شایعترین علامت پانکراتیت مزمن

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

علائم:
درد:
شایعترین علامت پانکراتیت مزمن است که معمولا در اپیگاستر (بالای ناف) است ولی می تواند در طرف چپ یا راست این ناحیه باشد. ممکن است در پشت یا پایین ناف هم احساس شود. درد کولیکی نیست بلکه یکنواخت و آزاردهنده است. ممکن است که ساعتها یا روزها ویا بطور مزمن ادامه یابد و با خوردن غذا یا نوشیدن الکل شدت یابد.

در افراد الکلی ممکن است که درد با الکل موقتا کاهش یابد ولی پس از چند ساعت شدید تر بر می گردد. درد با نشستن و خم شدن و بی حرکت بودن کمتر می شود. کاهش اشتها شایعترین علامت همراه درد است و تهوع و استفراغ نیز ممکن است موجود باشد. علت درد افزایش فشار داخل مجرا، سنگ مجرا یا التهاب نسج پانکراس و نسوج خلف پریتوان (شامل اعصاب حسی منطقه) است.

ممکن است درد در دوره های حدود10 روزه تشدید یابد و سپس به مدت طولانی ساکت باشد. در موارد خیلی پیشرفته بیماری، ممکن است که با نارسایی ترشحات آنزیمی و هورمونی، درد کاملا بهبود یابد که نشانه تخریب کامل نسج پانکراس است. شدت درد بیمار ممکن است که منجر به اعتیاد به مواد مخدر یا از کار افتادگی شود.

سوء جذب و کاهش وزن:
کاهش میزان آنزیم های پانکراس به زیر 10% باعث سوء جذب و اسهال و استئاتوره(دفع چربی در مدفوع) می شود که بصورت مدفوع چرب، حجیم، بدبو وشل مشخص می شود. ممکن است که اشتها زیاد یا بعلت درد کم شود. به هر حال کاهش وزن بیمار دیده می شود. کمبود لیپاز زود تر از کمبود تریپسین و آمیلاز خود را نشان می دهد.

دیابت:
سلول های جزایر کمتر از سلولهای آسینی ها دچار مشکل می شوند ولی با پیشرفت بیماری این سلول ها نیز دچار اختلال در خونرسانی و فعالیت می شوند وبیمار دچار دیابت می شود، بطوری که طی 25 سال حدود 83 در صد بیماران دچار دیابت می شوند که نصف آنها نیاز به انسولین پیدا می کنند. در بیمارانی که تحت جراحی رزکسیون پانکراس قرار می گیرند بیشتر دچار دیابت می شوند. بعلت کمبود هورمون های دیگر پانکراس، کنترل دیابت در این بیماران مشکل تر است ( diabetesBrittle ).

یافته های آزمایشگاهی:
نمونه برداری به غیر از موقع عمل تقریبا غیر ممکن است. بررسی آنزیم های پانکراس درخون در تشخیص پانکراتیت مزمن بندرت کمک کننده هستند. تست های اندازه گیری آنزیم های پانکراس و یا فعالیت آنزیم ها بصورت تست جذب ویتامین B12یا چربی مدفوع مفید هستند ولی در پانکراتیت خیلی پیشرفته قابل اعتماد هستند.

رادیولوژی: روش اصلی تشخیص و تقسیم بندی پانکراتیت مزمن رادیولوژی است. ERCP حساس ترین روش تشخیصی است که در تعیین شدت و مراحل پیشرفت بیماری هم دقیق است. سی تی اسکن در مواردی که همراه با کلسیفیکاسیون ، اتساع مجرا یا تشکیل کیست باشد دقیق است و بعنوان راهنما برای درمان های تهاجمی رادیولوژیک وهمچنین بررسی تشخیص های دیگر مفید است. آندوسونوگرافی نیز جدیدا با دقت زیاد در تشخیص کمک می کند که احتمالا میتواند جایگزین ERCP گردد.

اهداف تشخیص عبارتند از :
تایید وجود پانکراتیت
تعیین قطر مجرا
تعیین بیماری های همراه (مثل کیست یا انسداد صفراوی)
و بررسی از نظر احتمال وجود بدخیمی همراه.

(ادامه دارد)

منابع:

Maingot's Abdominal Operations

Schwartz's Principles of surgery

Surgical Clinics of North America Vol. 87 December /2007