رطوبت پوست و مرطوب کننده ها

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

میزان آب پوست زنده (درم و ایپدرم) تقریباً 80 درصد است. لایه خارجی پوست یعنی لایه کراتین از سلولهای مردۀ پوستی با مقدار آب کم تر یعنی حدود 10 تا 30 درصد ساخته شده است.

آب به لایه کراتینوسیتی تا حدی نرمی و قابلیت ارتجاع می بخشد. وقتی میزان آب پوست طبیعی باشد، پوست صاف، نرم، قابل ارتجاع و درخشان به نظر می رسد. پوست قدری متورم می شود و بنابراین سطح پوست تا حدی صاف و چروک های ریز محو می شود.در پوست طبیعی، حرکت مداوم آب از لایه های عمیق به لایه های سطحی پوست برقرار است. در نهایت آب از سطح تبخیر می شود.

چه چیزی باعث خشکی پوست می شود؟
پوست خشک نسبتاً شایع است: اغلب مردم گاه به گاه تا حدی خشکی پوست را تجربه می کنند. پوست خشک ممکن است ناشی از علل خارجی یا تغییراتی در توانایی پوست برای حفظ رطوبت باشد.

علل خارجی: اصلی ترین علل خارجی عبارتند از قرار گرفتن در معرض آب و هوای خشک و باد. توجه داشته باشید که حرارت مصنوعی داخل ساختمان ها رطوبت نسبی را پایین می آورد. بنابراین، پوست در زمستان خشک تر می شود. ماندن به مدت طولانی در اتاقی که هوای خشک و سرد با دستگاه تهویه مطبوع به داخل آن جاری می شود نیز سبب خشکی پوست می شود.

سایر عوامل خارجی مؤثر بر خشکی پوست به شرح زیر است:
شستشو: شستشوی مکرر باعث پاک شدن لایه چربی محافظ پوست می شود. برخی از صابون ها هم اثر خشک کننده دارند.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد: بسیاری از مشاغل این ویژگی را دارند که فرد را در معرض موادی قرار می دهند که لایه چربی طبیعی را از سطح پوست بر می دارد، مثلاً مشاغلی که مستلزم تماس مکرر با مواد ضد عفونی کننده یا حلال های شیمیایی هستند. به همین نحو، برخی درمان های طبـّی (مثل درمان های آکنه) نیز سبب خشکی پوست می شوند.

توانایی پوست برای حفظ رطوبت:
پیری با روند فیزیولوژیکی همراه است که به دلیل آن پوست توانایی خود را برای حفظ رطوبت از دست می دهد. به علاوه، بیماری هایی وجود دارد که در آن ها پوست نمی تواند آب بدن را به میزان طبیعی حفظ کند و مقادیر قابل توجهی آب از طریق پوست از دست می رود. برای مثال، این حالت در درماتیت آتوپیک و برخی اختلالات دیگر پوست اتفاق می افتد که ناشی از کمبودهای تغذیه ای هستند.

اهمیت رطوبت پوست:
پوست کم آب خشک، شیاردار و خشن به نظر می رسد؛ لایه نازکی از پوسته در سطح آن وجود دارد؛ خطوط پوستی ظریف آشکار تر می شوند و فرد دچار احساس خشکی در پوست می شود که ممکن است با خارش همراه باشد.

پوست خشک استعداد بیش تری برای جذب عفونت های پوستی، اعم از باکتریال یا قارچی دارد. اصطلاح رایج در درماتولوژی برای پوست بسیار خشک گزروزیس است.

تأثیرات مثبت مرطوب کننده ها چیست؟
کاملاً برخلاف آنچه تبلیغات در مورد خواص "ضد پیری" و "معکوس کننده پیری" برخی محصولات مرطوب کننده می گویند، هرگز ثابت نشده است که مرطوب کننده ها از فرایند پیری ناشی از سن بالا یا قرار گرفتن در معرض آفتاب جلوگیری کنند. با وجود این استفاده از مرطوب کننده ها ممکن است برای پوست به چند طریق مفید باشد:

پیشگیری از آسیب ایجاد شده به دلیل خشکی پوست:
لایه چربی نازک روی سطح پوست می تواند پوست را از قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند ذرات دوده، آلودگی و گرد و غبار محافظت کند.

بهبودی موقت از لحاظ زیبایی ظاهری پوست:
وقتی پوست به خوبی مرطوب شده باشد، موقتاً صاف تر و شاداب تر به نظر می رسد. از آن جا که پوست کمی متورم می شود، پوست صاف و چروک های ریز محو می شوند و منافذ پوستی کوچک تر به نظر می رسند چرا که پوست اطراف آن ها کمی متورم شده است. این بهبودی موقتی برای فروش فرآورده های مختلف مرطوب کننده که ادعای تأثیرات "ضد پیری" دارند مورد بهره برداری تبلیغاتچی ها قرار گرفته است.

با این همه، حفاظت در برابر عوامل محیطی و تخریب ایجاد شده به وسیلۀ خشکی در تعیین ترکیب و ساختمان پوست مهم است. این حفاظت از افت ظاهری و کیفیت پوست صورت جلوگیری می کند.

توجه: همۀ افراد به مرطوب کننده نیاز ندارند؛ افراد با پوست چرب معمولاً از آن ها سودی نمی برند ولی در مواقع قرار گرفتن در شرایط محیطی و آب و هوایی خشک، مثل هوای خشک و باد سرد، ممکن است مرطوب کننده ها مورد نیاز باشند. افراد مسن تر که پوست آن ها معمولاً خشک تر است، بیش تر به این محصولات نیاز دارند.