پیشگیری از سرطان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سرطان ، افزایش بی رویه و غیر طبیعی تعداد سلولهای بدن است که سبب ایجاد اختلال عملکرد ارگانی و کاهش طول عمربیماران میگردد.بعد از بیماریهای قلبی ، شایعترین علت مرگ و میر در سنین مختلف است . به واسطه پیشرفتهای جدید در زمینه تشخیص و درمان سرطان ، امروزه این بیماریها تا 40 درصد قابل پیشگیری و در صورت مراجعه بموقع و درمان مناسب و پی گیریهای مستمرحدود 40 درصد قابل ریشه کنی میباشد.

توجه به اصل پیشگیری در مورد این بیماران اهمیت زیادی دارد اطلاع رسانی در این ارتباط میتواند کمک شایانی به حفظ و ارتقائ سطح سلامت در جامعه بنماید پیشگیری از سرطان شامل 3 مرحله میباشد:

پیشگیری مرحله اول : شناخت عوامل خطر در ارتباط با سرطان و تلاش در جهت تعدیل این عوامل میباشد.
پیشگیری مرحله دوم : بیماریابی وتوجه به علایم بالینی هشداردهنده سرطان و مراجعه زودرس بیماران میباشد .
پیشگیری مرحله سوم : توانبخشی وجلوگیری از بروز عوارض حاصل از سرطان میباشد.

از عوامل خطر در ارتباط با سرطان میتوان از افزایش سن ، جنس ، نژاد، مصرف سیگار، الکل ، تابش نور مستقیم خورشید ، کاهش فعالیت بدنی ، افزایش وزن ، عوامل ژنتیک و عفونتها نام برد .

سیگار، شایعترین عامل خطرساز قابل پیشگیری در سرطان میباشد .21 درصد مرگ ومیر حاصل از سرطان به نوعی در ارتباط با سیگار است سرطانهای مرتبط با سیگارشامل سرطان ریه، سروگردن، دستگاه تنفسی فوقانی،دستگاه گوارش کلیه و مثانه و... میباشد .
تعداد و طول مدت مصرف سیگار در بروز سرطان موثراست و و در این ارتباط بین سیگار، پیپ و قلیان تفاوتی وجود ندارد حتی افرادی که در معرض دود سیگار فرد سیگاری قرار دارند نیز مبتلا به سرطانهای فوق الذکر خواهند شد . ترک سیگار با سرعت کمتری در کاهش بروز سرطان موثر میباشد.

تابش نور خورشید و اشعه ماورائ بنفش میتواند در درازمدت با دوز تجمعی و یا به صورت کوتاه مدت با تابش مستقیم وشدت زیاد قادر به ایجاد سرطانهای پوستی باشد. استفاده کردن از عینک ، کلاه ،کرم ضدافتاب همچنین کاهش حضور در ساعات اوج تابش خورشید میتواند در کاهش ایجاد سرطان موثر باشد.

زندگی ماشینی و استفاده از تکنولوژی های پیشرفته در انجام کارهای روزمره ، انسان را به سوی کاهش تحرک و افزایش وزن سوق داده است که میتواند در کنار مصرف چربیهای اشباع و عدم استفاده از سبزیجات و میوجات تازه زمینه را برای ایجاد وعود بیماریهای سرطانی از جمله سرطان های سیستم گوارشی و سرطانهای زنان از جمله سرطان سینه و رحم هموار نماید که باید با تغییر الگوی زندگی و فعالیت بدنی مناسب به میزان دست کم 30 دقیقه در روز برای حداقل پنج روز هفته جهت تنظیم وزن ایده ال با توجه به توصیه های پزشکی در این ارتباط گام موثری برداشت.

عوامل ژنتیک و ابتلای فامیل درجه یک و دو بیمار به بعضی از سرطانها ازجمله سرطان سینه ، سرطان دستگاه گوارش و سرطان رحم و تخمدان توجه بیشترافراد را به علایم و بیماریابی سرطان در سنین پایین تر متذکر میگردد .

