اعتماد به كرم های ضد آفتاب

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

استفاده از كرمهاي ضد افتاب هردو تا سه ساعت, با غلظت كافي و مناسب مي تواند پوشش محافظتي خوبي در برابر آفتاب به شمار رود اما اعتماد كامل به آنها جايز نيست.
امروزه آثار زيان آور پرتوي فرابنفش نورخورشيد بر روي پوست انسان به صورت پيري زود هنگام و بروز سرطانها شناخته شده است و كرمهاي ضدآفتاب پوشش هاي محافظتي ساده و در دسترسي هستند كه مي توانند تاثير اين پرتو را بر روي پوست كم كنند اما بعضي ها با وجود آنكه از مقدار كافي آن هم استفاده نمي كنند, ساعتها در ساحل دريا يا فضاي باز در مقابل آفتاب مي خوابند يا آمد و شد مي كنند.
اشعه هایی كه به زمین می رسند از سه جزء تشكیل شده اند :

نور قابل رؤیت ( 50 در صد ) ، اشعه مادون قرمز ( 40 در صد ) و اشعه ماوراء بنفش ( 10 در صد ). اشعه ماوراء بنفش یعنی عامل اصلی آسیب رساندن به پوست از طیف های مختلفی تشكیل شده است كه مهم ترین آن ها اشعه های UVA وUVB هستند .
با توجه به اینکه تمام قسمتهای بدن به اشعه آفتاب حساس است، لازم است صورت، دستها، پاها و مناطقي از بازوها كه در آقايان باز هستند با غلظت مناسبي از كرم يا لوسيون ضد آفتاب پوشيده شوند.
مقدار مناسب كرم براي صورت، معادل نصف قاشق چايخوري و درنهايت يك بند انگشت است.

امروزه با توجه به رواج استفاده از لباسهاي باز و كوتاه در كودكان و همچنين مراجعه به استخرهاي روباز در فصل تابستان، حملات آفتاب سوختگي در دوران كودكي بخصوص آنهايي كه پوستي روشن دارند, مي تواند زمينه ساز بدترين نوع سرطان پوست يا ملانوم بدخيم در بزرگسالي باشد.
با آنكه كشورما كشوري آفتابي است اما به نظر مي رسد اغلب مردم آگاهي كافي از آثار زيان بخش آفتاب ندارند يا به محافظت از آن اهميت نمي دهند, اين امرمتاسفانه موجب شيوع ملانوم بدخيم در ايران شده است.

