یکی از روش هایی که به تشخیص بیماریهای دهان و دندان کمک نموده و این عمل را برای دندانپزشکان آسان می کند، گرفتن عکس رادیولوژی از دندان می باشد. زیرا با توجه به مشکلاتی که در قسمتهای مختلف دهان مانند فک، دندان، لثه و… به وجود می آید ممکن است با چشم قابل دیدن نباشد و با توجه به اینکه دندان ها یکی از مهمترین قسمت های بدن می باشند که نیاز به رعایت بهداشت و رسیدگی زیادی دارند در نتیجه استفاده از روش های مختلف رادیولوژی های دندانی به دلیلی دقتی که دارند، تشخیص مشکلات را برای دندانپزشک راحت می کنند.

رادیوگرافی دیجیتال به روشی گفته می شود که یک سنسور حساس به اشعه ایکس به جای فیلم رادیوگرافی در دهان بیمار قرارمی گیرد. تصویربرداری دیجیتال دندانی توسط دو سیستم سنسورهای RVG و اسکنرهای فسفر پلیت انجام می پذیرد. سنسورهای فسفر پلیت بی سیم بوده و ضخامت آنها حتی از فیلم های رادیوگرافی نیز کمتر است. روش کار در فسفر پلیت ها بسیار شبیه به روش تصویر برداری با فیلم می باشد. بعد از تصویر برداری، سنسور از دهان بیمار خارج می شود و بوسیله دستگاه اسکنر اسکن شده و روی مانیتور کامپیوتر نمایش داده می شود.

رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم DR

البته امروزه اختصار DR از عبارت Digital Radiography نیز برای این سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرد. از سوی دیگر آشکار سازهای فلت پنل مبتنی بر سلنیوم با حذف مرحله تبدیل فوتون اشعه ایکس به نور مرئی امکان آشکار سازی فوتون های اشعه ایکس بطور مستقیم با استفاده از آشکار سازهای حالت جامد را فراهم می کنند. این سیستم ها معمولاً با نام رادیوگرافی دیجیتال مستقیم (DDR) شناخته میشوند.

به طور کلی رادیوگرافی دیجیتال را می توان به دو دسته CR و DR تقسیم نمود. سیستم CR از پلیت های فسفری ذخیره سازی تصویر همراه با یک پروسه باز خوانی جداگانه استفاده می کنند. سیستم DR یک روش تبدیل اشعه ایکس به بارهای الکتریکی با استفاده از یک پروسه باز خوانی مستقیم است. سیستم های DR خود می توانند بسته به نوع تبدیل اشعه ایکس به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم شوند. با تعاریف موجود، امروزه میتوان بطور خلاصه سیستم های رادیوگرافی دیجیتال را به شرح زیر بیان کرد:

فلت پنل های غیر مستقیم (Indirect FPD's) که مانند تجهیزات تصویربرداری با دوربین های CCD و سیستم های کمی قدیمی تر ( سیستم رادیوگرافی CR) به عنوان سیستم های رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم (Indirect Digital Radiography) شناخته می شوند.

مزایای رادیوگرافی دیجیتال دندان

• دیدن سریع عکس
• این مزیت در طی بیشتر درمان ها و به طور ویژه در طی روند گذاشتن ایمپلنت، درمان ریشه و همچنین آموزش بیمار بسیار مطلوب می باشد.
• ذخیره آسان و اشتراک گذاری تصاویر دیجیتال با دیگر دندانپزشکان.
• بر اساس نوع رادیوگرافی مورد استفاده، پرتو تابشی به بیمار به میزان زیادی نسبت به روش های قدیمی کاهش می یابد
• نگهداری محلول های ظهور و ثبوت فیلم وحفظ شرایط تاریکخانه، تعیین می کند که چرا تصاویر رادیوگرافی با فیلم می تواند حذف و تبدیل به رادیوگرافی دیجیتال شوند.

رادیوگرافی پری اپیکال چیست؟

یکی از انواع رادیولوژی های دندان می باشد که با نام رادیوگرافی تک دندان نیز معروف است و به دندانپزشک امکان بررسی یک یا دو دندان را از داخل دهان به صورت کلی از ریشه تا تاج می دهد . دندانپزشکان همچنین می توانند با تجویز این نوع رادیوگرافی در صورتی که در دندان یا ریشه آن تغییرات غیر طبیعی به وجود آمده باشد، مشکل را مورد بررسی قرار داده و آن را برطرف کنند.
به عبارت دیگر این نوع رادیوگرافی جزئیات آناتومی دندان و ساختار آناتومیکی اطراف آن را نشان می دهند و دندانپزشکان می توانند توسط رادیوگرافی پری اپیکال تنها دندان خاصی را توسط قرار دادن دوربین درون دهان به طور دقیق مورد بررسی قرار دهند.

موارد استفاده از رادیوگرافی پری اپیکال

هنگامی که صدمات احتمالی داخل دهان با چشم غیر مسلح قابل رویت نمی باشد رادیوگرافی پری اپیکال انجام می شود که باعث مشاهده و تجزیه و تحلیل کل دندان از جمله تاج ، ریشه ، راس ، بافت استخوان اطراف و فضای پریودنتال می شود. رادیوگرافی در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد :

• بررسی و مشاهده تاثیرات پریودنتال.
• بررسی فرایند اندودنتیک قبل، حین و بعد از انجام آن.
• تشخیص ضایعات پری اپیکال اطراف دندان مانند کیست های پری اپیکال.
• بررسی و تشخیص پوسیدگی های دندان به منظور طبقه بندی آنها با توجه به تاثیری که بر مینای دندان، عاج یا عصب دندان گذاشته اند.
• ظاهر حفره ها، گرانولوم ها، کیست ها و سایر آسیب ها.
• ارزیابی پس از آسیب.
• ایمپلنت دندان.

نحوه انجام رادیوگرافی پری اپیکال

این روش با استفاده از صفحات رادیوگرافیک کوچک انجام می شود . صفحات درون دهان قرار گرفته و از طریق دستگاه اشعه ایکس خارجی تحت تاثیر قرار می گیرند. دستگاه رادیوگرافی پری اپیکال دارای سوراخ های مجهز به سنسور می باشند که این سنسور ها امکان ایجاد یک تصویر دیجیتالی از دندان مورد نظر و نمایش آن بر روی صفحه به صورت مستقیم را ایجاد می کنند . گاهی اوقات برای تعیین موقعیت دقیق از دستگاه های موقعیت یاب که به طور دقیق همه بافت ها را به خوبی تشخیص می دهند ، در این روش استفاده می شود.

در هنگام انجام این نوع تصویر برداری بیمار باید عضلات دهان خود را آرام نگه داشته و حرکت نداشته باشد تا تصاویر تار نشوند.

مزایای رادیوگرافی پری اپیکال نسبت به عکس معمولی دندان

مانند هر فیلم برداری رادیولوژی دیجیتال، رادیوگرافی پری اپیکال با فیلم، دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به نسخه های معمولی است که شامل موارد زیر می باشد :

• استفاده از نقره برای تهیه تصاویر که باعث آلودگی کمتر محیط می شود.
• به اشتراک گذاری سریع تصاویر گرفته شده بین رادیولوژیست و دندانپزشک.
• قرار گرفتن بیمار در معرض اشعه کمتر.
• کاهش احتمال تکرار رادیوگرافی به دلیل خطاهای تصویری.
• دقت بیشتر در تصاویر.
• سرعت بیشتر در بررسی و ارائه نتایج.

نسخه اصلی مطلب روش های فیلمبرداری از دندان با پری اپیکال را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---