مفصل زانو جزء یکی از پرتحرک ترین مفصل های بدن است که همواره در معرض آسیب دیدگی قرار دارد. زانو محل اتصال دو استخوان درشت نی و استخوان ران است که این اتصال توسط عضلات، رباط ها و تاندون ها استحکام یافته و البته در طول روز متحمل فشار های زیادی نیز می شود. اصلی ترین علت درد کنار زانو، آسیب رباط جانبی زانو است. زمانی که به دلیل ضربه ای فشار زیادی به زانو وارد شود در این صورت رباط های جانبی به دلیل ضربه مستقیم در معرض آسیب دیدگی و پیچ خوردگی قرار می گیرند که همین عامل موجب درد کنار زانو در فرد می شود. بعد از آسیب دیدگی رباط های جانبی، علت اینگونه دردها را می توان در عارضه التهاب بوریس ها مشاهده کرد. معمولاً اگر این دردها نشانگر یک آسیب جدی باشند بعد از چند روز همچنان ادامه دارند یا بدتر می شوند. در این شرایط حتماً باید در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه کنید تا ارزیابی های لازم انجام شده و با مشخص شدن علت درد کنار زانو درمان به موقع انجام شود.

دلایل درد سمت خارجی زانو

چند نوع بیماری وجود دارد که باعث درد کنار زانو می شود که آنها را برای شما در زیر قید کرده ایم:

• سندروم باند ایلیوتیبال

باند ایلیوتیبال یک رشته ضخیم از بافت پیوندی است که از خارج ران تا استخوان قوزک پا امتداد دارد. سندروم باند ایلیوتیبال در مردان بیشتر از زنان شایع است و معمولاً دوندگان به آن دچار می شوند. همچنین ورزشکارانی که فعالیت هایی مانند دوچرخه سواری، کوهنوردی و پرش از ارتفاع را انجام می دهند، بیشتر در معرض این سندروم هستند. خم و صاف کردن زانو در شرایط سخت می تواند سبب سفت شدن و ورم زانو شود. باند ایلیوتیبال همچنین می تواند بافت مجاورش را تحریک کند. درد بیشتر در ناحیه کنار زانو احساس می شود؛ ولی در ناحیه بالاتر زانو یا خارج ساق نیز می تواند قابل احساس باشد.

• پارگی مینیسک کناری

مینیسک دو قسمت لاستیک مانند محکم غضروفی است که بین استخوان ران و استخوان درشت نی قرار دارد. مینیسک میانی قسمت داخل زانو و مینیسک کناری در قسمت کنار زانو است. مینیسک کناری معمولاً در حرکات سریع به شکلی که پا ثابت است ولی بدن می چرخد پاره می شود. افرادی که حرکات سریع انجام می دهند مانند بازیکنان فوتبال، تنیس و بسکتبال بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند. پارگی مینیسک کناری همچنین به مرور زمان با بالا رفتن سن که غضروف حالت اولیه خود را از دست می دهد، به وجود می آید. این نوع پارگی اغلب بدون علائم است؛ ولی درد زیاد و قابل توجهی اتفاق می افتد. نشانه های دیگر پارگی مینیسک شامل قفل شدن هنگام دراز کردن پا، متورم شدن و درد در هنگام اسکات زدن است.

• آسیب رباط طرفی خارجی

رباط طرفی خارجی یکی از چهار رباط اصلی زانو است. این رباط قسمت خارجی استخوان ران و استخوان درشت نی را به هم وصل می کند و اولین مسئولیت آن حفظ تعادل بخش خارجی زانو است. آسیب رباط طرفی خارجی (اسپرین) به دلیل وارد شدن ضربه به قسمت داخلی زانو ایجاد می شود. ضربه سبب کشیده شدن بیش از حد نرمال رباط طرفی خارجی و پارگی جزئی و یا کامل رباط شود. علائم می تواند شامل درد در کنار زانو، تورم و خشکی زانو باشد. ممکن است احساس عدم تعادل کنید به صورتی که زانو سست باشد و خم نشود.

• آرتروز زانو

با بالا رفتن سن غضروف نرمی که بین مفصل های زانو است نازک و ساییده می شود و استخوان ها با یکدیگر برخورد و سایش می کنند و درد، خشکی زانو و مشکل در حرکت کردن را به دنبال دارد. برخی افراد ساییدگی غضروف بیشتری در بخش کناری مفصل زانو دارند که باعث ایجاد درد در کنار زانو می شود.

• بورسیت پس آنسرین

یکی از معدود دلایل درد کناری زانو بورسیت پس آنسرین است. این بیماری زمانی رخ می دهد که بورسا (کیسه ای پر شده از مایع که اصطکاک بین استخوان و تاندون را کم می کند) که در داخل زانو است تغییر شکل می دهد. بورسا، استخوان درشت نی را از سه تاندون ماهیچه (نواری، خیاطه و نیم وتری) که در نزدیکی آن قرار دارند جدا می کند. بورسیت پس آنسرین رایج در افرادی است که ورزش هایی مانند دویدن و دوچرخه سواری انجام می دهند، در آنها دارای فرسایش و ساییدگی می شود. درد در این مواقع در حدود 2 تا 3 اینچ پایین تر از مفصل داخلی زانو احساس می شود. درد معمولاً با انجام حرکاتی نظیر بالا و پایین آمدن از پله افزایش یافته و با استراحت درد کمتر از بین می رود.

