چند سال پیش تصور بر این بود که لیزر جای پیلینگ شیمیایی را خواهد گرفت ولی در عمل عکس این پدیده اتفاق افتاد! طبق گزارش انجمن جراحان پلاستیک امریکا ، میزان این نوع پیلینگ از سال 1992 تا 2005 ، در این کشور بیش از چهار برابر شده است.پیلینگ شیمیایی عملی است که با انجام آن پوست جوان تر به نظر خواهد رسید و بسیاری از علائم قابل مشاهده پیری مانند چین های سطحی یا لکه هایی که در اثر پیری در صورت ، دستها ، گردن و سینه به وجود می آیند، محو می گردد. در این عمل مواد شیمیایی خاصی روی پوست مالیده می شود تا کار لایه برداری از پوست را با عمق های مختلف انجام دهد. پوست بعد از لایه برداری دوباره تکثیر کرده و لایه مذکور را بازسازی می کند. در طی این پروسه ، کلاژن سازی فعال می شود.
این عمل در میان جوانان نیز طرفدار دارد زیرا می توان با یک پیلینگ مختصر ، علائم پیری را که به طور زودرس ایجاد شده باشند ، محو کرد. پیلینگ می تواند در درمان آکنه هم مفید باشد.کسانی که متقاضی انجام این عمل روی صورت خود هستند باید درک واقع گرایانه ای از نتایج آن و محدودیت ها ومراقبت های قبل و بعد ازعمل داشته باشند. پزشکان عزیز باید این موارد را برای بیمار توضیح دهند. کسانی که نمی توانند بعد از عمل ( بویژه در پیلینگ متوسط و عمیق ) ، کمتر درمعرض نور خورشید قرار بگیرند ، کاندیدهای خوبی برای این عمل نیستند. بیماران در روزهای بعد از عمل باید از مالش دادن یا خاراندن محل عمل خودداری کنند ( به جای این کار می توان از کمپرس سرد استفاده کرد ). ضمنا" استفاده منظم از ضد آفتاب نیز اهمیت دارد.
اثرات عمل بسته به نوع پیلینگ متفاوت است مثلا در نوع سطحی ، یک روز بعد از عمل می توان نتایج آن را مشاهده کرد ولی در نوع عمیق ممکن است دوهفته یا بیشتر طول بکشد تا بتوانیم نتایج واقعی را ببینیم.
پیلینگ شیمیایی برحسب عمق لایه برداری به سه گروه تقسیم می شود :
سطحی ، متوسط ، و عمیق . این عمق به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از : نوع ماده شیمیایی بکار رفته و غلظت آن ، روش کاربرد ، نوع پوست و وضعیت آن.هر قدر لایه برداری عمیق تر باشد ، عمل سخت تر و زمان لازم برای بهبودی بیشتر است و البته نتایج کار ملموس تر .
برخی از موادی که برای پیلینگ شیمیایی به کار می روند :
- آلفا هیدروکسی اسید ها ( مانند اسید گلیکولیک ) که اسید های ضعیفی هستند. در پایان عمل باید این اسیدها را با افزودن مواد دیگری برروی پوست ، خنثی کرد.
- تری کلرواستیک اسید که از ماده قبلی بسیار قوی تراست و در غلظت های مختلف به کار می رود.
- فنل که فعالیت آن در پوست به لحاظ سمیت مستقیم آن برای پروتئین ها و غشاهای سلولی است.
