مشکلات پس از زایمان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

خونریزی پس از زایمان :
طی زایمان طبیعی معمولاً 5/0 لیتر خون از دست می رود و در زایمان سزارین، این مقدار به 1 لیتر می رسد. اگر میزان خونریزی از این حد فراتر رود، غیر طبیعی است.
علل ( درمان ) خون ریزی غیرطبیعی در سپری شدن 2 روز پس از زایمان :
1) عدم جمع نشدن کافی رحم :
این اولین حدسی است که پزشک می زند. برعکس سایر نقاط بدن که خونریزی در آن ها از طریق انعقاد بند می آید ، رحم به شکل جالبی خونریزی خود را کنترل می کند. رحم برای جلوگیری از خونریزی ، حالت انقباض به خود می گیرد. با فشرده شدن رحم ، رگ های خونی موجود در آن نیز تحت فشار قرار می گیرند و مقطع آن ها که در اثر جدا شدن جفت ( و یا کنده شدن بافت های رحمی در هنگام پریود ) بریده شده، بسته می شوند و بدین ترتیب خونریزی مهار می شود.

به همین علت است که خونریزی پس از زایمان و یا عادت ماهانه زنان مبتلا به مشکلات انعقادی نیز، بدون هیچ مشکلی بند می آید. اگر به هر دلیلی مثلاً پر بودن و اتساع بیش از حد مثانه و ... رحم نتواند به خوبی سفت و منقبض شود، نمی تواند خونریزی خود را بند بیاورد.پزشک شما را معاینه کرده و پس از تشخیص علت جمع نشدن رحم ، به درمان آن می پردازد.
2) صدمات مامایی :
صدمات و پارگی ها نیز می توانند علت خونریزی غیر طبیعی پس از زایمان باشند. پزشک پس از معاینه دهانه رحم، واژن و بخیه شما، در صورت وجود پارگی، آن را ترمیم می نماید.
3) باقی ماندن بقایای جفت :
باقی ماندن تکه هایی از جفت در داخل رحم، حدسی است که پزشک در صورت طبیعی بودن معایناتی که در بالا ذکر شد، می زند. بنابراین رحم شما را تخلیه و پاک سازی می کند.

علل و درمان خونریزی غیرطبیعی در دوران نفاس :
ممکن است در 1 تا 2 هفته اول پس از زایمان خونریزی غیرطبیعی رخ بدهد. در صورت بروز این مشکل به پزشک مراجعه کنید.
1- دیر جمع شدن رحم :
این مشکل، خود را با قطع نشدن ترشحات واژینال و یا خونریزی نامنظم و مکرر رحمی و یا حتی خونریزی شدید نشان می دهد. در صورتی که پزشک پس از معاینه تشخیص دهد که روند جمع شدن رحم به کندی صورت می گیرد، به صورت سرپایی یا بستری داروهای منقبض کننده رحم را برای شما تجویز خواهد کرد.
2- باقی ماندن بقایای جفت :
ممکن است در زمان زایمان، جفت به طور کامل از رحم جدا نشده و تکه ای از آن به صورت چسبیده به دیواره داخلی رحم باقی مانده باشد. اگر ظرف یکی دو هفته اول بعد از زایمان، این توده از رحم کنده شود منجر به خونریزی تند و سریعی می گردد. پزشک داروهای جمع کننده رحم را تجویز خواهد کرد و اگر داروها موثر نبودند، انجام کورتاژ قدم بعدی درمان است.
3- عفونت رحم :
علاوه بر خونریزی غیر طبیعی، ترشحات واژینال نیز بد بو می شوند و یا ممکن است احساس کنید که خونریزی شما بوی بدی دارد. در این گونه موارد پزشک حتما آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.
تب :
اگر در فاصله روز دوم تا دهم پس از زایمان، به مدت 2 روز پشت سر هم دچار تب شدید، احتمالا به "تب نفاسی" دچار گشته اید باید فورا به پزشک مراجعه نمایید. تب 24 ساعت اول مهم نیست و معمولا به دلیل عفونت اتفاق نمی افتد.پزشک شما را معاینه کرده، آزمایش هایی برایتان تجویز می کند و با توجه به نتیجه آزمایش ها مشکل را شناسایی کرده و اقدامات درمانی لازم را انجام می دهد.
علل و درمان تب نفاسی :
1) عفونت رحمی :
شایع ترین عفونت دوران نفاس می باشد.
عوامل مستعد کننده :
*در صورتی که زایمان شما به طریق جراحی(سزارین) صورت گرفته باشد، احتمال ابتلا به عفونت رحمی پس از زایمان افزایش می یابد.
