.
7. جراحی: جراحی آرتروسکوپی مینیمال است و از ابزارهای کوچکی استفاده می کند که از طریق برش های کوچک برای دسترسی به مفصل وارد می شوند. درمان شامل صاف کردن غضروف آسیب دیده برای کاهش صدا دادن است. تعویض مفصل شامل استفاده از جراحی برای کاشت مفصل مصنوعی به جای مفصل آسیب دیده است.
8. تمرینات برای جلوگیری از تق تق کردن و صدا دادن زانو

اگر هر نوع درد، تورم، گرفتگی یا صدا دادن دارید، این ها علائم هشدار دهنده ای است که نیاز به مراجعه به پزشک دارید؛ اما اگر دردی ندارید، انجام تمرینات به تنهایی بسیار مناسب است.

• رهاسازی ساق پا

1. رهاسازی میوفاشیال تکنیکی است که از طریق فشار مستقیم به از بین بردن فشار و تنش عضلانی کمک می کند. برعکس، کشش به راحتی عضله را طولانی می کند. آزاد کردن به شما امکان می دهد عضلات تنگی را که باعث تعادل ساختار عضلانی شما می شوند، فعال کنید. با استفاده از این روش عضلات ساق پا را آزاد کنید و پشت زانوی خود را به حالت اولیه برگردانید.
2. با ساق پای خود در بالای یک توپ پلاستیکی بنشینید.
3. پای دیگر خود را روی آن قرار دهید و خود را روی توپ بالا و پایین کنید.
4. هنگامی که نقطه ای حساس پیدا کردید، بایستید و 30 ثانیه پای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
5. در صورت نیاز این کار را تکرار کنید.

• خم کننده لگن

1. صدا دادن زانو اغلب به دلیل لگن ناهماهنگ ایجاد می شود. فیزیوتراپیست ها برای مقابله با این مسئله، آزاد سازی خم کننده لگن را توصیه می کنند.
2. روی شکم دراز بکشید و یک توپ ماساژ 5 سانتی درست زیر استخوان لگن قرار دهید.
3. مقدار قابل تحمل وزن خود را روی توپ خم کنید.
4. زانو را در قسمت آزادشده تا یک زاویه 90 درجه خم کنید و پای خود را تا جایی که تحمل کنید بچرخانید.
5. در صورت نیاز در فواصل 30 ثانیه تا 2 دقیقه تکرار کنید.

• باند آی تی

1. باند ایلیوتیبیال (IT) یک رباط است که از لگن تا ران به لبه بیرونی ران منتهی می شود. به زانو متصل شده و به ایجاد ثبات و حرکت مفصل کمک می کند. وقتی سفت یا ملتهب است، می تواند کاسه زانو را از تراز خارج کرده و باعث صدا دادن زانو شود.
2. درطرفی که می خواهید بهبود یابید دراز بکشید و یک غلتک کف را در زیر پای خود (بین ران و زانوی خود) قرار دهید.
3. پای خود را روی غلتک کف به بالا و پایین بکشید و آن را از بالای زانو به پایه مفصل ران منتقل کنید. تا جایی که تحمل دارید سعی کنید روی مناطق حساس تر کار کنید.
4. این کار را در فواصل 30 ثانیه ای به مدت 2 دقیقه تکرار کنید.

• اسکات داخل رانی

1. عضلات داخل رانی نیز غالباً ضعیف تر از قسمت بالای چهار عضله است. این ممکن است باعث صدا دادن زانو شود. برای تقویت آن و از بین بردن درد زانو فیزیوتراپیست ها ورزش اسکات داخل رانی را توصیه می کنند.
2. پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و انگشتان دست خود را با زاویه 45 درجه مشخص کنید و وزن را روی پاشنه خود نگه دارید.
3. وقتی شروع به خم کردن می کنید، باسن خود را به عقب برگردانید، انگار که می خواهید خیلی عقب روی صندلی بنشینید.
4. هنگام خم شدن، زانوها را به طرفین حرکت داده و تا آنجا که می توانید پایین بروید البته کم تر از زاویه 90 درجه نباشد و از طریق پاشنه پا به عقب فشار دهید.
5. سه ست 15 تایی انجام دهید.

• فعال سازی عضلات مایل جانبی (VMO)

1. عضلات جانبی شما، چهارعضله ای که به شکل قطره اشک در امتداد قسمت داخلی سر زانو قرار دارد، اغلب یکی از عضلات ضعیف ران است. دوباره، این می تواند زانوی شما را از مسیر خارج کند و باعث صدا دادن زانو شود.
2. مستقیم بایستید و تمام وزن خود را درجلوی پای خود نگه دارید.
3. به حالت نیم خیز بنشینید. زانوی جلوی شما باید مستقیماً روی مچ پا بماند.
4. هنگام خم شدن، پای جلوی خود را به سمت راست بچرخانید، 3 تا 5 ثانیه نگه دارید.
5. آزاد شده و بلند شوید و از طریق پاشنه های پا فشار دهید.
6. سه ست 15 تایی روی هر پا انجام دهید.

• مراحل جانبی با باند مقاومت

1. عضله چهارگانه بیرونی تمایل به ضعف بیشتری نسبت به عضله ای دارد که در بالای ران شما قرار دارد و این منجر به نوعی عدم تعادل می شود که باعث می شود کاسه زانوی شما از خط خارج شود.
2. یک باند مقاومت متوسط را دقیقاً زیر زانوها بکشید و به سمت پایین به حالت اسکات پایین بیاورید (اگر این حالت ناراحت کننده است، می توانید بایستید).
3. دو قدم به سمت راست و سپس دو قدم به سمت چپ حرکت کنید، به سختی کار کنید تا پاها را از هم جدا کنید و باند را بکشید.
4. یک ست 30 ثانیه تا 1 دقیقه ای را سه بار تکرار کنید.

آیا صدا دادن زانو خطرناک است؟

در بیشتر موارد، صدا دادن و تق تق کردن زانو در زمان بلند شدن، نشستن و حرکت پاها موضوعی طبیعی است و نیازی نیست نگران آن باشیم؛ اما زمانی که این موضوع شدید می شود و صدای تق تق زانو با درد، تورم یا خالی کردن زانو همراه می شود، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

پیشگیری از صدا دادن زانو

اکثراین صداها زمانی ایجاد می شود که شما خم می شوید در اینجا موارد ساده ای ذکر شده است که از ایجاد صدا و تق تق زانو جلوگیری میکند

1. خم کردن زانوبه صورت مطلوب و درست : زانوی خود رابه صورتی که بروی انگشتان پا قرار بگیرد خم نکنید
2. استقامت ساق پا : ایجاد استقامت درساق پا باعث استقامت زانو و همسترینگ میشود.
3. جلوگیری ازانجام فعالیت هایی که باعث آسیب رسیدن به زانو میشود از انجام حرکات دردناکی که باعث تأخیر در روند بهبودی زانو میشود جلوگیری کنید.
4. استفاده ازمحافظ وباندهای کشی برای زانو هم میتواند به شما کمک کند.

نسخه اصلی مطلب صدا دادن زانو چه زمانی به درمان نیاز دارد؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---