پیلینگ سطحی
موارد کاربرد آن برای بهبود قوام پوست ، آکنه های (جوش های) فعال ، لکه های ناشی از نور آفتاب ، تغییر رنگ های سطحی و لکهای ایجادشده در زمان حاملگی است . این عمل معمولا درچند مرحله انجام می شود و برای همه انواع پوست ، قابل استفاده است. در برخی افراد ( مانند مبتلایان به درماتیت سبورئیک ) بهتر است از آلفاهیدروکسی اسیدها با غلظت پایین ، استفاده شود. در این روش علاوه بر آلفاهیدروکسی اسیدها از مواد دیگری مانند سالیسیلیک اسید ، ترتینوئین ( رتین آ ) ، تری کلرواستیک اسید 10 تا 15 درصد و محلول "جسنر" ( رزورسینول ، اسید لاکتیک ، و اسید سالیسیلیک در اتانول ) نیز استفاده می کنند. استفاده از هردو روش پیلینگ سطحی و لایه برداری مکانیکی پوست ، باعث افزایش تاثیرات حاصله شده و در زمان کوتاه تری به اهداف درمانی دست پیدا می کنیم.
در بین آلفاهیدروکسی اسیدها ، استفاده از گلیکولیک اسید رایج تر است. معمولا" درجلسه اول ، غلظت های کم آن ( 20 تا 30 درصد) به کار رفته و در جلسات بعدی غلظت و مدت زمان را افزایش می دهند. در بسیاری موارد علاوه بر جلسات ماهانه پیلینگ ، خود فرد هم در منزل باید از ترکیبات موضعی گلیکولیک اسید با غلظت 8 تا 15 درصد استفاده کند. کاندید ایده آل این نوع از پیلینگ ، بیمارانی هستند که ضایعات پوستی و یا لک های جزئی داشته و می خواهند زمان نقاهت شان کوتاه باشد و درضمن آمادگی مراجعات پی در پی ( تقریبا به مدت شش ماه ) را تا حصول نتیجه مورد نظر را دارند.
پیلینگ سالیسیلیک اسید معمولا" با التهاب همراه نیست و می توان از آن در پوستهایی که ممکن است بعدا" دچار تیرگی شوند استفاده کرد. برخی از پزشکان این ماده را برای درمان آکنه به سایر مواد، ترجیح می دهند. برنامه درمان با سالیسیلیک اسید ، معمولا" به صورت شش جلسه که فاصله هر جلسه تا جلسه بعدی 2 تا 4 هفته است ، تنظیم می گردد.در پیلینگ با ترتینوئین ( رتین آ ) ، محلولی که بر روی پوست مالیده می شود باید چند ساعت ( مثلا" 6 ساعت ) بماند و البته هیچ دردی ندارد. از آنجا که اشعه ماورا بنفش نور خورشید باعث تجزیه رتین آ می شود ، این کار را باید حتی الامکان ، بعد از غروب آفتاب انجام داد.
پیلینگ با عمق متوسط
این نوع عمل بیشتر برای تغییر رنگ ها ( عمدتا" لک های ناشی از نور آفتاب ) و بهبود بافت و قوام پوست به کار می رود. با این روش ، چین ها و جای جوش های قدیمی ، فقط اندکی بهبود می یابند."تری کلرواستیک اسید" %35 یکی از ترکیباتی است که برای پیلینگ متوسط مورد استفاده قرار می گیرد. می توان آن را همراه با گلیکولیک اسید %70 یا محلول جسنر نیز مصرف کرد. در این نوع پیلینگ برخی پزشکان از آرام بخش های وریدی استفاده می کنند ولی در بیشتر موارد ، استفاده از آرام بخش های خوراکی مانند " لورازپام " یا " دیازپام " همراه با یک مسکن قوی مانند " ترامادول " کافی است. بعد از 15 تا 20 دقیقه درد و ناراحتی فروکش می کند. حدود یک هفته طول می کشد تا فرد بتواند به سر کار برگردد و دو تا چهار هفته هم باید از مرطوب کننده های خنثی و ضد آفتاب قوی استفاده کند.
