تماس اتفاقی با اجسام و مواد داغ موجب سوختگی پوست می گردد. مواد شیمیایی، نور خورشید، پرتوها و جریان برق نیز موجب بروز سوختگی های پوستی می شوند. سوختگی های پوستی مرگ سلول های پوستی را به دنبال دارند. پوست آسیب دیده پروتئینی به نام کلاژن تولید می کند که خود را ترمیم نماید. همچنان که پوست بهبود می یابد، نواحی ضخیم شده و تغییر رنگ یافته ساختاری به نام اسکار سوختگی را تشکیل میدهند. برخی از اسکارهای سوختگی موقتی بوده و در طول زمان از بین می شوند؛ اما برخی دیگر دائمی هستند. اسکار سوختگی ممکن است کوچک یا بزرگ باشد. اسکار سوختگی نه تنها به علت تغییراتی که در ظاهر فرد ایجاد می کند بلکه به علت اثراتی که بر روی حرکت نواحی درگیر و افزایش حساسیت این نواحی اعمال می نماید، اثرات منفی را بر کیفیت زندگی فرد دارد. در ادامه به روش های درمان و رفع اسکار سوختگی میپردازیم.

انواع اسکار

اسکارها ممکن است قرمز، محکم، ضخیم یا برجسته باشند و می توانند موجب احساس ناخوشایند شوند یا حتی حرکت و عملکرد را محدود کنند. با این حال، ظاهر شدن اسکار به عوامل مختلفی از جمله علت زخم، اندازه و عمق زخم، بخشی از بدن که زخمی شده است و نحوه مراقبت از زخم بستگی دارد. انواع اسکارها شامل موارد زیر است:

• هایپرتروفیک: ظاهر آن مرتب است و ممکن است باعث احساس درد شود یا حرکت را محدود کند. این اسکارها بیشتر در زخم هایی که بر روی سینه، قسمت فوقانی کمر یا شانه ایجاد می شوند، دیده می شود، اگرچه می توانند در هر جای بدن ظاهر شوند.
• کلوئید: این اسکارها برجسته شده و بزرگتر از زخمی هستند که باعث ایجاد اسکار شده است. این اسکارها می توانند تا یک سال پس از جراحت ظاهر شوند و ممکن است خارش یا درد داشته باشند.
• کنتراکچر: اسکارهایی که ایجاد می شوند از پوست اطراف آن سفت تر و ضخیم تر می باشد. این اسکارها حرکت را محدود می کنند، به ویژه اگر جای زخم در نزدیکی مفصل اصلی مانند زانو باشد.

روش های درمان اسکار سوختگی

پزشک معالج با بررسی شرایط اسکار، درباره بهترین روش درمان با توجه به تجربه و دانش خود تصمیم گیری می کند. برخی از روش های درمان اسکار سوختگی به شرح زیر هستند:

درم ابریژن

درم ابریژن برای کاهش اثر جای زخم، ناصافی های جزئی پوست، رفع اسکارهای ناشی از عمل های جراحی و جای جوش به کار برده می شود. این فرایند شامل برداشتن لایه های سطحی پوست به وسیله دستگاهی الکتریکی است که پوست را می ساید. با التیام و بهبودی پوست پس از عمل، پوست شفاف تر و لطیف تر به نظر می رسد.

لایه برداری شیمیایی

لایه برداری شیمیایی غالباً برای درمان اسکار و کاهش آسیب دیدگی های ناشی از آفتاب سوختگی، پیگمنت های ناهموار و اسکارهای سطحی به کار می رود. با لایه برداری، سطح رویی پوست برداشته می شود. با برداشته شدن لایه رویی، پوست مجدداً بازسازی شده و غالباً ظاهر آن هم بهبود می یابد.

تزریق کلاژن

یک نوع از کلاژن که از کلاژن گاو مشتق شده است، برای جایگزینی کلاژن طبیعی از دست رفته پوست، زیر پوست تزریق می شود. کلاژن قابل تزریق عموماً برای رفع چین و چروک ها، اسکارها و خطوط صورت به کار برده می شود.

تزریقات شبه کورتیزونی

این نوع تزریق ها برای هموار کردن پوست مفید بوده و باعث جمع شدن اسکارهای سخت می شود.