*اگر زایمان طبیعی شما بیشتر از 12 ساعت طول کشیده باشد و یا اگر سزارین شده اید، جراحی شما به طول بینجامد ممکن است به این عفونت مبتلا گردید.
*اگر از سوراخ یا پاره شدن کیسه آب تا زمان زایمان، بیشتر از 24 ساعت گذشته باشد، احتمال خطر بالا می رود.
*در صورتی که قبل از زایمان و در اتاق درد، مکررا تحت معاینه داخلی قرار گرفته باشید در معرض خطر ابتلا هستید.
*انجام مقاربت در زمانی نزدیک به تاریخ زایمان، احتمال خطر ابتلا را در شما بالا می برد.
*اگر در طی بارداری و به خصوص قبل از زایمان، عفونت زنانگی درمان نشده داشته اید، خطر ابتلا به عفونت رحمی پس از زایمان، شما را تهدید می کند.
علائم :
در صورت ابتلا به عفونت رحم دچار تب، درد زیر شکم، ترشحات بدبو و حساسیت رحم می شوید که در این میان تب مهم ترین علامت بوده و با شدت عفونت رابطه مستقیم دارد؛ یعنی هر چه تب بالاتر باشد نشان می دهد که عفونت شدید تر است.احتمالاً دچار علائم عمومی مانند ضعف و بی حالی نیز خواهید شد.
درمان :
اگر عفونت خفیف باشد ممکن است پزشک برای شما فقط آنتی بیوتیک خوراکی در منزل تجویز کند. در غیر اینصورت باید بستری شوید و تحت درمان با آنتی بیوتیک های تزریقی قرار بگیرید.
2) عفونت محل بخیه زایمان طبیعی :
این عفونت معمولاً سطحی و خفیف است.
علائم :
درد، ترشح چرک از بخیه ها، تب، قرمزی و تورم محل و در مواردی که عفونت شدید باشد حتی ممکن است بخیه ها از هم باز شوند.
درمان:
در موارد خفیف پزشک با آنتی بیوتیک خوراکی و مسکن شما را به منزل خواهد فرستاد. ضمن رعایت بهداشت بیشتر ناحیه تناسلی می توانید روزی چند نوبت و هر بار برای دقایقی در لگن آب ولرم و بتادین بنشینید و سپس موضع را خشک نموده و با سشوار یا چراغ مطالعه، به نحوی که در مقاله "نفاس" گفته شد، محل بخیه ها را گرم نمایید. این کار به افزایش جریان خون در ناحیه تناسلی و در نتیجه بهبود سریع تر بخیه ها کمک می کند.

در موارد شدید تر شاید نیاز باشد که بستری شوید و در بیمارستان آنتی بیوتیک دریافت نمایید.مورد بسیار نادری نیز وجود دارد که در آن نواحی اطراف بخیه ها نیز گرفتار عفونت شده و پزشک ناچار است طی یک جراحی، بافت های مرده و از بین رفته را برداشته و سپس آنتی بیوتیک تجویز کند. این مشکل شایع نیست واحتمال دارد فقط در افراد مبتلا به دیابت پیشرفته و نیز نقص سیستم ایمنی و آن هم در صورت رعایت نکردن توصیه های پزشک، اتفاق بیفتد.
3) عفونت ریه :
گاهی اوقات در یکی دو روز اول پس از سزارین(اگر سزارین طی بیهوشی عمومی انجام شده باشد.) ممکن است مادر دچار تب و اختلال در تنفس شود. پزشک با انجام معاینه و گرفتن عکس رادیولوژی تشخیص می دهد و آنتی بیوتیک تجویز می کند.
4) عفونت کلیه :
پس از زایمان به دلایل مختلفی، مثانه حس خود را از دست می دهد و سبب می شود علیرغم تجمع ادرار، شما احساس ادرار کردن نداشته باشید و آن را تخلیه نکنید. همین موضوع باعث افزایش ریسک ابتلا به عفونت های ادراری می گردد.
علائم :
عفونت در یکی دو روز اول محدود به مثانه و ادرار است و در صورت عدم درمان، از روز سوم به بعد به کلیه ها نیز سرایت می کند. پس اگر بعد از زایمان احساس کردید نمی توانید ادرار کنید حتما به پزشک اطلاع دهید؛ زیرا تب معمولا در صورتی بروز می کند که عفونت به کلیه ها رسیده باشد وگرنه علامت اولیه، همان احتباس ادرار است.
