آناتومی و شکل طبیعی بدن انسان دارای استاندارد های جهانیست که پزشکان و متخصصان ارتوپد کماکان با توجه به آن ها، به ناهنجاری ها و درمان آن اقدام می نمایند. قوس کمر انسان نیز دارای استانداردهایی است که نبود آن باعث ایجاد ناهنجاری قوس یا گودی کمر به شکل غیرعادی می شود.

به قوس یا انحنا طبیعی و رو به داخل کمر و گردن در اصطلاح پزشکی لوردوز گویند. از سوی دیگر عارضه زیاد شدن انحنا یا گودی طبیعی ستون فقرات نیز لوردوز نام دارد. باسن در اثر ابتلا به این بدشکلی عقب می رود و شانه ها انحنایی رو به جلو پیدا می کند. این عارضه با کمر درد و ضعیف شدن عضلات همراه است.اگرچه این قوس ها برای اکثر افراد “انحنای طبیعی” محسوب می شوند، اما ممکن است برای برخی افراد این انحنا غیر طبیعی یا زیاد باشد.

علائم گودی و قوس کمر

علائم گودی کمر به شدت عارضه و نوع اختلال بستگی دارد. از علائم لوردوز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش قوس کمر و عقب رفتن باسن
• وجود فاصله زیاد بین کمر و کف زمین هنگام به پشت دراز کشیدن روی سطح سفتی که شکل بدن را به خود نمی گیرد.
• کمر درد و احساس ناراحتی در پشت بدن
• دشوار بودن انجام بعضی حرکت ها

علت و عامل های خطر گودی کمر

عامل های خطری که احتمال افزایش گودی کمر را بالا می برد عبارت است از:

• آکندروپلازی: اختلالی ارثی که به رشد غیرطبیعی غضروف ها و کوتاه قدی مادرزادی منجر می شود.
• اسپوندیلولیستزی (سر خوردن مهره): جابجا شدن مهره های ستون فقرات
• اختلال های عضبی ـ عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی
• ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات
• جراحی کمر و پشت بدن
• اختلال های مفصل ران و لگن
• وضعیت اندامی نامناسب
• غیرطبیعی بودن جسم مهره ها: این مشکل بیشتر در میان کودکان با قوس کمر زیاد وجود دارد.
• گوژپشتی یا کیفوز : افزایش تحدب (انحنا رو به بیرون) مهره های صدری
• پوکی استخوان
• عارضه های مربوط به دیسک
• چاقی

نکته

افرادی که با داشتن شیب لگن قدامی، درد گردن و پایین کمر را تجربه می کنند، باید برای دریافت یک برنامه درمانی کامل به فیزیوتراپیست یا درمانگر حرفه ای مراجعه کنند. حتی اگر این وضعیت باعث ایجاد هیچ دردی نشود، کار کردن روی انبساط و نرم کردن عضلات سفت و منقبض و تقویت عضلات ضعیف، برای اصلاح موقعیت وضعی ضرورت دارد.

مراقبت از خود در برابر گودی کمر

ترکشن هایی که در خانه استفاده می شوند می توانند برای درمان دردهای خفیف یا حاد ناشی از کشیدگی عضلات و همچنین کاهش اثرات درد مزمن و شدید گودی کمر مؤثر باشد و به راحتی قابل تنظیم است.

مراقبت از خود توسط شخص به صورت های مختلف دیگری نیز انجام می شود. این روش ها عبارت اند از:

دوره کوتاه استراحت

بسیاری از قسمت های درد کمر ناشی از گودی کمر را می توان با اجتناب کوتاه مدت از انجام فعالیت های شدید بهبود بخشید. توصیه نمی شود بیش از چند روز استراحت کنید، زیرا بی تحرکی زیاد می تواند درمان را دشوارتر کند.

اصلاح فعالیت

یکی از انواع استراحت این است که فعال بمانید، اما از فعالیت ها و موقعیت هایی که باعث تشدید درد و افزایش گودی کمر می شود اجتناب کنید. به عنوان مثال، اگر نشستن طولانی مدت در ماشین یا پشت میز درد و وضعیت نادرست را بدتر کند، یک تایمر تنظیم کنید که هر ۲۰ دقیقه بلند شود و راه برود یا به آرامی کشش دهید.اگر ایستادن باعث تشدید درد می شود، از کارهایی که نیاز به ایستادن دارند مانند شستن ظروف روی سینک خودداری کنید. اجتناب، یا به حداقل رساندن فعالیت ها و موقعیت هایی که درد و وضعیت نادرست را بدتر می کند، به جلوگیری یا کاهش اسپاسم دردناک کمر کمک می کند و باعث بهبود محیط بهتر می شود.