در پاسخ به اين سوال كه آيا محافظت دائمي از نور آفتاب مانع توليد ويتامين «دي» ضروري در بدن و بروز پوكي استخوان نمي شود؟
می توان گفت: فعاليت هورموني بدن انسان آنچنان منظم است كه قرار گرفتن دقايقي كوتاه آنهم تنها صورت و پشت دستها براي توليد ويتامين «دي» در بدن بزرگسالان كفايت مي كند و در صورت تامين غذاي كافي و مناسب, جاي نگراني نيست اما بيشتر نگراني ما در شيرخواران و سالمندان است.
علاوه بر لزوم استفاده از لبنيات و ماهي در سالمندان، در اين گروه و همچنين نوزادان دريافت جبراني ويتامين «دي» به صورت قرص, شربت يا قطره ضروري است.
مقدار اشعه فرابنفش لامپهاي مهتابي يا صفحات نمايشگر رايانه ناچيز بوده و اگر در برابر آفتاب محافظت شود, در اين موارد نگراني وجود نخواهد داشت.
باید دقت کرد که كرمهاي ضد آفتابي كه در ورزش اسكي و همچنين در كودكان استفاده مي شود، متفاوت است و توصیه می شود، كرم هاي ضد آفتابي با توجه به جنس, سن و نوع پوست تجويز شود و به همين دليل افرادي كه از اين كرمها استفاده مي كنند آنرا به ديگران معرفي نكنند زيرا برخي افراد به دليل پوست حساس به كرمهاي فاقد مواد معطر يا رنگي نياز دارند.
به طور کلی در کاربرد صحیح کرم های ضد آفتاب نکات زیر قابل توجه است:
1 از هر گونه مواجهه غیر ضروری با نور آفتاب خودداری كنید . سعی كنید بین ساعت های 10 صبح تا 3 بعد از ظهركه بیشترین میزان اشعه مضر آفتاب وجود دارد ( به خصوص در فصل تابستان ) از خانه یا محیط های سربسته خارج نشوید . سعی كنید در سایه حركت كنید و از مكان هایی كه نور آفتاب به طور مستقیم می تابد عبور نكنید .
2 با روش های مختلف، جلوی تابش نور آفتاب به پوست را بگیرید. مثلاً لباس های آستین دار و جوراب های ضخیم بپوشید. وقتی می خواهید از جایی عبور كنید كه آفتاب مستقیم می تابد، می توانید اگر مجله و یا چیزی مشابه آن را در دست دارید جلوی صورت خود بگیرید . حتی خانم هایی كه چادر می پوشند، با دقت آن را مقابل صورت قرار دهند. در مورد دست ها نیز بهتر است دستكش بپوشید و یا آن ها را زیر چادر نگه دارید. داخل خانه یا جاهایی كه پوشش كامل ندارید به هیچ وجه در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و از سایبان، چتر، و یا كلاه های لبه دار استفاده كنید. استفاده از این كلاه، به ویژه برای افرادی كه در مزارع كار می كنند، بسیار مهم است. اندازه لبه این كلاه ها، باید حداقل5/7 سانتی متر باشد .
3 هر روز به طور مرتب از فرآورده های ضد آفتاب استفاده كنید. به نوشته های روی جعبه این فرآورده ها دقت كنید و عدد مربوط به عیار حفاظتی یا SPF را بخوانید؛ این عدد باید حداقل برابر15 باشد . حتی در فصل زمستان و در هوای ابری و حتی در مواقعی كه در منزل هستید نیز از ضد آفتاب استفاده كنید.
4 از برنزه كردن پوست بپرهیزید و كمتر حمام آفتاب بگیرید. از رفتن به سالن های مخصوص برنزه كردن پوست كه از اشعه مصنوعی فرابنفشA برای این كار استفاده می كنند خودداری كنید. در صورتی كه خیلی تمایل دارید كه رنگ پوستتان برنزه باشد ، از كرم های مخصوص برنزه كردن استفاده كنید تا ضمن در امان ماندن از اشعه آفتاب رنگ دلخواهتان را نیز به دست آورید؛ البته استفاده از این كرم ها نیز بی ضرر نیست.
5 از آموزش به دیگران غافل نباشید، به خصوص به كودكانتان یاد بدهید كه از آفتاب دوری كنند. دوران كودكی، مهم ترین سن از نظر دریافت اشعه مضر آفتاب است و بسیاری از عوارض آفتاب كه در سنین میانسالی و پیری ظاهر می شود به ویژه یكی از سرطان های بسیار خطرناك پوست به نام ملانوم بدخیم، حاصل تماس با آفتاب در سنین كودكی است. كودكان به دلیل فعالیت بیشتر و بازی های خاص این دوران كودكی، بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار می گیرند؛ لذا از پوشاندن لباس های بدون آستین به آن ها، به خصوص در فصل تابستان ، خودداری كنید و آنها را به استفاده از كلاه عادت دهید. آموزش به كودكان در زمینه دوری از آفتاب و استفاده از ضد آفتاب ها اهمیت زیادی دارد. به دیگر افراد بزرگسالی كه نسبت به این مساله آگاهی ندارند هشدار دهید و آن ها را از خطرهای آفتاب آگاه سازید .

استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب ضروری است. در حقیقت، استفاده از یك ضد آفتاب مناسب میزان تأثیر اشعه ماوراء بنفش را بر روی پوست كاهش می دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان ، از آثار زود رس آن مثل آفتاب سوختگی، قرمزی و تیره شدن پوست نیز می كاهد . در صورتی كه به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده كنید، احتمال ایجاد لكه های پوستی به ویژه روی صورت بسیار كمتر می شود. همچنین، ضد آفتاب به دلیل جلوگیری از تخریب الیاف پروتئینی پوست، یعنی كلاژن و الاستین، از پیر شدن پوست و افتادگی آن ، پیشگیری می كند .

به طور كلی، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد: ضد آفتاب های فیزیكی و ضد آفتاب های شیمیایی . در ساختمان ضد آفتاب های شیمیایی، از موادی مانندPABA ، سالیسیلات ها و سینامات ها كه جلوی اشعهUVB را می گیرند و بنزوفنون ها و دی بنزوئیل متان ها كه جلوی اشعهUVA را می گیرند، استفاده می شود . البته گاهی پیش می آید كه افراد به یكی از این مواد حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آن ها می شود. در ساختمان ضد آفتاب های فیزیكی، از موادی مانند اكسید روی و دی اكسی تیتانیوم استفاده می شود كه احتمال حساسیت به آن ها بسیار اندك است . توصیه ما این است كه برای كودكان و نیز در افراد مبتلا به بیماری های پوستی خاص كه پوست آن ها تحریك پذیر است ، از ضد آفتاب های فیزیكی استفاده شود .

