کریپتوس یا صدا دادن گردن، یک اصطلاح پزشکی است که در آن گاهی اوقات صدای خرد شدن و تق تق از برخی قسمت های بدن مخصوصاً گردن و پاها به گوش می رسد. این صدای تق تق در اثر ساییده شدن استخوان ها بر روی یکدیگر ایجاد می شود. اگر این صدا دائماً ایجاد شود، نشانه ای از ابتلا به آرتروز است. آرتروز گردن بیماری است که در آن استخوان های گردن فرسوده و سفت می شوند و در نتیجه دردناک شده و علت صدا دادن مفصل گردن میباشد.

کریپتوس یا صدا دادن گردن معمولاً در افراد مسن دیده می شود و در جوانتر ها عارضه ای نادر است. کریپتوس گردن یک بیماری نیست، بلکه نشانه ای از یک بیماری زمینه ای است. روش های درمانی، علت زمینه ای کریپتوس گردن را مورد هدف قرار می دهند که از جمله این روش ها طب فیزیکی میباشد.

علل صدا دادن مفصل گردن

صدا دادن و تق تق مهره های گردن ناشی از چندین عامل است.

بیرون زدگی دیسک

بیرون زدگی دیسک می تواند موجب ایجاد صدا زمانی که دو استخوان مجاور ستون فقرات (مهره ها) در حین حرکت بیش از حد به یکدیگر نزدیک و ساییده می شوند، شنیده شود. هنگامی که روانکاری ضعیف مفاصل و انعطاف پذیری ضعیف در بعضی شرایط دیده می شود، نقاط مهره ای مفصل (نقطه مالش دو مهره) نیز می توانند صدای تق تق را ایجاد کنند.

حرکت رباط یا تاندون در اطراف استخوان

یکی دیگر از علل احتمالی صدا دادن و تق تق مهره های گردن، صدایی است که توسط رباط ها و تاندون ها ایجاد می شود؛ زیرا این اندام ها در طول حرکات روی استخوان ها کشیده می شوند. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می افتد که نیروی کافی در جهت مخالف وجود دارد (این حالت می تواند ناشی از اسپاسم عضلات باشد).

ساییده شدن استخوان روی استخوان

ساییده شدن یک استخوان روی استخوان دیگر زمانی ایجاد می شود که یکی از غضروف ها آسیب دیده و از بین رفته است. ساییده شدن یک استخوان روی استخوان دیگر در استئوآرتریت، بیماری که بروز آن با افزایش سن معمول است، مشاهده می شود. این وضعیت همچنین می تواند به علت آسیب های ضربه ای ناشی از حرکات ورزشی و یا ضربه های شدید وخیم تر شود.

چسبندگی

چسبندگی در مفصل می تواند در هنگام خم کردن یا چرخش سر (به دلیل نقص در حرکت) منجر به ایجاد صدای تق تق در گردن شود.

کاویتاسیون

مایع سینوویال غلیظی که هفت مفصل گردن را احاطه کرده است، استخوان ها را روان کرده و حرکت را آسان تر و رها می کند. این مایع از دی اکسید کربن و گازهای نیتروژن تشکیل شده است که قادر به تشکیل حباب ها هستند. فشار در داخل حباب می تواند به دلیل حرکت افزایش یابد و منجر به ترکیدن حباب یا صدا دادن گردن شود. این حالت به صورت یک صدای تق تق شنیده می شود و یکی از دلایل اصلی صدا دادن گردن است. هنگامی که گردن تحت حالت کایروپراکتیک قرار می گیرد، صدای تق تق به علت خلاء موقتی موجود در مفصل ایجاد می شود که در نهایت باعث ایجاد صدا می گردد.

اسپاسم عضلانی گردن

اسپاسم عضلات گردن در ایجاد صدا و تق تق مهره های گردن دخیل هستند. اسپاسم منجر به حرکت اجباری و سفتی عضلات گردن، به ویژه در عضلات استرنوکلئیدوماستوئیدو تراپزیوس (عضله پشت) و در نتیجه ایجاد صدای تق تق در هنگام حرکت دادن گردن در جهات خاص می شود. علل مختلف اسپاسم عضلانی گردن عبارتند از:

ضربه های ناگهانی به گردن

وقتی که عضلات گردن (به علت ضربه های ناگهانی) آسیب می بینند، عضلات دچار اسپاسم می شوند و این امر منجر به کشیدگی مهره های گردن (استخوان گردن) می شود. در نتیجه، یک انحنای غیر طبیعی مهره های گردنی که به عنوان لوردوسیز نامیده می شود، به وجود می آید.