گرما یا یخ درمانی

استفاده از حمام گرم، بطری آب گرم، پد گرم کن برقی یا مواد شیمیایی یا چسبناک می تواند عضلات را شل کرده و جریان خون را بهبود بخشد. افزایش جریان خون مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز عضلات را برای بهبود و سالم ماندن به ارمغان می آورد. اگر کمر به دلیل التهاب دردناک است، می توان از یخ یا بسته های سرد برای کاهش تورم استفاده کرد. محافظت از پوست هنگام اعمال گرما یا یخ برای جلوگیری از آسیب بافتی بسیار مهم است.
حرارت و یخ متناوب می تواند به ویژه هنگام بازگشت به فعالیت مفید باشد: استفاده از گرما قبل از فعالیت ها به شل شدن عضلات کمک می کند و باعث انعطاف پذیری و تحرک بهتر می شود. استفاده از یخ بعد از فعالیت، احتمال تحریک و متورم شدن ناحیه در اثر ورزش را کاهش می دهد.
نوع دردی که تجربه می کنید باید نوع درمان گرم و یا سردی را که انتخاب می کنید تعیین کند. اگر درد حاد است، باید سرما و سپس گرما استفاده شود. اگر ناراحتی مزمن یا حاد است، باید دائماً از حرارت ملایم استفاده شود. اگر سعی می کنید بعد از ورزش درد را کاهش دهید، باید از یخ استفاده کنید.

کفش مناسب و کاهش گودی کمر

کفش هایی که می پوشید مطمئناً می تواند بر سلامت کمرتان تأثیر بگذارد و در واقع ممکن است یکی از بهترین و واضح ترین داروهای کمردرد باشد. کفش پاشنه بلند در بسیاری از افراد مشکلی ایجاد می کند. با این حال، فقط پوشیدن کفش های تخت لزوماً جواب نمی دهد. پشتیبانی مناسب از قوس و پاشنه پا بسیار حیاتی است و انجام این کار می تواند به طور قابل توجهی در کنترل درد کمک کند. نحوه مناسب قرار گرفتن کفش ها یکی دیگر از عوامل مهم است: اگر آن ها بسیار تنگ باشند و در نتیجه منجر به درد در پا شود ممکن است باعث تغییر شیوه راه رفتن شود و این می تواند باعث ایجاد فشار و افزایش قوس در کمر شود. به همین ترتیب، پوشیدن کفش های خیلی بزرگ می تواند با تغییر راه رفتن این فشار را جبران کند. تهیه کفی طبی یکی از راه های افزایش حداکثر تحرک و راحتی و خلاص شدن از شر کمردرد است.

درمان گودی کمر

موارد ملایم افزایش قوس کمر را می توان با عمل های غیرجراحی درمان نمود. بهترین روش درمان گودی کمر با توجه به شدت عارضه انتخاب می شود و از انجام تمرین های اصلاحی برای بهبود وضعیت اندامی در موارد خفیف تا استفاده از بریس در موارد شدید را شامل می شود.

فیزیوتراپی و ورزش

متخصص فیزیوتراپی تمرین های اصلاحی خاصی را برای درمان گودی کمر آموزش می دهد. ورزش درمانی به تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی کمک می کند. به علاوه متخصص روش حفظ حالت اندامی صحیح را نیز آموزش می دهد. در ادامه چند نمونه از تمرین های مفید برای از بین بردن گودی کمر را توضیح می دهیم.

• به پشت بخوابید به صورتی که کمر شما به زمین چسبیده باشد. زانوهای خود را خم کنید و کف را به زمین تکیه دهید.
• در حالت دوم به پشت بخوابید کمر و گردن خود را بلند کرده به پای خود نزدیک کنید(سبیه حالت درازنشست) و دستان خود را بر روی قفسه سینه خود بگذارید.

بریس برای درمان لوردوز کمر و گردن

در رابطه با مشکل لوردوز روشهای متعددی وجود دارد که به شما کمک می کند فشار وارد شده روی کمر را کاهش دهید. اگر از موقعیت صحیح بدن آگاهی کافی داشته باشید می توانید به سلامت عضلات شانه و گردن خود کمک کنید. پوشیدن بریس پوسچر(حالت بدن) کمک می کند تا عضلات به حالت صاف در بیایند و وزن اضافی روی ستون فقرات از بین برود. علاوه بر این، سعی کنید تمریناتی که به تقویت هسته مرکزی بدن کمک می کند بیشتر انجام دهید تا انعطاف پذیری ناحیه باسن بیشتر شود.