به چند نكته بر روی برچسب ضد آفتاب دقت كنید : شمارهSPF آن باید حداقل 15 یا بالاتر باشد . مقاوم و یا عایق در برابر آب باشد . ضد تعریق و شست شو باشد . جلوی اشعه هایUVA و UVB را بگیرد . تاریخ مصرف آن نگذشته باشد . ساخت یك شركت معتبر باشد و تقلبی نباشد .

توصیه می كنیم انتخاب ضد آفتاب مناسب برای پوست خود را به یك متخصص پوست واگذار كنید ؛ چون هر نوع ضد آفتابی برای هر پوستی مناسب نیست . به عنوان مثال ، برای پوست های مستعد به آكنه ( جوش غرور جوانی ) و چرب ، باید از ضد آفتاب هایی استفاده كر دكه حداقل چربی را داشته باشند یا به اصطلاحoil free باشند . كیفیت برخی محصولات خارجی بسیار خوب است ( البته نه همه آنها ) و البته قیمت بالایی هم دارند ، با توجه به اینكه ضد آفتاب را باید به طور مداوم استفاده كرد و با توجه به اینكه شركت های مختلفی در كشورمان ضد آفتاب های متنوع و بعضاً با كیفیت های قابل مقایسه با انواع خارجی تولید كرده اند برای اكثر خانواده ها استفاده از ضد آفتاب های ایرانی تایید شده توسط متخصصان پوست اقدامی مقرون به صرفه و مناسب است . تجربه خود شما در انتخاب ضد آفتاب هم بسیار مهم است. ضد آفتابی كه مثلاً برای دوست شما بسیار مناسب است می تواند برای شما مضر باشد. ممكن است شما یك ضد آفتاب خوب و با قیمت بالا تهیه كنید ؛ اما هنگام استفاده احساس راحتی نكنید مثلاً احساس گرمی و خفكی داشته باشید یا به آن حساسیت داشته باشید و پوستتان قرمز شود یا خارش پیدا كند . از همه مهم تر اینكه ممكن است صورت شما هنگام مصرف آن جوش بزند . همه اینها ، علل خوبی برای عوض كردن ضد آفتاب است . آنقدر تجربه كنید تا نوع مناسب را برای پوست خود بیابید.

استفاده از ضد آفتاب در دوران كودكی حتی مهم تر از جوانی است ؛ بنا بر این كودكانتان را به مصرف آن عادت دهید . هر روز باید از ضد آفتاب استفاده كنید و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترك نكنید در صورتی كه در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و كارتان در خانه و محلی است كه نور مستقیم آفتاب وجود ندارد ، مصرف یك بار در روز ضد آفتاب كافی است ؛ اما در صورتی كه در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر 3 تا 4 ساعت ضد آفتاب مصرف كنید. در مصرف ضد آفتاب صرفه جویی نكنید . به دلیل گرانی قیمت ، بعضی از مصرف كنندگان فقط پوست خود را كمی چرب می كنند كه این كافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای خوریی معادل یك بند انگشت ضد آفتاب استفاده كرد . ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست كه روباز باشد مانند گردن ، گوش ها و پشت دست ها مالیده شود . ضد آفتاب را مستقیماً روی پوست بمالید و كرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نكنید. توصیه می شود ضد آفتاب حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون آمدن از خانه و تماس با آفتاب مصرف شود . بهتر است ضد آفتاب نزدیك چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می كنید ؛ زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند موجب تحریك چشم شود. برای محافظت از پوست دور چشم خود (برای پیش گیری از آب مروارید) بهترین راه استفاده از عینك مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش ( UV) است.

نكته آخر و مهم تر از همه آن كه مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست كه می توانید بدون هیچ اشكالی مقابل آفتاب بروید. چنین فكری باعث می شود كه ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود بنا بر این باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود و سایر روش های مقابله با آفتاب مانند لباس پوشیدن و استفاده از كلاه و سایه بان و غیره را نیز فراموش نكرد. البته اثرات مفید نور آفتاب برای ساختن ویتامینD نیز نباید دور از نظر بماند اما لازم به ذكر است كه مقدار ویتامینD لازم با رژیم غذایی مناسب قابل دستیابی است و اگر از رژیم غذایی مناسب استفاده شود كمبود آن مشخص نخواهد شد.