وضعیت قرار گیری نامناسب

شستن یا قوز کردن پشت میز یا در هنگام راه رفتن به ویژه به مدت طولانی، می تواند منجر به اسپاسم عضلات گردن شود. قرار گیری در موقعیت بد هنگام خواب (مانند خواب روی سطح ناهموار یا خواب روی تعداد زیادی بالش) همچنین می تواند باعث ایجاد اسپاسم عضلات گردن شود.

کم آبی

از دست دادن بیش از حد مایعات و الکترولیت های بدن مانند کلسیم و منیزیم می تواند موجب اسپاسم عضلات شود. این حالت ممکن است تا زمانی که کمبود و عدم تعادل الکترولیتی اصلاح شود ادامه یابد.

علائم صدا دادن مفصل گردن

صدای گردن به طور اتفاقی مشکل ساز نیست؛ اما صدای مداوم آن فرد را با چنین مشکلاتی روبرو می کند:

• گردن درد. صدای مکرر گردن بر حرکت آن تأثیر می گذارد. ممکن است غضروف در اثر آرتروز مفصل آسیب دیده باشد. فضای میان دو مهره کاهش پیدا کرده و عصب هایی که از بین آنها عبور می کنند، تحت فشار قرار می گیرند که این امر باعث گردن درد می شود.
• ممکن است بیمار از سردرد رنج ببرد و درد به شانه ها منتقل بشود.
• ماهیچه های گردن دردناک شود و نتوان به آنها دست زد.
• در شرایط وخیم تر بیمار احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی در انگشتان و بازوها می کند.

روش های تشخیص صدا دادن مفصل گردن

تشخیص علت صدا دادن استخوان گردن، به شرح حال و معاینه فیزیکی بستگی دارد. در صورتی که پزشک به بیماری های مهم گردن، مانند آسیب به ساختارهای اسکلتی عضلانی، بیرون زدگی دیسک بین مهره ای یا دیسک گردن شک داشته باشد، انجام تصویربرداری مانند سی تی اسکن و ام آرآی درخواست می دهد. با این روش ها می توان به راحتی ساختارهای گردن و آسیب های احتمالی آنها را مشاهده کرد.

عوارض صدا دادن مفصل گردن

صدا دادن گردن عوارض نامطلوبی را به دنبال دارد که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:

1. گردن درد . صدا دادن گردن پس از مدتی به کاهش قابلیت حرکتی گردن منجر می شود. این کاستی به دلیل فرسایش غضروف های اطراف مهره های گردن رخ می دهد که به نوبه خود، تغییرات فرسایشی مربوط به آرتروز گردن را به دنبال دارد. این عوامل با توجه به افزایش فشار وارده بر اعصاب به درد و التهاب گردن درد دامن می زنند.
2. استئوآرتریت. شکستن عمدی قولنج گردن از روی عادت یا تکرار غیرعمدی صدا دادن آن، فشار قابل ملاحظه ای را به مفصل های گردن وارد می کنند و باعث کشیدگی بیش از اندازه رباط ها می شوند. ناپایداری نتیجه ی این صدا دادن مکرر است و چون بدن سعی می کند مفصل را پایدار سازد، تشکیل پل های استخوانی بین مهره ها را تحریک می کند. با این وجود، تشکیل این پل استخوانی یک فرایند طبیعی نیست و می تواند به پایدارسازی دائمی و غیرقابل برگشت مفصل، عارضه ای موسوم به استئوآرتریت، منجر شود.
3. سکته مغزی. بر اساس مطالعات انجام شده، علت سکته مغزی بیماران زیر ۶۰ سال می تواند به صدا دادن همیشگی گردن مربوط باشد. صدا دادن مکرر گردن به رگ های خونی گردن یا شاهرگ های گردن صدمه می زند. پارگی شاهرگ ها منجر به خونریزی و تشکیل لخته هایی خونی می شود که در نهایت به مغز می رسند. لخته های خون مانع عبور خون می شوند و در نتیجه اکسیژن کافی به مغز نمی رسد. سکته مغزی ناشی از صدا دادن گردن معمولاً خفیف است و به حمله ایسکمیک گذرا می انجامد؛ اما گاهی می تواند مرگبار و کشنده باشد. گیجی، سرگیجه، ضعف نیمی از بدن، تاری دید، دشواری تکلم و سر درد شدید از علائم رایج سکته مغزی به شمار می روند.

