نظر به اینکه ناباروری باعث ایجاد لطمات و عوارض روحی روانی به زن یا شوهر یا هردو می گردد پزشکان و سایر مسئولین مملکت همیشه در صدد پیدا کردن راهکارهایی منطقی و مردم پسند در جهت بچه دار کردن زوجهای غیرقابل درمان بوده اند تا زندگی این زوجها شاداب تر شود و از طلاق روحی یا رسمی آنها جلوگیری شود .
یکی از درمانهای مدرن نازائی استفاده از رحم اجاره ای است که در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد.

موارد استفاده از رحم اجاره ای

1. فقدان رحم (مادر زادی یا اکتسابی )
2. کوچک بودن بیش از حد رحم
3. ناهنجاریهای غیر قابل درمان رحم
4. سقطهای مکرر
5. وجود یک بیماری خاص در مادر که حاملگی باعث شود آن بیماری طوری تشدید پیدا کند که قابل تحمل نباشد و یا خطر جانی داشته باشد( مثل نارسائی پیشرفته قلب یا دیابت شدید عارضه دار)
6. عدم ایجاد حاملگی بدنبال چند دوره درمان آی وی اف (IVF)

شرایط فرد اجاره دهنده ی رحم

1. باید جوان باشد
2. در حال شیر دادن نباشد
3. از نظر روحی و روانی وجسمی رشد وبلوغ کافی داشته باشد و خانواده اش (همسر وفرزندان) رضایت به اینکار داشته باشند .
4. فاقد بیماری واگیردارباشد (مثل هپاتیت وایدز که ممکن است به نوزاد منتقل شود )
5. در حال مصرف داروی خاصی که برای سلامت جنین ممکن است مضر باشد نباشد
6. اجاره دهنده ی رحم باید حداقل دارای یک فرزند باشد و خودش سرپرست فرزندش باشد. ( در غیر اینصورت دل کندن از نوزادی که در رحمش پرورش یافته خیلی سخت است وچه بسا که نقشه ی تصاحب نوزاد را بکشد ).
7. هدف اجاره دهنده کارآمد و مثبت ( خیر خواهانه ) باشد وفقط با دید کسب در آمد نگاه نکند .
8. احساس نکند بدستور شوهرش بخاطر کسب درآمد قربانی شده است .
9. تا بحال بیش از دو بار سزارین نشده باشد .
10. در حاملگیهای قبلی دچار زایمان زودرس - دیابت حاملگی - فشار خون حاملگی نشده باشد و اعتیاد هم نداشته باشد .

مراحل انجام کار رحم اجاره ای

صاحب رحم باتفاق همسرش و زوج صاحب جنین باید چند جلسه مشاوره ی مفصل شوند ( ترجیحا توسط متخصص پزشکی اجتماعی یا روانپزشک ) تا با آگاهی کامل از نظر حقوقی - پزشکی و اجتماعی اقدام به اینکار کنند .
ارزیابی بالینی وآزمایشگاهی(از نظر رد بیماریهای عفونی وتائید سلامت روانی -اجتماعی ) انجام می شود .

رحم اجاره ای یعنی یک خانم متعهد شود جنین زوج دیگری را به صورت توافقی در رحم خود پرورش داده و به دنیا آورد. قراردادی بین صاحبان جنین واجاره دهند ی رحم نوشته می شود که بهتر است با مشورت فردی آگاه (مثل وکیل یا پزشک متخصص ناباروری ) باشد وتمام شرایط در آن ذکر گردد - که مثلا هزینه های جاری 9 ماه بارداری به عهده کیست؟ هزینه های درمانی قابل پیش بینی (هزینه تولد نوزاد در بیمارستان ) وغیر قابل پیش بینی (هزینه ی بستری حین حاملگی بدلایل مختلف از جمله تهدید به سقط یا خود سقط یا...) به عهده کیست ؟ مبلغ ونحوه ی پرداخت اقساط پول ذکر گردد. در صورت سقط جنین چند در صد پول پرداخت شود ؟ درصورتیکه بعد از انتقال جنین حامله نشد چقدر گرفته باشد؟

واضح است که صاحب رحم هیچ حق وحقوقی نسبت به فرزند متولد شده ندارد و باید تفهیم شده باشد که او با جنین داخل شکمش هیچگونه وابستگی ژنتیکی ندارد ومادر جنین شخص دیگری است واگر مدعی شود که مثلا چون جنین در رحم من پرورش یافته و من به نوزاد وابستگی عاطفی ومادری پیدا کرده ام نوزاد را به شما نمی دهم و پول دریافتی را بر میگردانم - ادعایش توسط دادگاه باطل اعلام می شود و نوزاد به والدین اصلی تحویل داده می شود .