تفاوت بین لوردوز کمری و گردن چیست؟

از لحاظ آنوتومی لوردوز یعنی زمانی که ستون فقرات به طرف داخل انحنا داشته باشد. این وضعیت معمولا به نواحی مختلف ستون فقرات شما تقسیم می شود: کمر و گردن. لوردوز گردن به انحنای رو به جلو در ناحیه گردن گفته می شود. لوردوز کمری انحنای ناحیه کمر به طرف داخل است. لوردوز کمر و گردن به طور مشابه ایجاد می شوند, تشخیص داده می شوند و درمان می شوند. البته گودی کمر در افراد شایع تر است.

بریس برای درمان گودی کمر

باید توجه داشته باشید که وضعیت خوب نه تنها شامل نشستن به حالت صاف است، بلکه علاوه بر آن، باید هنگام نشستن، ایستادن، دراز کشیدن و حتی انجام حرکات ساده, همراستایی اندام رعایت شود. پزشکان بریس های مختلفی برای اصلاح حالت اندام پیشنهاد می کنند که به صاف شدن و بهبود وضعیت و برگشت اندام به وضعیت صحیح کمک زیادی می کند. با استفاده از این بریس های کمر، می توان از درد و مشکلات مرتبط با حالت بدنی نادرست در آینده جلوگیری کرد. استفاده از وسایل حمایت کننده حالت بدن در طول روز همانند یک یادآور برای حفظ حالت مناسب اندام عمل می کند. پزشکان برای بچه ها نیز بریس پوسچر(حالت بدن) ارائه می کنند! تمرین و حفظ وضعیت خوب برای حمایت و حفظ تعادل ستون فقرات بسیار مهم است و به نوبه خود از درد و تنش و عدم تعادل در ستون فقرات جلوگیری می کند. هنگامی که شما به حالت ناصاف می ایستید، عضلات شما مجبورند سخت تر کار کنند. این وزن و کار اضافی عضلات شما موجب سفتی، تنش و درد در عضلات گردن شده و همه اینها در نهایت روی قسمت پایین کمر (گودی کمر) تاثیر می گذارند. بریسهایی زیر به شما کمک می کنند تا گودی کمر خود را صاف کنید.

1. گردن: ایموبلایزر گردن
2. کمر: ستون فقرات قفسه سینه

تجویز بریس کمر توسط پزشک یا سازنده آن باید همراه با دستورالعمل های مربوط به نحوه استفاده و نگهداری باشد. این دستورالعمل ها شامل اطلاعات مربوط به بستن، پوشیدن ,درآوردن و همینطور تمیز کردن و مراقبت از بریس می باشد.
خیلی مهم است که بریس را با توجه به دستورالعمل های ارائه شده همراه با آن و یا طبق دستور پزشک استفاده کنید. هر کدام از بریس ها برای نیازهای خاصی از بدن بیمار طراحی شده اند و اگر به طور نادرست پوشیده شوند باعث آسیب و درد بیشتر خواهند شد.

پوشیدن بریس کمر

اکثر بریس ها طبق چند مرحله کلی پوشیده می شوند که عبارتند از:

• بریس را با استفاده از زبانه هایی که در هر دو طرف نیم تنه قرار دارد, ببندید
• دو انتهای این زبانه ها را از روی شکم به هم وصل کنید
• تنظیمات دقیق تری انجام دهید تا فشار و سفتی را در بریس احساس کنید. معمولا، تنظیمات کوچکتر با استفاده از دو زبانه ای که در هر دو طرف بریس قرار دارد, انجام می شود.
• هنگامی که می خواهید بریس را در قسمت کمر ببندید کمی دشوار است به خصوص اگر کمردرد داشته باشید، در این مرحله می توانید از یک نفر دوست یا خانواده خود کمک بگیرید.
• اگر هنگام بستن بریس درد دارید ابتدا روی صندلی بنشینید و زبانه هایی که در اطراف بریس قرار دارند را باز بگذارید اما زمانی که ایستادید زبانه ها را ببندید تا قسمت جلوی بریس محکم شود با این کار می توانید از بروز درد جلوگیری کنید.
• برای کاهش حساسیت پوستی حتما زیر بریس تی شرت بپوشید. بعضی اوقات ممکن است پزشکان پیراهن های خاصی را پیشنهاد یا ارائه کنند. به طور کلی، پیراهنی که از پارچه ی پنبه ای درست شده و باعث تحریک پوست نمی شود مناسب است. پیراهن گشاد ممکن است پوست را بیشتر اذیت کند.

بهداشت و تمیز نگه داشتن بریس

تمیز کردن بریس و پوست به طور منظم به جلوگیری از خارش و یا ضایعات پوستی کمک می کند. اگر پوست سوزش زیادی دارد باید تا درمان پوست به طور کامل از پوشیدن بریس خودداری کنید.

نسخه اصلی مطلب چگونه دچار گودی کمر نشویم؟ را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---