لیزر

به کمک پرتو پر انرژی در لیزر درمانی، پوست آسیب دیده برداشته می شود. لیزر برای کاهش چین و چروک ها و اسکارهای جزئی به کار برده می شود.

جراحی

ترمیم با روش های جراحی شامل برداشت کامل اسکار و جوانسازی پوست می شود. اگرچه در این روش اسکارهای جدید به وجود می آید؛ اما هدف از روش های جراحی این است که اسکارها کمتر جلب توجه کنند. ترمیم اسکار به روش های جراحی معمولاً برای اسکارهای بزرگ و عریض، اسکارهایی که در فرایندهای بهبود غیر نرمال زخم ها به وجود آمده اند یا اسکارهایی که خیلی جلب توجه می کنند به کار می رود.

استعمال و تزریق استروئید

استروئید می تواند به صاف شدن و کاهش قرمزی جای زخم های هیپرتروفیک و کلوئید کمک کند. به این منظور می توان از استروئید به صورت موضعی بر روی زخم استفاده کرده یا آن را در محل زخم تزریق کرد. در نتیجه این کار، سلول های کلاژن پوست تخریب خواهند شد. تزریق این دارو همچنین می تواند به کاهش احساس خارش و یا درد مربوط به جای زخم کمک نماید.

میکرونیدلینگ

روش درمانی میکرونیدلینگ، تحریک کلاژن پوستی برای اسکار سوختگی است که یک روش فوق العاده خواهد بود؛ زیرا در میکرونیدلینگ اسکار سوختگی اپیدرم و ساختارهای بافتی اطراف آن تا حد زیادی بدون آسیب و تغییر باقی می مانند و تحریک کلاژن تحت تأثیر میکرونیدلینگ اسکار سوختگی بسیار طبیعی تر اتفاق می افتد. مرگ سلولی در میکرونیدلینگ اسکار سوختگی از طریق آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده طبیعی که در آن فرآیند التهابی محدود می شود و به طور مؤثر تر کنترل می شود) اتفاق می افتد. در میکرونیدلینگ اسکار سوختگی، وارد کردن مکرر سوزن به داخل پوست روند بهبودی زخم طبیعی و پاسخ های جایگزینی سلولی را تحریک می کند و نتایج مورد نظر به صورت طبیعی ظاهر می شوند.

تزریق چربی

نام معمول برای تزریق چربی شامل تزریق میکرولیپ یا درمان جای بخیه و زخم با استفاده از پیوند چربی می باشد. روش های درمانی مختلفی برای علل دیگر جای زخم ها مانند آبله مرغان، سوختگی و غیره، وجود دارد. ابتدا جراح برای انجام لیپوساکشن به دنبال مکان های قابل اهداگر می گردد. پس از آن چربی به مکان دارای اسکار سوختگی منتقل خواهد شد. طی استفاده از این تکنیک از بیهوشی استفاده نمی شود، هرچند که طی فرایند لیپوساکشن از محلول بیحسی استفاده می شود. این فرایند غیرتهاجمی و تقریباً نیاز به سپری کردن دوره ی بهبودی ندارد.

پیشگیری از تشدید اسکار سوختگی

پیشگیری از تشکیل اسکارها (جای زخم و جای سوختگی) غیر ممکن است؛ اما شما می توانید فعالیت هایی را انجام دهید که جلب توجه جای زخم را کمتر کرده و فرآیند بهبود آن را تسریع نماید. برای مثال در این رابطه می توان از تمیز کردن فوری پوست از کثیفی، اشیای چسبیده به پوست و بافت مرده در محل زخم نام برد. سایر روش های قابل استفاده برای بهبود جای زخم ها به شرح زیر هستند:

1. نخاراندن یا نکندن جای زخم باقیمانده بر روی پوست
2. پوشاندن محل زخم با استفاده از پمادهای ضد آب (مثل وازلین)
3. استفاده از ژل ها یا صفحه های سیلیکون به منظور کاهش قرمزی و نیز تسریع فرآیند بهبود

هزینه رفع اسکار سوختگی

هزینه درمان و ترمیم رفع اسکار سوختگی و جراحی، به شدت جراحات و نوع درمان انتخاب شده توسط بیمار بستگی دارد.

نسخه اصلی مطلب رفع اسکار سوختگی با چه روشهایی انجام میشود؟ را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---