درمان :
پزشک از طریق آزمایش ادرار و اگر کلیه نیز گرفتار شده باشد، علاوه بر آزمایش، از طریق معاینه مشکل را تشخیص داده و آنتی بیوتیک تجویز می کند.
5) عفونت پستان:
اگر در پستان، شیر تجمع پیدا کند یا پستان دچار احتقان شود، باکتری ها شروع به رشد می کنند؛ همچنین ممکن است باکتری ها از طریق زخم(ترک) نوک پستان به داخل راه پیدا کنند و رشد و تکثیر پیدا کنند.
علائم :
عفونت پستان معمولا در هفته سوم و چهارم بعد از زایمان بروز می کند و اغلب یکی از پستان ها را درگیر می کند. پستان مبتلا قرمز و متورم شده درد و حساسیت دارد. تب بالا، لرز و ضعف و بی حالی از علائم دیگر هستند.
درمان :
پزشک در موارد خفیف آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می کند ولی اگر عفونت شدید باشد و یا تبدیل به آبسه گردد، شما بستری شده و در بیمارستان آنتی بیوتیک دریافت می کنید.
قدم بعدی در درمان ، تخلیه مکرر پستان است که اگر عفونت پستان خفیف باشد می توانید این کار را با شیر دادن به کودک انجام دهید. کودک ممکن است تمایلی به شیر خوردن نشان ندهد؛ دلیل آن تغییر طعم شیر نیست بلکه پستان سفت و محتقن به خوبی در دهان او قرار نمی گیرد.تا بهبودی کامل از سوتین مناسب نیز استفاده نمایید و استراحت نسبی داشته باشید.
از تب بر و مسکن های مجاز در دوران شیردهی، می توانید برای کنترل تب و لرز و درد استفاده کنید.اگر عفونت پستان به موقع درمان نشده و تبدیل به آبسه گردد، از طریق جراحی تخلیه می شود و آنتی بیوتیک برایتان تجویز می گردد.
*ضعف و بی حالی پس از زایمان :
به دنبال هر استرس جسمی یا روحی شدید، به طور طبیعی بدن دچار خستگی می شود که به شخص این امکان و فرصت را می دهد تا اثرات ناشی از استرس را برطرف کرده و قوای طبیعی خود را به دست آورد. حاملگی و زایمان یکی از این استرس ها و موقعیت ها است که معمولا ظرف 6 هفته، مادر به حالت قبل از حاملگی خواهد رسید اما گاهی به دلایلی مادر ممکن است دچار ضعف و بی حالی غیرعادی شود و زندگی شخصی و یا خانوادگی وی مختل گردد. کم خونی، عفونت ها، مشکلات تیروئید، اختلالات روحی و ... می توانند مسبب آن باشند. در صورتی که ضعف شدید داشتید و یا ضعف و بیحالی خفیفی که بیشتر از

اختلالات روحی :
اختلالات روحی بعد از زایمان، مشکلات نسبتا شایعی هستند که به 3 شکل غم و اندوه، افسردگی و جنون دیده می شوند.
*غم و اندوه پس از زایمان :
اکثر زنان، بعد از زایمان دچار نوعی ناراحتی و اندوه می شوند که با ضعف و بی حالی، غمگینی، بی خوابی، بی قراری، تحریک پذیری و نوسانات خلق و خو همراه است. افسردگی گذرا یا "دلتنگی پس از زایمان" به احتمال زیاد نتیجه عواملی است که به شایع ترین آن ها اشاره می کنیم:
1.فشار روانی که به دنبال ترس و هیجان ناشی از حاملگی و زایمان در زنان به وجود می آید.
2.مادر به دلیل بروز ناراحتی ها و دردهای اوایل دوران نفاس احساس ناامیدی و افسردگی می کند.
3.مادر به دلیل کم خوابی در مدت دردهای قبل از زایمان و دوره بعد از زایمان در بیمارستان دچار خستگی شده است.
4.مادر در مورد توانایی های خود برای مراقبت از نوزاد بعد از ترک بیمارستان اضطراب دارد.
5.مادر در مورد کم شدن جذابیت خود نگران است.
این پدیده یک واکنش طبیعی در برابر تولد کودک می باشد و 2 تا 3 روز بعد از تولد آغاز شده و حدود 10 تا 14 روز باقی می ماند. برای رفع آن اطرافیان و به خصوص همسر باید از لحاظ روحی، مادر را حمایت کنند.