عوامل خطر درد سمت خارج زانو

با توجه به شرایط، عواملی که می توانند احتمال پیدا شدن درد کنار زانو را در شما افزایش دهند در اینجا آورده شده است. این دلایل شامل افرادی است که:

• سابقه آرتروز در خانواده دارند.
• دیابت دارند.
• دارای بیماری های زمینه ای اند.
• دارای اضافه وزن هستند.

به علاوه انجام ورزش هایی که با پریدن، تغییر مسیرهای ناگهانی و سرعت همراه هستند، خطر مواجهه با درد کنار زانو را افزایش می دهند. این دردها شامل پارگی مینیسک شدید یا اسپرین مینیسک کناری یا رباط طرفی خارجی میشود. همچنین فعالیت های استقامتی مانند دویدن و دوچرخه سواری احتمال بروز سندروم باند ایلیوتیبال یا بورسیت پس آنسرین را افزایش می دهد.

علائم درد سمت خارجی زانو

محل و شدت زانو درد بسته به علت مشکل ممکن است متفاوت باشد. علائم و نشانه هایی که گاهی اوقات با زانو درد همراه است عبارتند از:

1. تورم و سفتی
2. قرمزی و گرمی در لمس
3. ضعف یا بی ثباتی
4. صداهای ترکیدن یا خرخر کردن
5. ناتوانی در صاف کردن کامل زانو

تشخیص علت درد سمت خارج زانو

به طورمعمول، پزشک یک ارزیابی جامع برای تشخیص درست وضعیت شما انجام می دهد. این ارزیابی معمولاً شامل سؤالاتی در مورد فعالیت هایی است که علت درد کنار زانو شما می شود و سایر علائمی که تجربه می کنید. مسائلی مانند سندرم ایلوتیبیال و بورسیت پس آنسرین معمولاً تنها با این فرآیندها قابل شناسایی هستند. ممکن است برای درک بهتر علت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو و تشخیص نهایی صحیح تر، تصویربرداری نیز لازم باشد. اشعه ایکس می تواند استخوان های شما و فضاهای بین آنها را مشخص کند. MRI نیز ممکن است برای تشخیص رگ به رگ شدن رباط یا پارگی منیسک استفاده شود.

درمان درد سمت خارجی زانو

در ابتدا متخصص سعی دارد با تجویز و به کارگیری شیوه های غیر جراحی، به بیمار در درمان درد کنار زانو کمک کند و جراحی به عنوان درمان آخر و در صورت موفقیت آمیز نبودن تمامی روش ها توصیه شود:

مصرف دارو

داروهای مناسب برای کاهش درد شدید و یا متورم شدن قسمت های مختلف زانو، به علت آسیب مفصل و غضروف شامل:

• داروهای ضد التهابی NSAIDs

داروهای ضد التهابی معمولاً به عنوان یکی از اولین روش های درمان درد کنار زانو مورد استفاده قرار می گیرند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی سبب بهبود علائم آرتروز زانو می شوند. این داروها بدون استفاده از استروئید یا مُسکن های مخدر سبب کاهش التهاب دردناک می شوند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نیاز به نسخه پزشک شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن (الو) می باشند. برخی از این نوع داروها مانند سلکوکسیب و ملوکسیکام تنها از طریق تجویز پزشک قابل تهیه هستند. این داروها معمولاً بایستی قبل یا بعد از فعالیت هایی که سبب افزایش درد می شوند مورد استفاده قرار گیرند. البته برخی از افراد نیز در صورت وجود مداوم درد، این داروها را در دفعات بیشتری مصرف می کنند.

• استامینوفن

استامینوفن (تایلنول) سبب تسکین درد کنار زانو می شود. البته بر طبق تحقیقات انجام شده، تأثیر این دارو در درمان درد کنار زانو به اندازه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نمی باشد. در برخی از مواقع استامینوفن را می توان جهت تسکین بیشتر درد به همراه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف کرد. در ارتباط با مصرف استامینوفن با پزشک خود مشورت کنید.

• داروهای دیگر

نتیجه استفاده از داروهای دیگر مانند داروهای مسکن مخدر، گلوکوزامین، کندروتین و مکمل های دیگر جهت بهبود درد کنار زانو کمتر قابل پیش بینی می باشند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می تواند سبب تسکین درد کنار زانو شود. بسیاری از افراد در زمان انجام فعالیت هایی مانند برخاستن از صندلی و یا بالا رفتن از راه پله فشار زیادی به زانوهای خود وارد می کنند. به علاوه اگر عضلات لگن، کمر یا عضلات مرکزی بدن ضعیف باشند فشار بیش از حد به زانوها وارد می شود. متخصص فیزیوتراپی نحوه راه رفتن و حرکت افراد را بررسی کرده و به بهبود عملکرد و جلوگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به زانو کمک می کند. معمولاً متخصص فیزیوتراپی از روش های مختلفی جهت بهبود درد کنار زانو استفاده می کند. این روش ها عبارتند از:

