در روز های سوم تا پنجم بعد از زایمان به دلیل افزایش حجم شیر و ناتوانی نوزاد تازه متولد شده در تخلیه کامل شیر از مجاری شیری ، پستان ها دچار درجاتی از احتقان می شوند .بسیاری از زنان درجاتی از احتقان را در این دوره تجربه می کنند. احتقان پستان در زنانی که به نوزادان خود شیر نمی دهند یا به دفعات کمتری شیر می دهند ، شایع تر است و با نشت شیر ، درد و حساسیت ، تورم ، سفتی ، گرمی پستان ها و گاها تب مشخص می شود.

عوامل افزایش دهنده احتقان پستان

• مادرانی که در چند روز اول پس از تولد نوزاد ، قادر به شیردهی مکرر به نوزاد نباشند و یا با وجود شیردهی ، سینه های آنها کاملا خالی نشود ، ممکن است دچار احتقان پستان شوند . با این که ممکن است بدن مادر بعد از زایمان ، فقط حجم کمی شیر تولید کند ، اما تخلیه همان مقدار نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
• اگر انسدادی در مجاری شیر وجود داشته باشد ، ممکن است مادر به احتقان پستان دچار شود.

• در صورتی که عمل جراحی پروتز سینه داشته اید و ایمپلنت ها به قدری جا اشغال کرده اند که فضای کافی در داخل سینه برای خون ، لنف و شیر افزایش یافته وجود ندارد ، ممکن استانسداد مجاری شیراتفاق بیفتد.
• همچنین استفاده زیاد از سوتین های تنگ می تواند عامل دیگری برای انسداد مجاری شیر باشد.

درمان احتقان پستان

در صورتی که احتقان سینه ها شیردهی را برای شما سخت کرده است می توانید توصیه های زیر را برای کاهش علائم دنبال کنید :

• بهترین راه برای درمان احتقان پستان ، برداشت شیر توسط نوزاد می باشد . برای برداشت بیشتر شیر بهتر است که رفلکس اکسی توسین تحریک شود که این تحریک ، با دوش آب گرم ، یا وارد کردن پستان در لگن آب گرم یا کمپرس گرم و مرطوب به مدت ۲۰ دقیقه قبل از شیر دادن انجام می شود . تحریک نیپل هم به تخلیه بهتر شیر کمک می کند .
• به دلیل احتقان ممکن است گرفتن سینه برای نوزاد مشکل باشد بنابراین بهتر است مادر شیرش را تا حدی که احساس ناراحتی او برطرف شود بدوشد. بعد از تخلیه شیر یا بعد از شیر دادن ، کمپرس سرد یا سرمادرمانی چون دمای بافتی را کم می کند مفید خواهد بود . می توانید کمپرس سرد یا برگ کلم را پس از هر دوره شیردهی زیر سوتین قرار دهید تا ثابت بماند . از انجام سرما درمانی بیش از حد مورد نیاز پرهیز کنید زیرا منجر به کاهش تولید و جریان شیر در سینه ها می شود .

• شیردهی به نوزاد باید به صورت مرتب باشد و فاصله بین وعده های شیردهی نباید بیشتر از دو تا سه ساعت باشد .
• هنگامی که نوزاد در حال شیر خوردن از یک سینه است ، به آرامی همان سینه را ماساژ دهید . این کار جریان شیر را بیشتر می کند و مقداری از سفتی و ناراحتی سینه را رفع خواهد کرد . ماساژ گردن و پشت نیز به شما در برطرف کردن این مشکل کمک می کند .
• دوشیدن بیش از حد شیر می تواند به تولید بیش از حد شیر و طولانی شدن ورم منجر شود بنابراین در صورتی که شیردهی به نوزاد طبق برنامه و در شرایط مناسبی پیش می رود ، از دوشیدن بیش از حد سینه پرهیز کنید .
• استفاده ازسوتین های شیردهی استاندارد برای کمک به بهبود این مشکل مفید است ، حتی می توانید هنگام خواب هم این سوتین ها را بپوشید . توجه داشته باشید که سوتین ، سیم یا فنری نداشته باشد .
• استفاده از ایبوبروفن و یا استامینوفن معمولی برای کاهش درد و ناراحتی مفید است همچنین مصرف این دارو ها در حین شیردهی خطری به دنبال ندارد ، با این وجود بهتر است نظر پزشکتان را در این باره بپرسید . به یاد داشته باشید مصرف آسپرین در این دوره ممنوع است .

پیشگیری از احتقان پستان

• شروع زودرس تغذیه با شیر مادر در ساعت اول پس از تولد
• تغذیه مکرر و بر حسب میل و تقاضای نوزاد
• وضعیت شیردهی مطلوب و گرفتن صحیح پستان و شیردوشی در صورت نیاز
• پرهیز از پستانک و بطری
• تخلیه کامل یک پستان قبل از دادن پستان دیگر
• ماساژ پستان بعد تغذیه در ۴ روز اول کمک کننده است

نسخه اصلی مطلب احتقان پستان (پستان های پر از شیر، سفت و دردناک) در زنان را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---