برای بسیاری از افراد، با شروع فصل زمستان و افزایش خشکی هوا، پوست بدن نیز خشک شده و دچار ترکهای متعدد به ویژه در دستها، پاها و لبها خواهد شد. البته در برخی مواقع هم ترک پوست به علت یک اختلال پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس (صدفک)، یا بر اثر تماس پوست با یک ماده محرک بروز می کند. ترک پوست همچنین می تواند یک علامت اختلالی زمینه ای باشد.

به عنوان مثال، افرادی که به دیابت مبتلا هستند؛ ممکن است بیش از سایرین با ترک پوست دست و پا مواجه شوند. در ادامه این مطلب به ترک های ناشی از خشکی پوست خواهیم پراخت و آنها را به طور کامل بررسی خواهیم نمود.

ترک پوست چیست؟

شیارها یا بریدگی هایی که وجه مشخصه ترک پوست هستند به طور معمول زمانی بروز می کنند که پوست خشک یا تحریک می شود. پوست خشک و ترک خورده اغلب با علائم زیر همراه است:

• خارش
• پوسته پوسته شدن
• خونریزی

ترک پوست همراه مشکلاتی را برای فرد مبتلا ایجاد می کند که برای رفع آنها انگیزه درمان به وجود می آید. بعضی از این مشکلات عبارتند از: حس ناخوش آیند زبری پوست و حساسیت بیشتر پوست نسبت به دما، استفاده از مواد شوینده و برخورد با آب.

علل ترک پوست

ترک پوست دست، پا و لب ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد گردد.

خشکی پوست ناشی از سرما یا خشکی

سرما و وزش باد در زمستان می تواند باعث تحریک پوست شود. وقتی رطوبت هوا کاهش می یابد پوست خشک شده و شروع به ترک خوردن می کند. به همین جهت در هوای سرد یا خشک، بسیاری از افراد دچار خشکی و ترک پوست به ویژه در لبها می شوند. برخورد مکرر بزاق دهان با لب و کندن پوست لب، می تواند باعث بدتر شدن ترک ها شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی نوعی راش خارش دار و خشکی پوست است که به دلیل تماس با یک ماده تحریک کننده ایجاد می شود. این اختلال ممکن است بر اثر ابتلا شخص به آلرژی یا به علت سمی یا تحریک کننده بودن ماده مورد اشاره رخ دهد. برای مثال، شخص مبتلا به آلرژی لاتکس ممکن است در زمان پوشیدن دستکش های لاتکس دچار درماتیت تماسی شود.

در طول فصل آنفولانزا، شستشوی مکرر دست نیز می تواند باعث خشکی پوست، خارش، یا ترک پوست گردد. نمونه قابل لمس دیگر، درماتیت های تماسی مربوط به استفاده از الکل و ضدعفونی کننده ها و شستشوی مکرر دستها در این روزهای شیوع ویروس کرونا است که اتفاقا بسیار هم دیده می شود.

اگزما

افراد دچار اگزما یا درماتیت اتوپیک، دچار خشکی و خارش پوست هستند. در بیماران پوست ممکن است قرمز رنگ و ملتهب به نظر برسد. اغلب اوقات خراشیدن یا خاراندن باعث بدتر شدن راش های پوستی می شود. در این بیماری فقدان رطوبت، به خشکی پوست و در مواردی هم ترک های پوستی منجر می شود. علت اگزما همیشه مشخص نیست اما این بیماری می تواند در نسل های مختلف خانواده ادامه یابد.

پسوریازیس (صدفک)

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که به پوست آسیب می زند. بیماران مبتلا به پسوریازیس دچار لکه های پوستی بیش از حد خشک و معمولاً روی جمجمه، تنه، و اطراف مفاصل می شوند. در هر حال، لکه ها ممکن است در هر قسمتی از بدن ظاهر شوند. برخی افراد دچار پسوریازیس در عین حال درد را نیز تجربه می کنند.

تینا پديس (پای ورزشكاران)

پای ورزشکار یا تینا پدیس، نوعی عفونت پا بر اثر کرم حلقوی کهنوعی قارج است؛ می باشد. علائم این بیماری عبارتند از:

• خارش
• راش بین انگشتان پا
• لایه لایه شدن پوست
• ترک خوردن پوست

عوامل افزایش دهنده ابتلا به این بیماری شامل زمان طولانی در آب بودن، تعریق زیاد پا، یا پوشیدن طولانی مدت کفش به ویژه کفشهایی که به دلیل بسته بودن، امکان تهویه هوا ندارند.

نوروپاتی دیابتی

مشکلات پا در بیماران دیابتی بسیار شایع است. این مشکلات خشکی یا ترک پوست پا را شامل می شود. بر اثر تغییرات سیستم عصبی پاهای بیماران دیابتی کمتر عرق می کند. در حالی که رطوبت زیاد یک ریسک فاکتور پای ورزشکار است کمبود تعریق نیز می تواند به خشکی و ترک خوردن پوست منجر گردد.

توصیه هایی برای پیشگیری و درمان ترک های پوستی

پیشگیری و درمان ترک لب ها

• استفاده از مرطوب کننده و ضد آفتاب مناسب لب
• برخی از رژ لبها به خشکی و ترک لب دامن میزنند. از این محصولات اجتناب نمایید
• گزیدن، زبان زدن و کندن پوست لب ممنوع است

پیشگیری و درمان ترک پوست دست

• استفاده از مرطوب کننده و ضد آفتاب مناسب پوست دست
• کاهش شستشوی غیر ضروری دستها به ویژه با آب گرم و در هوای سرد
• استفاده از دستکش در حین انجام کار بخصوص زمان استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگ مو و شوینده ها

پیشگیری و درمان ترک پوست پا

• استفاده از مرطوب کننده مناسب پا به ویژه پس از استحمام
• به حداقل رساندن برخورد پوست کف پا با فرش و موکت
• پرهیز از پوشیدن کفش بدون جوراب
• در صورت امکان به حداقل رساندن زمان قرارگیری پا در کفش
• حفظ نظافت و پاکیزگی پاها

در صورتی که با عمل به اقدامات فوق، همچنان از ترک و خشکی پوست آزرده هستید؛ توصیه می کنیم به متخصص پوست مراجعه نمایید؛ بخصوص اگر دچار درد، سرخی، خونریزی، التهاب یا چرک در پوست ترک خورده می باشید.

نسخه اصلی مطلب ترک های پوستی چگونه درمان میشوند؟ را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---