بهترین را کنترل چاقی عبارت است از : « تلفیق متناسب یک برنامه ورزشی با یک رژیم غذایی کاهنده وزن » .پیشگیری یا درمان چاقی اساساً برای این است که از درصد انباشت چربی بدن کاسته شود و متناسب با آن،حجم بدن بدون چربی افزایش یابد . رژیم های غذایی کوتاه مدت ، که به طور معمول برای کنترل وزن بدن استفاده می شوند ، عموماً برای دستیابی به یک نتیجه دراز مدت از حیث کاهش وزن ، ناکافی هستند . غالباً دیده می شود که در پی قطع رژیم غذایی ، مجدداً چاقی عود می کند و سپس می تواند اثرات رژیم غذایی بعدی را با مشکل روبرو سازد.
در طول مت رژیم غذایی ، بنظر می رسد که بدن تلاش می کند تا میزان موجودی سلول های چربی را حفظ کند . « نقاط تنظیم کننده هموستاتیک » در بدن تلاش می کنند تا جلوی « از دست رفتن چربی » را بگیرد ، و بدین لحظ « سرعت متابولیسم پایه » را طوری کاهش می دهند که وضعیت غیر طبیعی چاقی همچنان محفوظ بماند . ورزش می تواند در شکستن نیروی این نقاط تنظیم کننده موثر باشد.
خیلی ها هستند که سعی دارند از طریق حرکات ورزشی در حدی نزدیک به « حداکثر ظرفیت آئروبیک » ، در مدت زمانی کوتاه ، وزنشان را کم کنند . اما این گونه ورزش کردن ، که طی آن ذخایر کربوهیدرات بدن به مصرف می رسد و سپس در اندک مدتی جایگزین می شود ، در واقع موثرترین راه کاهش چربی بدن نیست . برای سوزاندن چربی ، ورزشی ملایم تر در حدود 60 تا 70 درصد « حداکثر ظرفیت آئروبیک » که به مدت 60 دقیقه در روز انجام شود ، به مراتب موثرتر است.
با این همه ، توجه به این نکته لازم است که ورزش های آئروبیک منظم کمک می کنند تا وضعیت چربی سرم خون بهبود یابد . در واقع ، فعالیت بدنی باعث می شود که تری گلیسیرید و لیپوپروتئین بسیار سبک کاهش یابد ، و در مقابل ، لیپوپروتئین سنگین که برای بدن مفید شناخته شده است ، افزایش یابد. بنابراین ، این نکته حائز اهمیت است که برنامه های ورزشی باید یک سیر تدریجی پیشرونده از نظر شدت و مدت تمرینات بدنی را طی کنند . برای کنترل وزن ، بنظر می رسد که موثرترین برنامه همان است که تمرینات ورزشی را با شدت کم یا متوسط و زمان طولانی تر طی کند.
افراد چاق نیز خود به چنین برنامه هایی بیشتر راغب هستند و از آن بیشتر استقبال می کنند ، زیرا به برنامه ها به جای فعالیت بسیار شدید فیزیکی بر پایه طولانی بودن زمان فعالیت استوار هستند.هدف اولیه برنامه ورزشی فرد چاق بایستی این باشد که «عادت به نرمش و تمرینات بدنی » در وی ایجاد شود.آنگاه ، می توان میزان فعالیت بدنی را بتدریج به حدی رساند که اننتظار می رود بر اثر افزایش کالری مصرفی ، او را به سمت کاهش وزن سوق دهد ، توصیه عمومی این است که زمان بندی رسیدن به هدف برنامه چنان باشد که در هر جلسه بین 200 تا300 کیلو کالری مصرف شود.
تجربه نشان می دهد که همزمانی ورزش و رژیم غذایی برای کاهش وزن ، فشار زیادی بر فرد وارد می کند ، و در نتیجه ، برنامه او را به شکست می کشاند . با این همه ، اگر برنامه ورزشی منظم به صورت« تثبیت شده » در آید ، بیشتر احتمال دارد که بیمار چاق بتواند با یک رژیم غذایی کاهنده وزن ، سرکند و آن را پذیرا شود.
تمریناتی که از حیث « وزن کم کردن » فشار کمتری وارد می آورند یا هیچ فشار ندارند ، بویژه در آغاز برنامه ورزشی ، خطر صدمات مفصلی و بافت نرم را کم می کنند ، و لذا همینها توصیه می شوند.پیاده روی ، شنا ، دوچرخه سواری درجا و پله نوردی ، جنبه های عالی حرکات ورزشی برای اغلب بیماران چاق را تشکیل می دهند.اجرای متناوب این تمرینات ، ممکن است باعث شود که حوصله فرد سر نرود و برای مدتی مدید به یک رژیم ورزشی بچسبد.در هنگام بررسی عملکرد برنامه ورزشی افراد چاق ، پزشک باد بداند که بسیاری از بیماران چاق تمایل دارند که مصرف کالری خود را کمتر از واقع و فعالیت بدنی خود را بالاتر از واقع جلوه دهند.