عفونتها از جمله عفونتهای ویروسی نقش مهمی در ایجاد سرطانها ایفا میکند از جمله این عفونتها ارتباط بین عفونت هپاتیت و سرطان کبد،بیماری ایدز با سرطان سیستم لنفاوی و عفونت ویروس پاپیلوما با سرطان گردن رحم را میتوان نام برد.

بیماریابی سرطان که مرحله دوم پیشگیری را تشکیل میدهد استفاده از روش هایی است که بتواند این دسته از بیماریها را قبل از انکه بخواهد علایم بالینی برای فرد ایجاد کند شناسایی و درمان نماید که شامل روشهای ازمایشگاهی،تصویر برداری و اندوسکوپیک میباشد . در حال حاضر برای 5 سرطان شایع این روشها وجود دارد که شامل : سرطان سینه ، سرطان گردن رحم سرطان پروستات ، سرطان روده بزرگ ، سرطان ریه میباشد.

در مورد سرطان سینه ، انجام ماموگرافی از سن 40 سالگی هر یک یا دوسال و انجام معاینه فیزیکی سینه ها هر سه سال از سن 20 سالگی وبصورت سالیانه از سن 40 سالگی توصیه میگردد .

در مورد سرطان گردن رحم ، انجام پاپ اسمیر هر سه سال یکبار از سن 21 سالگی در خانمهای از نظر جنسی فعال ودر صورت دسترسی به تست DNA پاپیلوما ویروس از سن 30 سالگی میتوان این تست را در کنارازمایش پاپ اسمیر هر 5 سال یکبار انجام داد.

در مورد سرطان پروستات در صورت امید به زندگی بالای ده سال میتوان با انجام مشاوره جهت بیمار ، ازمایش PSA را از سن پنجاه سالگی انجام داد و بر اساس جواب ازمایش با نظر متخصص مربوطه عمل کرد.

در مورد سرطان روده بزرگ از سن بالای پنجاه سال بررسی اندوسکوپی روده بزرگ (کولونسکوپی) هر ده سال و یا انجام بررسی اندوسکوپی طرف چپ روده (سیگموییدوسکوپی) بهمراه بررسی خون داخل مدفوع بروش ازمایشگاهی هر 5 سال یکبار توصیه میگردد .

در مورد سرطان ریه ، به بیماران 55 تا 74 سال با سابقه مصرف زیاد سیگار و یا سابقه ترک سیگار کمتر از 15 سال وتوصیه به انجام سی تی اسکن ریه با دوز کم اشعه جهت یافتن ضایعه احتمالی داخل ریه ها .لازم به ذکر است که موارد فوق الذکر در صورت وجود مشکلات زمینه ای و سابقه خانوادگی و ژنتیک باید در سنین کمتر و با تواتر بیشتر طبق نظر پزشک متخصص انجام گردد .

غیر از موارد فوق الذکر ، توجه به علایم هشدار دهنده در مورد سرطانهای مختلف نیز میتواند در تشخیص زودس این بیماریها کمک شایان توجه نماید

1- زخمی که تا 3 ماه از ایجاد ان بهبود پیدا نکند
2- تغییر در اندازه ، رنگ و نامنظمی حاشیه خالهای پوستی
3- تغییر بی دلیل در اجابت مزاج(اسهال یا یبوست)
4- وجود خون در ادرار ، مدفوع یا خلط
5- هرگونه توده یا سفتی در هرجای بدن
6- سنگینی و سفتی ویا تغییر شکل و رنگ پوست سینه ها
7- سرفه های طولانی بیش از سه هفته
8- گرفتگی و خشونت صدا بیش از سه هفته
9- بلع دردناک ویا گیر کردن غدا در مسیر مری در هنگام بلع
10- کاهش بی دلیل بیش از ده درصد وزن در طی 6 ماه به همراه بی اشتهایی

با وجود تمام موارد ذکر شده در مراحل پیشگیری اول و دوم در صورت ایجاد سرطان ،با مراجعه به پزشک فوق تخصص بیماریهای خون و سرطان و بکارگیری درمانهای مناسب ، میتوان بمیزان زیادی ازعوارض حاصل از این بیماریها از جمله عوارض استخوانی ، متابولیک و... پیشگیری کرد.