تغذیه برای بیماران سرطانی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

تعذیه نقش مهمی در درمان کانسر دارد. مصرف غذای مناسب و صحیح قبل و در ضمن و بعد ار درمان سبب احساس راحتی وافزایش نیرو شده و تحمل درمان را آسان تر، عوارض را کمتر، ترمیم عوارض را سریعتر و اثر دارو ها را بشتر می کند . در این مختصر سعی در اطلاع رسانی به بیمار در مورد تغذیه مناسب در ضمن درمان ، مقابله با عوارض درمان و عوارض خود کانسر می شود.

این نوشتار برای استفاده بیماران، فامیل و افرادی که از بیمارمراقبت میکند تنطیم گردیده است. ودرآن از منابع متفاوت استفاده شده و نظرات و تجربیات بیماران ، پزشکان و پرستارانی که از بیمار مراقبت میکنند و متخصصین تغذیه دخالت داده شده است.

متخصصین تغذیه آگاه به مسایل بیماران مبتلا به کانسر بهترین افرادی هستند که با آنها میتوانید مشاوره کنید. مطالب این مقاله در حقیقت کمکی به فهم مفاهیمی است که متخصص تغذیه می تواند به شما بگوید. در هر حال مشورت با افرادغیر متخصص و بخصوص افرادی که با توصیه های غیر علمی سبب بروز عوارض می شوند همیشه خطرناک است.

متاسفانه اکثر خویشان و دوستان سعی در توصیه هایی به بیمار دارند که اگر با مشاوره فرد متخصص نباشد حتی سبب عوارض برای بیمار می گردد. این اشتباه غالبا ناشی از شناخت اشتباه سه مرحله متفاوت در پیشگیری درمان و ترمیم است تغذیه در افراد سالم جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان ، و در افراد مبتلا به سرطان برای مقابله با عوارض سرطان، و درافرادی که درمان سرطان به انتها رسیده برای ترمیم عوارض ناشی از سرطان و شیمی درمانی متفاوت است.

متاسفانه عده ای با ندانستن تفاوت این سه دوره با توصیه های ناصحیح سبب بروز عوارض شدیدی برای بیمار می شوند. بیماران زیادی داشته ام که به توصیه افراد نا آگاه با سوء تغذیه در اثر مصرف رژیم غذایی سبزیجات و یا مصرف عصاره گوشت به تنهایی مجبور به قطع درمان اصلی آنها شده ام. کلا در تمامی انسان ها توصیه به حفظ تعادل در هر کاری است و باید از تمامی نعمتهایی که خداوند حلال کرده است به جا و صحیح استفاده کنند .

زیاده در روی در هر ماده غذایی و یا حذف یک ماده غذایی بدون جانشین کردن معادل آن سبب سوءتغذیه می شود. مصرف نمک زیاد، مصرف گوشت زیاد،مصرف چربی زیاد و غذا های نمک سود شده، غذا های صنعتی که برای نگهداری آنها نیاز به اضافه کردن مواد شیمیایی می باشد و ... کلا مصرف زیاد غذا که منجر به چاقی شود، همه ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را بالا ببرند.

دقت داشته باشید ، این توصیه ها در فردی است که سرطان نداشته باشد.نه اینکه بیمارانی که سرطان دارند حتما باید اینگونه غذا نخورند و یا اینگونه غذا بخورند و نه اینکه هر کس اینگونه غذا نخورد سرطان نمی گیرد و یا اینکه هر کس اینگونه غذا بخورد حتما سرطان می گیرد! در رژیم غذایی ما ایرانی ها عموما مصرف گوشت محدود است ودر اکثر غذا های سنتی ما میزان گوشتی که در هر وعده غذایی سهم هر فرد میشود مناسب بوده و معمولا غذای ما ترکیبی از مواد غذایی متنوع مانند برنج، نان گندم، سبزیجات، حبوبات ، ومقدار محدودی گوشت است.

لبنیات و سبزی خوردن و پیاز خام و فلفل به عنوان مخلفات همیشه در تزیین سفره وجود دارد. و استفاده از دوغ و آب در ضمن و بعد از غذا و مصرف چای گرم مکمل سفره ایرانی است. مصرف کباب و گوشت در سالهای اخیر بیشتر شده است ولی هنوز هم شاید کمتر از دو یا سه وعده در هفته تنها غذای اصلی کباب باشد.غذا های ترکیبی ایرانی مانند انواع خورشت ، دلمه، کوفته، ترکیبی از برنج ( به صورت محدودتر برای پیشگیری از چاقی ) و غذا های دیگر همه نمونه های این غذا ها است.