هزینه رحم اجاره ای

هزینه ی رحم اجاره ای ( که درواقع هزینه نگهداری وپرورش 9 ماهه ی جنین در رحم است) توافقی است ومعمولا رقمی بین 80 تا 50 میلیون تومان است. در صورت امکان بخاطر پیشگیری از بروز بعضی اختلافات بهتر است سعی شود از فامیل رحم اجاره ای را پیدا کرد.
انتقال جنین به رحم عملی است سرپائی که بدون بیهوشی انجام می شود و درد ندارد وپس از انتقال به منزل می روید وحدود دوهفته بعد مشخص می گرددکه حامله شده اید یا خیر . چون احتمال حامله شدن حدود 30 در صد است ، اجاره گیرنده قبل از مثبت شدن تست حاملگی نباید بیش از 3 - 5 % مبلغ توافقی را پرداخت کرده باشد .
توصیه می شود که والدین اصلی (صاحبان جنین ) کمک به خدمات رفاهی - تغذیه ای- اجتماعی- فکری وروحی صاحب رحم کنند تا نوزادسالمتری به دنیا آید . زیرا اضطراب - افسردگی وسوء تغذیه ی صاحب رحم روی جنین اثرات سوء می گذارد .

به نقل ازدانشنامه آزاد ویکی پدیا: رحم اجاره ای یا مادر جایگزین روشی است که در آن یک زن (مادر جایگزین) فرزند زوجی را که به روش های معمول قادر به بچه دار شدن نیستند، در رحم خود حمل می کند (معمولاً به این دلیل که یکی از زوج ها نابارور است). این روش به طور سنتی به این گونه انجام می شود که نخست سلول تخم مادر واقعی و اسپرم پدر را به روش لقاح مصنوعی بارور می کنند و سپس حاصل (رویان) را به روش درون کاشت مصنوعی در داخل رحم مادر جایگزین قرار می دهند. در این روش مادر جایگزین تنها نقش پرورش دهندهٔ نوزاد را داشته و معمولاً پس از زایمان تمام حقوق سرپرستی فرزند را به والدین اصلی آن واگذار می کند اما این امر مهم نیازمند اقدامات قانونی است.

مزایای رحم اجاره ای

• کاهش آمار طلاق
• فرزند تمام خصوصیات ژنتیکی والدین را داراست .

معایب رحم اجاره ای

• چون از نظر فرهنگی هنوز مورد قبول اکثریت مردم ایران واقع نشده دید مناسبی نسبت به فرد اجاره دهنده وجود ندارد .
• امکان سو ء استفاده ی مالی فرد اجاره دهنده وجود دارد .
• اغلب اطرافیان اجاره دهنده خصوصا فرزندان وهمسر ش ناراضی هستند .

وقتی دربیمارستان نوزاد متولد شد گواهی تولد نوزاد صادر می شود . والدین آنرا بهمراه قرارداد اجاره رحم به اداره ثبت احوال برده تا شناسنامه ی نوزاد با نام والدین اصلی صادرگردد .قبل از تولد نوزاد میتوان با دادن دارو به زن صاحب جنین او را شیر ده کرد که نوزاد بجای شیر خشک از شیر طبیعی مادرش تغذیه کند.

تمام افراد چه ثروتمند چه فقیر ، بر این باورند که ، صدای خندۀ بچه در منزل ، یک دنیا می ارزد .

موضع شرع در رحم اجاره ای

بعضی علما مثل آیت الله روحانی وآیت الله خوئی با استناد به آیه 2 از سوره مجادله ( که میگوید مادر طفل شخصی است که بچه را به دنیا آورده ) صاحب رحم را مادر کودک میدانند .بعض علمای دیگرمثل آیت الله اردبیلی هردو(صاحب رحم+صاحب جنین) را مادر کودک میدانند . ولی اکثریت علما از جمله آیت الله خمینی با استناد به تکوین نوزاد از تخمک و اسپرم فقط صاحبان جنین را پدر و مادر بچه میدانند .
موضع شرع از جنبه ی اصل کار ( گرفتن رحم اجاره ای ) آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله صافی گلپایگانی اینکار را جایزدانسته اند و آقایان آیت الله تبریزی وبهجت وفاضل لنکرانی اجاره ی رحم را جایز نمی دانند .
در ایران قانون برای اینکار تصویب نشده و متقاضیان ، به فتوای علمای شیعه مراجعه کرده و از آنها تقلید می کنند و یا تابع مراکزناباروری بوده و بر اساس دیدگاه آنها عمل می کنند .

وضعیت رحم اجاره ای در دیگر کشورهای جهان

در اکثر کشورها در حالیکه ( مثل ایران ) قانونی برای آن تصویب نشده اینکار انجام می شود ، در تعداد معدودی کشورها مثل فرانسه ، اتریش ، نروژ ، سوئد، آلمان قانونی تصویب شده که رحم اجاره ای را منع کرده است . در بعضی کشورها ( انگلستان و کانادا ) رحم اجاره ای قانونی ولی رایگان است وپولی بابت اینکار رد و بدل نمی شود . در امریکا بابت این کار 10- 20 هزار دلار پرداخت می شود .

سایتهای مرتبط :
1- وبلاگ سردفتران پیشکسوت - نمونه قرارداد رحم اجاره ای
2- در باره رحم اجاره ای چه می دانید ؟- پارسینه www.parsine.com
3- رحم اجاره ای در izadidr.com

نسخه اصلی مطلب رحم اجاره ای؛ بررسی کامل شرایط، مزایا و معایب آن در ایران و جهان را در سایت دکتر عنایت الله ایزدی بخوانید.

---