*افسردگی پس از زایمان :
بیشتر مادران بعد از زایمان کمی حساس تر و بداخلاق می شوند، که حداکثر دو هفته بیشتر ادامه پیدا نمی کند. احتمال دارد شما هم به این حالت دچار شوید. در این شرایط زیاد گریه می کنید، همیشه نگران و مضطرب هستید و خواب و خوراکتان به هم می ریزد.در این مواقع کمی استراحت کنید، از همسرتان بخواهید مدتی نگهداری از بچه را به عهده بگیرد تا شما فرصت پیدا کنید بیشتر به خودتان برسید.
اگر تغییر احساسات شما بعد از 2 هفته برطرف نشد، ممکن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شده باشید. نیمی از زنانی که بعد از زایمان دچار حمله افسردگی می شوند، قبل از زایمان نیز علائم و نشانه های افسردگی را داشته اند. در این گونه موارد باید مشاوره روانپزشکی انجام شود . ممکن است بعد از زایمان، احساس و افکارتان مثل گذشته نباشد و آرامش قبل را نداشته باشید. خیلی زود شادی شما از به دنیا آوردن یک موجود کوچک دوست داشتنی جای خود را به مسئولیت های ریز و درشتی میدهد که از این به بعد بر عهده شماست. این حالت ها تا حدی طبیعی می باشد. با این حال اگر از حد بگذرد، باید آن را جدی بگیرید.
*عوامل مستعد کننده :
اگر شما یا افراد خانواده در گذشته سابقه افسردگی و اختلالات روانی داشتید و یا در دوران بارداری بیش از حد مضطرب بودید، بیشتر باید مواظب خودتان باشید چون شانس ابتلا به افسردگی در شما بالاتر است. ممکن است در زندگی زناشویی خود مشکلاتی داشته باشید، بارداریتان ناخواسته بوده و یا آن طور که باید همسرتان از شما حمایت نمی کند. در این شرایط نیز احتمال ابتلای شما به افسردگی پس از زایمان بیشتر از سایرین است. فراموش نکنید این عوامل به تنهایی دلیل بروز افسردگی در شما نیست ممکن است شما چند عامل خطرزا را هم زمان داشته باشید و هرگز افسرده نشوید.(برعکس این ماجرا هم صادق است.)
علائم :
اگر خوابتان به هم خورده، زود رنج و حساس شده اید، مدتی است غمگین و بی حوصله هستید و با کوچکترین مسئله ای به گریه می افتید و تمام روز را گریه می کنید، انگیزه انجام هیچ کاری را ندارید، اشتهایتان به هم خورده، همیشه مضطربید، زود خسته میشوید، تمایل چندانی به ارتباط جنسی ندارید، تمرکز حواستان را تا حدی از دست داده اید و تپش قلب، سردرد و سرگیجه راحتتان نمی گذارد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما خیلی خوب تشخیص می دهد که شما افسرده شده اید یا نه. با انجام این کار اگر در معرض افسردگی بعد از زایمان باشید، خیلی زود تشخیص داده می شود و درمان آن راحت تر است.
برای مقابله با افسردگی پس از زایمان چه کنیم ؟
مسئله ایجاد شده را پنهان نکنید. حتما درباره احساستان با همسرتان صحبت کنید و با او به پزشک و مشاور مراجعه کنید. سعی کنید ارتباط عاطفی خود را با همسرتان افزایش دهید و از او بخواهید همواره در کنارتان باشد. اگر در فضایی هستید که افکار نا امید کننده و منفی را به شما انتقال می دهد، بلافاصله از آنجا خارج شوید، خودتان را خسته نکنید، غذای سالم و مقوی بخورید و در هیچ شرایطی ورزش را رها نکنید و البته در ارتباط با انتخاب نوع ورزش، حتما با پزشکتان مشورت کنید. معاشرت را با دوستان و اقوام خصوصا کسانی که از مصاحبتشان لذت می برید افزایش دهید. با مادرانی که مثل شما تازه زایمان داشته اند صحبت کنید، از مطالعه در زمینه هایی که دوست دارید غافل نشوید، استحمام روزانه را فراموش نکنید و بیشتر به خودتان برسید. گاهی از همسر و یا خانواده خود بخواهید از کودکتان نگهداری کنند تا کمی برای خودتان وقت پیدا کنید و یا به خرید بروید.
*جنون پس از زایمان :
تعداد بسیار کمی از زنان ممکن است بین روزهای 10 تا 14 پس از زایمان دچار علائم جنون شوتد و حتی افکار خودکش یا صدمه زدن به نوزاد به ذهن آن ها برسد. در صورت بروز چنین مشکلی بستری و درمان در بیمارستان ضرورت دارد.