• ارائه برنامه ورزشی مناسب: حرکات اصلاحی زانو تا حدود زیادی می تواند از میزان درد کنار زانو بکاهد و منجر به تقویت عضلات زانو در حین انجام فعالیت های روزمره شود. تمامی حرکات زانو باید به دقت و به طور صحیح آموزش دیده شود که به درستی انجام شوند.
• شاک ویو تراپی : این فناوری جهت بهبود بافت جای زخم و تحریک روند بهبودی مورد استفاده قرار می گیرد.
• درمان با لیزر کم توان: از این روش جهت کاهش التهاب، درد و افزایش سرعت روند بهبودی استفاده می شود.
• ماساژ تراپی یا درمان دستی: در صورت احساس خشکی علاوه بر درد کنار زانو، ماساژ تراپی و یا درمان دستی می تواند گزینه درمانی مناسبی باشد. متخصصین فیزیوتراپی با مهارت خاص نقاط درد را تحریک کرده و با اعمال فشار و حرکات دست روی ناحیه درد از شدت درد کاسته و به سرعت بخشی وضعیت بیمار کمک خواهد شد.
• وسایل کمکی: متخصص فیزیوتراپی ممکن است به بیمار توصیه کند از وسیله کمکی مانند عصا یا واکر برای کاهش درد زانو استفاده کند. وسایل کمکی همچنین می توانند در کاهش خطر سقوط نیز مؤثر باشند.
• زانوبند طبی: گاهی اوقات زانوبند طبی به زانو کمک کند تا ثبات بیشتری داشته باشد. از آنجایی که زانوبندهای مختلفی با کاربردهای گوناگون در بازار پیدا می شوند، درباره نوع مناسب آن باید حتماً با پزشک مشورت کرد. زانوبند طبی برای جلوگیری از درد زانو در ورزشکاران بسیار مفید است.

ورزش

در صورت وجود درد معمولاً شخص ترجیح می دهد که استراحت کند و یا مفصل آسیب دیده را حرکت ندهد.

تزریق دارو

استفاده از تزریق دارو باعث تسکین درد کنار زانو می شود. به کارگیری این روش می توان نیاز به استفاده از جراحی را رفع کند. بسته به علت ایجاد زانو درد، برخی از انواع تزریقات می توانند سبب افزایش سرعت بهبودی و کاهش درد شوند. بهتر است پیش از انجام تعویض مفصل زانو یا جراحی زانو، تمامی گزینه های درمانی موجود ارزیابی شوند. روش تزریق دارو نسبت به جراحی یک روش کم تهاجمی بوده و هزینه آن از جراحی بسیار پایین تر است.

1. تزریق کورتیکو استروئید به زانو: تزریق کورتیکو استروئید باعث کاهش التهاب ناشی از تخریب بافت مفصل و در نتیجه کاهش یا رفع درد می شود. امکان دارد جهت تسکین سریع درد، در تزریق از ماده بی حسی مانند لیدوکائین نیز استفاده شود.
2. مکمل روان کننده: در این روش از تزریق ماده مصنوعی ساخته شده از اسید هیالورونیک (که در بدن به طور طبیعی ساخته می شود) استفاده شده که باعث بهبود روان سازی درون مفصل و کاهش التهاب و تسکین درد می شود.
3. پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی): پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی از خون بدن بیمار استخراج می شود. سپس پزشک پی آر پی را به مفصل زانو تزریق می کند. پی آر پی حاوی فاکتورهای رشد است و سبب افزایش سرعت روند بهبودی و کاهش التهاب می شود.

جراحی زانو

رایج ترین شیوه های جراحی زانو شامل موارد زیر می باشند:

• آرتروسکوپی زانو: آرتروسکوپی زانو بیشتر برای پارگی مینیسک و التهاب مفصل خفیف استفاده می شود. با استفاده از آرتروسکوپی که یک روش کم تهاجمی است پزشک از طریق یک برش کوچک، ابزار آرتروسکوپ را وارد زانو می کند. به این وسیله پزشک می تواند وضعیت زانو را ارزیابی کرده و مفصل آسیب دیده زانو را ترمیم کند. آرتروسکوپی زانو برای تمامی عارضه های مربوط به زانو مناسب نمی باشد؛ ولی به علت زمان بهبودی سریع، در موارد آسیب دیدگی های خفیف به کار می رود.
• تعویض مفصل زانو: جراحی تعویض مفصل زانو برای درمان انواع مختلف التهاب مفاصل استفاده می شود. در این روش سطح آسیب دیده مفصل زانو با اجزای فلزی یا پلاستیکی جایگزین شده و سبب بازیابی عملکرد حرکتی زانو می شود.
• بازسازی رباط صلیبی قدامی: این روش جراحی با استفاده از آرتروسکوپی و یا از طریق جراحی باز با وارد کردن گرافت از شخص اهدا کننده و یا گرافت تاندون کشکک و یا تاندون همسترینگ بیمار انجام می شود.

نسخه اصلی مطلب علت درد سمت خارجی زانو را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---