پیلینگ عمیق
کاربردهای اصلی آن عبارتند از بهبود تغییر رنگ پوست ، کم کردن چین های پوستی ، رفع تومورهای پیش سرطانی ، و جای جوش های (آکنه های) قبلی .در این عمل معمولا" از ترکیبات " فنل " همراه با " روغن کروتون " استفاده می شود. سایر مواد شیمیایی که برای این عمل به کار می روند عبارتند از " سپتیسول " ، آب ، و روغن های گیاهی ( گلیسرین ، زیتون ، کنجد ).کاندید ایده آل برای پیلینگ عمیق زنان بلوند و چشم آبی با پوست روشن هستند. البته از ترکیبات فنل می توان با اطمینان در کسانی که پوست زیتونی یا تیره با مو و چشمان سیاه دارند نیز استفاده کرد. پوست مردان کلفت تر بوده و لذا کمتر به پیلینگ پاسخ می دهد. این عمل باید تحت مانیتورینگ قلبی عروقی صورت گیرد. با استفاده از آرامبخش های وریدی و بیحسی ناحیه ای می توان کاری کرد که بیمار درد را حس نکند. بعد از مالیدن محلول ، صورت با چسب اکسید روی پوشانده می شود. این چسب را بعد از 24 ساعت برمی دارند و پوست را با محلول سالین استریل می شویند و سپس پوست به مدت 7 روز با ماده ضدعفونی کننده مانند پودر بیسموت پوشانده می شود. در روز هشتم صورت را با آب معمولی می شویند. قرمزی ناشی از این عمل در عرض 2 ماه رفع می شود.
عوارض احتمالی پیلینگ :
بیش از پنجاه سال است که این روش ، با اطمینان در دنیا به کار می رود و درصورتی که نزد پزشکان حاذق و با تجربه صورت گیرد ، احتمال ایجاد عوارض به حداقل خواهد رسید. برخی عوارض احتمالی بدین شرحند :
1. تیره شدن یا ایجاد لک بر روی پوست بعد از پیلینگ ، با هر عمقی که باشد ، امکان دارد. این احتمال در کسانی که پوست روشن تر دارند ، کمتر است ولی فاکتورهای ژنتیکی هم دراین زمینه نقش مهمی دارند طوری که گاهی در افرادی با پوست روشن که " ژن تیره " دارند ، این عارضه بروز می کند. استفاده از ترکیب هیدروکینون و ترتینوئین ( فرمول کلیگمن ) قبل از پیلینگ سطحی و متوسط و نیز بعد از پیلینگ عمیق ، احتمال این عارضه را کاهش می دهد.
2 .عفونت : البته احتمال عوارض باکتریایی یا قارچی بعد از پیلینگ شیمیایی زیاد نیست . در کسانی که سابقه ابتلا به ویروس هرپس سیمپلکس را داشته اند باید جهت پیشگیری ، از داروی " آسیکلوویر" یا " والاسیکلوویر" ، بویژه در پیلینگ متوسط یا عمیق ، استفاده کرد.
3 . در تعداد اندکی از بیماران ، 8 تا 16 هفته بعد از عمل ، کیست های ریز اپیدرمی یا میلیا ( به صورت دانه های ریز سفید ) مشاهده شده است .
4 .آکنه که ممکن است ناشی از عود آکنه قبلی بوده یا در اثر چرب بودن بیش از حد پوست جدید باشد. تجویزکوتاه مدت آنتی بیوتیک در بهبود این عارضه موثر است .
5 .ایجاد اسکار ( جوشگاه ) که بیشتر در نواحی تحتانی صورت ممکن است رخ دهد . اگر این تشخیص مطرح شد باید بلافاصله از آنتی بیوتیک های موضعی و ترکیبات استرویید قوی استفاده کرد.
6 . عوارض قلبی : که در مورد پیلینگ با ترکیبات فنل دیده شده است .
برای مشاهده عکس های قبل و بعد از عمل اینجا را کلیک کنید.
به زودی در قسمت پنجم این مجموعه ( عمل های زیبایی به زبان ساده ) به " درم ابریژن و میکرودرم ابریژن " خواهیم پرداخت.