درمان صدا دادن مفصل گردن با طب فیزیکی

در اغلب موارد کریپتوس گردن، حاصل از سفتی ایجاد شده در گردن است، در نتیجه روش های درمانی می توانند به بازیابی دامنه حرکتی و تسهیل ترمیم مفاصل آسیب دیده ستون فقرات گردنی کمک کنند. اولین و پایه ای ترین روش های درمانی عبارت اند از:

• گرما دادن: از پک های گرمادهنده در ناحیه آسیب دیده به صورت موضعی استفاده می شود که سبب از بین بردن تنش وارده به ساختار مفصل می شود.
• انجام فعالیت های ورزشی کششی: این دسته از فعالیت ها سبب حذف تنش وارده به عضلات ذوزنقه و بالابرنده کتف، می شوند.
• انجام روش های تقویت ساختار مفصلی و اسکلتی- عضلانی: انجام فعالیت های ورزشی که سبب تقویت ماهیچه های اطراف گردن می شود، در این روش درمانی استفاده می شود که این ماهیچه ها در قسمت عمقی گردن قرار دارند و متأثر از این ورزش ها، قدرت انقباضی آنها افزایش می یابد. وجود ماهیچه های قوی در مجاور مفاصل، سبب حفاظت مفصل از اختلالات ممکن می شود.
• تقویت ساختار اسکلتی- عضلانی: این اختلال اسکلتی، مخصوصاً زمانی خود را نشان می دهد که سر خود را به صورت مستقیم نگه دارید و در حالی که قسمت شانه ها و تحتانی ستون مهره های گردنی شما حالت گرد و قوز کرده پیداکنند. ترمیم این اختلالات بسیار مهم و ضروری است؛ چراکه این قبیل اختلالات زمینه ساز ایجاد کریپتوس گردن هستند.
• تزریق مسدود کننده نورون ها: زمانی که درد شدید است، تزریق مواد شیمیایی مسدود کننده نورون های اعصاب ناحیه مفصل آسیب دیده، می تواند درد را تخفیف بدهد.

زمان مراجعه به پزشک

درصورتی که هر یک از علائم مذکور زیر را به همراه کریپتوس داشتید، حتماً به پزشک خود مراجعه و با وی مشورت کنید.

• درد و یا تورم: ایجاد حس درد و یا تورم در ناحیه مفصل می تواند نشان دهنده اختلالات استئوآرتریت و یا انواعی از اختلالات التهابی ایجاد شده در مفاصل گردن باشد.
• تصادف و یا آسیب های فیزیکی اخیر: اگر بعد از ایجاد تروما مانند تصادف ماشینی و یا افتادن از ارتفاع، شاهد علائم کریپتوس درناحیه گردن خود بودید، این علائم حاکی از اختلالات و تغییرات ایجاد شده ای هستند که باید به سرعت توسط یک متخصص واجد شرایط و کارآزموده، مورد درمان و رسیدگی قرار بگیرند.
• علائم کریپتوس به صورت مداوم و یا به میزان شدت ثابتی: اگر شاهد تکرار علائم کریپتوس مفصل گردن خود بودید به گونه ای که تقریباً بعد از هر بار ایجاد حرکت در مفصل مورد نظر، این علائم ایجاد شده می تواند یک نشانه هشدار به جهت وجود اختلال در عملکرد مفاصل باشد. مخصوصاً زمانی که همراه با درد باشد، احتمال این اختلال نیز افزایش می یابد.
• عمل جراحی که اخیراً انجام شده باشد: گاهی اوقات بعد از انجام عمل جراحی ستون فقرات ناحیه گردن، صداهایی در مفصل گردن شروع می شوند که می توانند به مدت چند هفته بعد از زمان عمل جراحی بروز یابند، درحالی که این اختلالات از جمله عوارض بعد از عمل محسوب شده و چندان نگران کننده نیستند. در صورت لزوم، بروز چنین علائمی را با جراح خود در میان بگذارید.

از دیگر علائمی که هرچه سریع تر باید به پزشک مراجعه کنید:

• سرگیجه
• اختلال گفتار
• دوبینی
• سردرد
• تهوع
• اختلال بلع
• غش و بیهوش شدن
• فلج شدن در یکی و یا هر دو دست است.

نسخه اصلی مطلب درمان صدا دادن مفصل گردن با طب فیزیکی را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---