مو بخشی از پوست است و در قسمت بیرونی قرار دارد. ضخامت و رنگ هر مو در هرکس متفاوت است. به طور متوسط بدن هر انسان دارای 5 میلیون تار مو است که حدود 150 تا 200 هزار تار مو در روی سر انسان قرار دارد. باید به این نکته توجه کرد که مو دارای دو بخش مرده و زنده می باشد. قسمتی از مو که بیرون است و قابل دیدن می باشد بخش مرده مو است و قسمت داخلی آن که ریشه مو می باشد بخش زنده مو است.

بر اساس تحقیقات متخصصان، بدنه مو دارای 3 لایه بیرونی، میانی و درونی است که لایه درونی یک ساختار 6 گوشه ای شبیه کندوی عسل دارد و ماده ای مخصوص درون آن قرار دارد. لایه میانی به مو انعطاف پذیری و حالت کششی می دهد و حاوی رنگ دانه های مو است. لایه بیرونی نیز از 6 تا 11 لایه ساخته شده است. به طور کلی این ساختار مو در همه انواع موها یکسان و مشابه است. ساختار مو یا ساختمان مو یک سیستم پیچیده اما یکپارچه است که همانند سایر بخش های بدن اهمیت ویژه ای دارد. موهای سر وظیفه عایق سرمایی و حفاظت از پوست سر را بر عهده دارند؛ اما مهم ترین ویژگی آن ها تأثیر بر چهره و زیبایی افراد است که امروزه بسیار مورد توجه قرار می گیرد. برای داشتن موهای سالم و مراقبت بهتر از آنها، آگاهی از ساختمان یا ساختار مو می تواند تأثیر زیادی داشته باشد. به همین دلیل سعی کرده ایم در این مطلب، اطلاعاتی راجع به ساختار مو به شما ارائه دهیم.

ساختار مو

فولیکول مو

فولیکول ساختاری است که مو از آن می روید و حدود 5 تا 10 میلی متر زیر پوست، در بافت چربی، قرار دارد. بخش زیرین فولیکول، پیاز مو نام دارد. این بخش از سلول هایی تشکیل شده است که با رشد و تقسیمشان الیاف های (فیبر) کشیده ی مو را می سازند. در کنار آنها، سلول های رنگ دانه قرار دارند که به مو رنگ می بخشند. سلول های موجود در پیاز مو حاوی گیرنده های هورمون مردانه می باشند. در پایه ی هر پیاز، یک برآمدگی وجود دارد که حاوی رگ های خونی تغذیه کننده ی موی در حال رشد است. غدد چربی که روغن هایی طبیعی را به منظور چرب سازی مو و پوست تولید می کنند از دیگر ساختارهای واقع شده در فولیکول مو است.

ساقه ی مو

بخشی از مو که بالای سطح پوست قرار دارد، ساقه ی مو نامیده می شود. این بخش شامل سلول های مرده ی کراتینه شده، اتصال دهنده ها و کمی آب می شود. مو از سه لایه تشکیل شده است. لایه ی داخلی که تنها در موهای ضخیم وجود دارد. لایه ی میانی که از الیاف کراتین ساخته شده است و به مو رنگ و استحکام می بخشند. لایه ی خارجی که بشره نام دارد و از لایه ی میانی محافظت می کند.

فولیکول مو

در مرکز ریشه یعنی در پایه فولیکول مو، یک حلقه به سمت بالا قرار دارد و حاوی بافت همبند و پر از رگ های خونی، عروق لنفاوی و اعصاب است که پاپیلا نام داشته و وظیفه پشتیبانی، تغذیه و کنترل غدد درون ریز سلول ها در ماتریکس مو را بر عهده دارد. در داخل ساختار فولیکول مو، هنگامی که از لایه بیرونی به سمت داخل حرکت می کنیم، می توانیم موارد زیر را مشاهده کنیم:

• غلاف بافت همبند (مملو از ترمینال های عصبی و متشکل از لایه های متمرکز و طولی از الیاف کلاژن با فیبروبلاست های متعدد).
• غشای سیال (ادامه مستقیم غشای زیر جلدی).
• غلاف ریشه اپیتلیال خارجی (ادامه مستقیم لایه های عمیق تر اپیدرم که به دنبال غشای سیال قرار دارند).
• پوشش داخلی ریشه اپیتلیال (که از سه لایه سلولی تشکیل شده و در تماس مستقیم با خارجی ترین لایه ساقه مو قرار دارد).