لذا حفظ این فرهنگ غذایی و نرفتن به سمت غذا های جدید فرنگی شاید یکی از اولویتهای پیشگیری از سرطان در کشور می باشد. ولی در بیمار مبتلا به سرطان بخصوص در دوره شیمی درمانی و پرتودرمانی ، به دلیل بالا رفتن سوخت وساز بدن و افزایش نیاز بدن به پروتیین و کالری توصیه های فوق عوض می شود و حتی توصیه به مصرف کالری و پروتئین بیشتر از معمول می گردد.

در فرهنگ های مختلف بعضی غذا ها را به نادرست عامل بعضی از عوارض می دانند. در فرهنگ ما نیز غذای سرخ کردنی همیشه در معرض این اتهام است. هرچند بهتر است در افراد سالم مصرف این گونه غذا ها به دلیل وجود چربی و کالری بالا و ایجاد بعضی از سموم در اثر سرخ کردن غذا محدود شود ، ولی در افراد تحت درمان سرطان به دلیل تغییر در حس مزه کردن غذا گاها مصرف غذای با رنگ وبوی بهتر سبب اصلاح اختلال تغذیه در آنها می گردد لذا مصرف غذا سرخ کرده ممنوعیت ندارد.

مصرف گوشت را نباید محدود کرد، مصرف مایعات بخصوص عرق بعضی از گیاهان دارویی و آب میوه بیش از حد مورد نیاز نه تنها مفید نیست بلکه سبب اختلال گوارشی ، کاهش اشتها، وگاها تشدید بیماری قند ( دیابت ) گشته و درمان را دچار اختلال میکند توصیه های کلی زیر شاید راه گشا باشد و در هر حال هر تغییر در رژیم غذایی باید با مشورت پزشک و متخصص تغذیه باشد و به صحبت های افراد غیر متخصص بدون هماهنگی با ایشان عمل نکنید :

هیچ غذای حلالی ممنوعیت مطلق مصرف ندارد. ( هر چه خدا حلال کرده است را می توانید با رعایت اعتدال مصرف کنید ). دقت فرمایید در بعضی از حالات ممکن است پزشک محدودیت مصرف را تجویز کند در این حالت شما میزان مصرف مجاز را باید سئوال فرمایید. به عنوان مثال در بیمار مبتلا به دیابت ( بیماری قند ) نیاز است مصرف مواد قندی محدود شود. ولی در همین حالات هم ممنوعیت مطلق مصرف وجود ندارد.سوره انعام آیه 78 .

- بدون دلیل و تنها بر اساس توصیه افراد نا آگاه وحدس و گمان بعضی غذا ها را بر خود حرام نکنید .
- سعی نمایید از غذاهای متنوع در وعده های متفاوت استفاده کنید
- خود بیمار غذا طبخ نکند ( اشتها را کم می کند )
- غذای خیلی داغ و خیلی سرد نباشد
- با دیگران غذا بخورید
- هرگاه گرسنه شدید غذا بخورید و مقید به یک ساعت غذا خوردن ثابت نباشید
- میان وعده های غذایی را جدی بگیرید و غذای مناسب جهت این ساعات در دسترس داشته باشید
- محل غذا خوردن خود را عوض کنید
- غذا را تزئین کنید ( با مواد غذایی مغذی دیگر)
- در ظروف زیبا غذا بخورید
- در صورت خشکی دهان از مقادیر کم آب ( برای مرطوب شدن ) با هر لقمه استفاده کنید
- در ضمن غذا خوردن و قبل از آن از مصرف مایعات زیاد پرهیز کنید
- غذا های جدید را امتحان کنید
- غذا خوردن را به صورت تفریح در آورید ( شاید این وظیفه اطرافیان باشد )
- تا حد امکان سعی کنید از خوردن غذا لذت ببرید
- اگر نتوانید با لذت بخورید دیگر باید غذا را به عنوان قسمتی از درمان تلقی کنید و به الاجبار بخورید !