مقدار زیادی از خطوطی که در صورت ما ایجاد میشود، ناشی از تکرار مداوم انقباض عضلانی است پس از مدتی این خطوط که چینهای دینامیک نامیده میشوند، دایمی شده و بدون آنکه ما احساس خشم یا نگرانی و امثال آن را داشته باشیم در چهره ما ماندگار میشود. خطوط پیشانی، خط اخم و کناره چشمها از این نوع هستند. سم بوتولونیوم (با نامهای تجاری بوتاکس و دیسپورت) با شل کردن عضلات مانع از بروز این خطوط میشود.
اثر این دارو از چند روز پس از استفاده از آن شروع شده، بعد از چند هفته به حداکثر خود میرسد و سرانجام پس از چند ماه به اتمام میرسد. با اتمام اثر، خطوط به حالت اول خود برمیگردند، اما هرگز بدتر از قبل نخواهند شد و با ادامه استفاده از دارو غالباً طول مدت اثر آن افزوده میشود. این ماده اثری بر اعصاب منطقه نمیگذارد، بنابراین اختلال حسی در محل بروز نمیکند.
این دارو نوعی پروتئین است که از یک باکتری به نام کلستریدیوم گرفته میشود و میتواند در صورت مصرف خوراکی، مسمومیتهای شدید غذایی ایجاد کند. دوزهای خیلی پایین این فرآورده در پزشکی بخصوص زیبایی مورد استفاده قرار میگیرد.
بوتاکس پس از تزریق، جذب عضله میشود و در انتهای عصبی که فرمان انقباض را به عضلات میرسانند مستقر میشود. در این محل بوتاکس از آزاد شدن یک واسطه شیمیایی به نام استیل کولین- که مسئول انقباض عضلانی است جلوگیری میکند. در نتیجه دستور انقباض به عضله نمیرسد و در حقیقت نوعی فلج عضلانی موقت ایجاد میشود که 3 تا 6 ماه طول میکشد. عدم انقباض عضلات زیرپوستی باعث محو شدن و از بین رفتن چین و چروکهای پوست روی عضله میشود.
تزریق به صورت سرپایی انجام میشود و نیاز به بستری ندارد. از آنجا که تزریق با سوزنهای بسیار ظریف انجام میشود، درد اندکی دارد و نیازی به بی حسی ندارد. کل عمل در چند دقیقه به پایان خواهد رسید و پس از آن بیمار میتواند به سرکار خود بازگردد. گاه کبودی کوچکی در برخی نقاط ایجاد میشود که به سهولت با مواد آرایشی قابل پوشاندن بوده و پس از چند روز از بین میرود. بهتر است پس از تزریق تا چند ساعت از داز کشیدن خودداری شود و از مالیدن محل تزریق نیز پرهیز شود. معمولاً از یکی دو روز پس از تزریق چین و چروک ها به تدریج محو میشوند و این اثر بین 3 تا 6 ماه به طول میانجامد. پس از این مدت اثر بوتوکس کم کم از بین میرود و چروکها دو مرتبه ظاهر میشوند. در این زمان مجدداً تزریق را تکرار کرد.
از آنجا که بوتوکس عمدتاً جذب عضلات محل تزریق می شود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون میشود، با دوزی که برای باز کردن چروکها به کار میرود تقریباً هیچ عارضه سیستمیک مهمی ایجاد نمیکند.
عارضه جدیتری که گاهی در اثر تزریق اتفاق میافتد افتادگی پلک است. البته خوشبختانه این عارضه نسبتاً نادر است و در کمتر از 3٪موارد اتفاق میافتد. افتادگی پلک معمولاً یک هفته پس از تزریق بروز میکند و پس از مدتی به تدریج بهبود مییابد. خوشبختانه تمام عوارض بوتوکس گذرا هستند و خود به خود برطرف میشوند.
گزارشات و اخباری که در خصوص عوارض خطرناک تزریق بوتاکس وجود دارد مربوط به انواع تقلبی آن یعنی انواع چینی است. انواع اصلی این دارو و عوارض بسیار کمی دارند و در صورت بروز عارضه این عوارض جزیی، غیرخطرناک و موقتی خواهد بود.
توجه داشته باشید کرمهایی که تحت عنوان کرمهای حاوی بوتاکس یا دیسپورت عرضه میشوند به هیچ عنوان پایه علمی نداشته بنابراین تبلیغات کرمهایی مانند بوتولیز یا کرمهای مشابه در کانالهای ماهوارهای تنها جنبه سوء استفاده داشته و این کرمها هیچگونه اثر درمانی ندارند.
گرچه هیچ عارضه خاصی در اثر عوارض مصرف بوتوکس در بارداری و شیردهی گزارش نشده است، اما توصیه میشود که خانمها در دوران بارداری و شیردهی از تزریق بوتوکس اجتناب کنند.
در صورت ابتلا به بیماریهای خاصی به خصوص بیماریهای روماتیسمی و عصبی و عضلانی بایستی پزشک آگاه شود. این دارو در افرادی که مبتلا به بیماریهای عصبی عضلانی هستند میتواند باعث ضعف عضلانی شدید شود.
اثر تزریق بوتاکس در افراد جوان و میانسال بارزتر است و در افراد مسن تأثیر کمتری دارد. تزریق بوتاکس یک روش ساده، و کم خطر برای از بین بردن چروکهای صورت است.
- رفع چینهای پیشانی (درمان انتخابی و ارجح)
- رفع خط اخم (درمان انتخابی و اولیه)
- رفع چینهای دور چشم (درمان انتخابی)
- کمک به جوانسازی نیمه میانی صورت
- کمک به جوانسازی نیمه تحتانی صورت
- درمان چینهای گردن
- درمان انحراف چشم
- درمان تعرق بیش از حد
- درمان سر درد