چرخه رشد و ریزش مو

موها برای رشد خود یک دوره رشد تا استراحت را سپری می کنند و بعد از آن می ریزند و به جای آنها موهای جدید رشد می کنند و به همین صورت چرخه ادامه پیدا می کند. برای چرخه یا سیکل رشد مو می توان 3 مرحله در نظر گرفت:

1. آناژن (Anagen)/ مرحله رشد: این دوره معمولاً بین 2 تا 8 سال طول می کشد. هرچه دوران رشد مو طولانی تر باشد، مو بلندتر می شود. در افرادی که مو از حدی بلندتر نمی شود یا سرعت رشد موها کند است یا به دلیل کوتاه بودن دوره رشد موها در آنان است. در هر زمان 80 تا 87 درصد موها در این مرحله هستند.
2. کاتاژن (Catagen)/ مرحله انتقال یا پسرفت: دوره کوتاه 2-4 هفته ای کاتاژن، مرحله انتقال از مرحله 1 به مرحله 3 است. در طی این دوره رشد موها کند می شود و فولیکول مو به تدریج کوچک و چروک می شود. حدود یک درصد موها در این مرحله هستند.
3. تلوژن (Telogen)-مرحله استراحت: این دوره معمولاً 3 تا 4 ماه طول می کشد و موها کاملاً در حالت خواب هستند، یعنی رشد مو به طور کامل متوقف شده و موها از فولیکول مو جدا می شوند. 12 درصد موها در این مرحله هستند.

بعد از طی دوره استراحت موها شروع به ریزش می کند و موی جدید در کنار یا همان محل قبلی شروع به رشد کرده و سیکل رشد بعدی شروع می شود. در سیکل های طبیعی رشد مو، موها زمانی شروع به ریزش می کنند که موهای جدید شروع به رشد کرده باشند. طول دوره هر یک از مراحل چرخه عمر مو به ژنتیک و سن افراد بستگی دارد و ممکن است با افزایش سن، طول دوره رشد مو در افراد کاهش پیدا کند.

انواع جنس مو

برای اینکه بتوانید از موهای خود مراقبت کنید و به زیبایی آن کمک کنید بهتر است جنس مو خود را بشناسید. موها به 3 جنس مختلف تقسیم می شوند:

• موی معمولی (بهترین جنس مو می باشد. این مدل مو نه نازک است و نه ضخیم. موهای معمولی دارای قطر متوسط می باشند.)
• موی نازک
• موی ضخیم
• موی معمولی

بهترین جنس مو موی معمولی می باشد. این افراد دارای چربی طبیعی مو می باشند و موهای براق و خوش حالتی دارند.

• موی چرب

چربی در ریشه مو تولید می شود و برای مو ضروری می باشد؛ زیرا از مو در برابر شکنندگی محافظت می کند و به مو براقیت زیبایی می دهد؛ اما در بعضی از افراد سطح تولید چربی زیاد می باشد و باعث می شود این افراد دارای موهای چربی شوند.

عوامل آسیب رسان به ساختار مو

بخش زنده ساختمان مو که در زیر پوست قرار گرفته است، مهم ترین بخش برای تولد یا مرگ سلول های جدید مو است. هر تار موی جدید، ابتدا رشد خود را از پیاز مو آغاز می کند. چرخه رشد مو، دارای دوره های منظمی است و پس از گذشت مدت زمانی مشخص، این چرخه به پایان رسیده و موهای قدیمی با موهای جدید جایگزین می شوند. هرگونه اختلال در چرخه رشد مو، به خصوص در بخش های درونی آن، موجب نازک شدن، تغییر رنگ، شکنندگی و در نهایت ریزش مو می شود. با داشتن زندگی سالم به دور از استرس، مراقبت از مو به صورت اصولی، مصرف مواد غذایی طبیعی و دوری از آلاینده های صنعتی و … می توان از داشتن موهایی زیبا و سالم لذت برد.

نسخه اصلی مطلب درباره ساختار مو بیشتر بدانید را در سایت دکتر محسن سلیمانی بخوانید.

---