چرا نباید از گوش پاکن ها استفاده کنیم ؟

دکتر سعید ملایری [ شنوایی شناسی ]آدرس وب سایت : www.samakonline.ir
آدرس مطب : تهران ،انتهای خیابان امام خمینی سپه غربی نرسیده به بزرگراه یادگار امام خمینی ،پلاک 1386 تلفن مطب : 66845959 - 021

یک مثل معروف در دنیای سلامت شنوایی هست که می گوید هیچ چیزی، کوچکتر از آرنجت را وارد گوش نکن !! . گوش پاکن ها که معمولا از آن ها برای تمیز کردن گوش خارجی استفاده می شود، ابزارهای بی ضرری به نظر می رسند؛ اما می توان ثابت کرد که آن ها می توانند برای گوش و شنوایی شما خطرناک هستند.
با وجود اینکه هر روزه بسیاری از متخصصان شنوایی در مورد استفاده از گوش پاکن ها هشدار می دهند اما باز کسانی هستند که از این وسایل برای تمیزکردن گوش های خود و در آوردن جرم گوش استفاده می کنند.
استفاده از گوش پاکن می تواند باعث نتایج ناخواسته بسیاری مثل، پارگی پرده گوش و خون ریزی، تشکیل جرم گوش بسیار فشرده، التهاب کانال گوش، کم شنوایی موقت یا دایمی، سرگیجه، کم شنوایی انتقالی، عفونت گوش و یا حتی فلج صورت شود. این روش تمیز کردن خودسرانه گوش ها می تواند عوارض منفی بسیاری داشته باشد.
در بسیاری از بسته بندی های گوش پاکن ها ذکر شده است که از آن ها برای تمیز کردن گوش استفاده نشود. با این وجود نتایج تحقیقات نشان داده است که در بین سال های 1990 تا 2010 میلادی حدود 2.630.000 نفر به علت استفاده از گوش پاکن ها جراحت پیدا کرده اند. این در حالی است که دو سوم این تعداد کودکان زیر 8 سال بوده اند.

نیاز به جرم گوش (Earwax)
جرم گوش یا سرومن، توسط سلول های ویژه ای در گوش خارجی تولید می شود و از لایه های پوست، اسید های چرب، کلسترول و الکل تشکیل شده است. این جرم از گوش در برابر گرد و غبار، ذرات معلق، میکروب ها و موجودات زنده کوچک محفاظت می کند. هم چنین در هنگام خواب، جرم گوش مانع ورود حشرات کوچک به گوش می شود. هرچند این مواد ممکن است چندش آور و کثیف به نظر بیایند، اما فواید آن ها بسیار بیشتر از ضررشان است. در برخی افراد سرعت تولید جرم سریعتر از دیگر افراد است و ممکن است منجر به تجمع جرم شود. تجمع جرم ممکن است منجر به درد و هم چنین کم شنوایی شود. برخی افراد برای اجتناب از درمان پزشکی، به طور خودسرانه از گوش پاکن استفاده می کنند که درد گوش را بیشتر می کند.

چرا باید از گوش پاکن ها اجتناب شود ؟
باید همیشه به خاطر داشته باشید که هیچ چیزی برای پاک کردن جرم گوش نباید در نزدیکی یا داخل کانال گوش قرار گیرد، زیرا به علت ظرافت پرده گوش و در معرض آسیب بودن آن، کوچکترین ترین فشار باعث پارگی آن می شود. گوش پاکن ها از لحاظ شکل ظاهری برای تمیز کردن گوش خیلی مناسب به نظر می رسند، اما استفاده از آن ها به این منظور یک اشتباه بزرگ است، زیرا کوچکترین فشار باعث صدمه به پرده گوش و آسیب به آن می شود. استفاده از گوش پاکن حتی می تواند جرم را به آن سوی پرده و داخل گوش میانی هدایت کند که صدمات جبران ناپذیری به وجود می آورد.
برخی نشانه های تجمع جرم گوش عبارت اند از وزوز، درد، منگی، احساس پری و کیپی گوش.
مردم به اشتباه از وسایل مختلفی برای پاک کردن گوش های خود استفاده می کنند. پر استفاده ترین موارد عبارت اند از :
گوش پاکن ها
سنجاق سر
خودکار یا مداد
موچین
تکه چوب
سنجاق کاغذ
اسباب بازی

آیا واقعا گوش ها نیاز به تمیز شدن دارند ؟
جواب روشنی برای این سوال وجود ندارد. با این وجود اگر نیاز به تمیز کردن بخش خارجی گوش ( لاله و کانال ) باشد، این کار باید با استفاده از کمی آب و صابون در هنگام دوش گرفتن انجام شود.
بسیاری از گوش ها نیاز به تمیز شدن ندارند، زیرا این فرایند به صورت خودکار انجام می شود. هم چنین هنگام دوش گرفتن کمی آب وارد گوش شده و جرم تجمع یافته را بیرون می آورد.
پوست گوش خارجی همواره در حال رشد به سمت بیرون هست، که آن هم به خروج آسان جرم گوش کمک می کند. اما در بسیاری اوقات جرم گوش فرد هنگام خواب بیرون می آید. جویدن به ویژه جویدن آدامس نیز این فرایند را تسریع می کند.

باید ها :
فردی با جرم گوش زیاد باید به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند تا دکتر توسط ساکشن جرم را خارج سازد. این فرایند بدون درد و غیر تهاجمی است. اگر تجمع جرم گوش برای شما بسیار اتفاق می افتد، پس از پزشک خود راجع به کار هایی که در منزل برای جرم گوش خود می توانید انجام دهید سوال کنید. حتی اگر به خاطر جرم گوش، درد شدیدی دارید، حتما با پزشک مشورت کرده و از درمان های خودسرانه برای کاهش درد خودداری کنید. تجمع جرم در کاربران سمعک یک امر طبیعی و رایج بوده و گوششان باید به طور منظم تمیز شود.
روغن زیتون یا قطره های روان کننده سرومن می توانند برای نرم کردن جرم گوش استفاده شوند، اما خروج جرم باید توسط متخصص انجام شود. در بسیاری از موارد، عفونت گوش و کم شنوایی نیز هنگام مراجعه برای خروج سرومن تشخیص داده شده اند.

نباید ها :
نادیده گرفتن علایم یا استفاده از درمان های خانگی برای جرم گوش در نهایت باعث عفونت گوش یا درد می شود. از سویی دیگر تمیز کردن بیش از حد نیز می تواند باعث تحریک و حساسیت شود.روش تزریق آب با استفاده از سرنگ نیز به علت تغییرات ناگهانی فشار در داخل مجرا توصیه نمی شود. این روش نیز اگر به درستی انجام نشود می تواند درد را بیشتر کند.
برخی درمان های خانگی مثل وکیوم گذاشتن نیز به دلیل فشار شدید به شدت نهی می شود. در نظر داشته باشید هر ابزار دیگری که از نظر پزشکی تایید نشده است می تواند بر میزان مشکلات شما بیفزاید.

منبع: گروه علمی موسسه دانش بنیان نیوشا