آخرین پیشرفتهای علمی درباره ملاسما

دکتر محمد شیزرپور [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drshizarpoor.ir
آدرس مطب : تهران بلوار مرزداران روبروی قنادی ماه بانو پلاک 184 ساختمان ایمان طبقه چهارم شرقی واحد 17 تلفن مطب : 44266077 - 021

علت بوجودآمدن بیماری ملاسما چیست؟
علت اصلی بوجودآمدن این بیماری ژنتیکی است.این بیماری درافرای با پوست تیره که استعداد ژنتیکی دارند،به دنبال مواجهه زیاد با نورآفتاب ایجاد میشود.گاهی این بیماری دراثر عوامل هورمونی تشدید شده وبروز میکند.مثلا درخانمها گاهی به دنبال حاملگی یا مصرف قرصهای ضدبارداری ایجاد میشود.اما همیشه به عوامل هورمونی بستگی ندارد.زیرا درجنس مذکر وهمچنین درخانمهایی که حامله نشده وقرص ضدبارداری هم مصرف نکرده اند ایجاد میشود.درگذشته به این بیماری کلاسما یا ماسک حامگی میگفتند.اما امروزه به آن ملاسما یا بیماری لک تیره صورت میگویند.اگرچه بندرت درساعد بیماران هم ممکن است ایجاد شود.همچنین این بیماری خاص سن و سال جوانی است.قبل از بلوغ وبعد از سن یائسگی معمولا دیده نمیشود.

آیا درمان قطعی دارد؟
برخی از انواع آن درمان قطعی دارد.
این بیماری سه نوع مختلف دارد.دریک نوع از این بیماری افزایش رنگدانه ها را در لایه سطحی داریم.این نوع معمولاً به خوبی درمان جواب میدهد.دریک نوع دیگر از این بیماری تجمع رنگدانه درلایه های عمقی وجود دارد.درچنین مواردی درمان مشکل خواهد بود.درمواردی نیز تجمع رنگدانه هم درلایه سطحی پوست وهم درلایه عمقی وجوددارد.پاسخ به درمان در موارداخیر نسبی است.

ایا درمانهای هورمونی لازم است؟
فاکتورهای هورمونی دراین بیماری دخالت دارند.اما مکانیسم دقیق این مسئله مشخص نیست.ملاسما یا بیماری لک تیره صورت معمولاً قبل از بلوغ و بعد از یائسگی دیده نمی شود .درمردان نیز این بیماری درسنین جوانی دیده میشود و به مرور رو به فروکش کردن میرود. همانطور که به صحبتهای آقای مرادی توجه کنیم بیماری ایشان درحدود سی سالگی شروعو اکنون که ایشان به دهه پنجم زندگی پا گذاشته اند،بیماری درحال بهبودی است. پس بطورخلاصه میتوان گفت عوامل هورمونی درتشدید این بیماری دخالت دارند. اما هیچ درمان هورمونی برای این بیماری وجود ندارد. در این بیماران حتی نیاز به انجام هیچگونه آزمایش هورمونی نیست.چون هیچ نوع اختلالی درمیزان هورمونهای خون وجود ندارد.

کدام روش درمانی موثرتر و دیرپاتر است؟
اساس درمان این بیماری دارویی است.همانطور که قبلا گفتم این بیماری سه نوع مختلف دارد.نوع سطحی، نوع عمقی و نوع مختلط نوع سطحی به راحتی به درمان جواب میدهد.حتی این نوع گاهی خودبخود بهبود می یابد.مثلا نوع سطحی گاهی درزمان بارداری ایجاد و بعداززایمان خوودبخود بهبود می یابد.وخیلی از کسانی که به نوع سطحی دچار میشوند اصلا نیاز به مراجعه به پزشک پیدا نمی کنند.نوع عمقی است که معمولا به درمان مقاوم است.آقای مرادی هم احتما لاً به نوع عمفی بیماری مبتلا بوده اند.زیرا ایشان باوجود مراجعه به پزشکان مختلف،بهبودی قابل توجه نداشته اند.درچنین مواردی اساس درمان به این ترتیب است که بیمار ابتدا داروهای بیشتری استفاده میکند و سپس به تدریج میزان داروها کاسته میشود.بعدازآن لازم است بیماری بخشی از داروها را به شکل نگهدارنده تا تمام شدن دوره بیماری ادامه دهد.همانطور که قبلا گفتم این بیماری خاص سن و سال جوانی است وبه مرور بهبود خواهد یافت.

در مورد روش های ترتینوئین، هیدروکینون، بیرنگ کنندهها، گلیکولیک اسید، داروهای خوراکی، لیزر بفرمایید. مزایا و روشهای هر کدام از اینها نسبت به یکدیگر؟
خط اول درمان در این بیماری دارویی است.برخی داروهای بدون نیاز به نسخه درداروخانه ها وجوددارند.میتوانم دوکرم ایرانی بدون نیاز به نسخه را برای این بیماری معرفی کنم.یکی کرم سیگل روشن کننده حاوی 2% هیدروکینون وده درصد آلفا هیدروکسی اسید ودیگری کرم مدیلن حاوی 2%هیدروکینون وده درصد آلفا هیدروکسی اسید.

کرم ترتینوئین و کرم هیدروکینون بالای 4% حتما باید زیر نظر پزشک استفاده شوند.زیرا درصورت استفاده نامناسب میتوانند منجر به تشدید لک شوند.کرمهای روشن کننده فاقدهیدروکینون گاهی به عنوان درمان جایگزین ویا درمان کمکی فایده دارند.

همانگونه که درجدول درمان ملاسمامشاهده میکنید(انتهای صفحه) خط اول درمان دارویی است. خط دوم درمان پلینگ اسید گلیکولیک است.البته بی تردید این درمانها حتما باید توسط پزشک متخصص پوست انجام شود.زیرا بیماری لک تیره صورت یا ملاسما یک بیماری خاصی است به این ترتیب که درصورت درمان نامناسب برعکس بیماری تشدید میشود.خط سوم درمان لیزر است.فقط لیزر فراکشنال مورد تائید سازمان غذا وداروی آمریکا FDA برای درمان ملاسما ست.برای استفاده از لیزر حتما باید شرایط خاصی رعایت شود.بیمار قبل از درمان لیزر بایستی حتما به مدت طولانی تحت درمان دارویی قرار گرفته و ازآفتاب نیز به خوبی محافظت کرده باشد.همچنین بعداز درمان لیزر درمان دارویی به شکل نگهدارنده باید ادامه یابد.

اما نکته بسیار مهم دردرمان ملاسما استفاده از ضدآفتاب و پرهیز از نور مستقیم خورشید است.زیرا مهمترین عامل تشدید بیماری نور است.حتی برخی از بیماران فقط با پرهیز مناسب و خوب از آفتاب به میزان قابل توجهی بهبود می یابند.خیلی از میبتلایان به ملاسما بهبودی قابل توجه در فصل زمستان و تشدید بیماری درتابستان را تجربه میکنند.مطالعات علمی نشان داده علاوه بر اشعه ماورا بنفش آفتاب،نورمرئی نیز در تشدید این بیماری دخالت دارد.بنابراین استفاده از کرم ضد آفتاب رنگی دربیماران مبتلا به ملاسما ارجح است.همچنین بهتر است، مبتلایان به ملاسما از نور لامپهای معمولی خانگی نیزپرهیز کنند.یعنی بهتر است درمحل کار یا خانه از کرم ضدآفتاب رنگی و یا کرم پودر استفاده کنند.

درمان در دوران بارداری چگونه است؟
تنها داروی مجاز در دوران بارداری استفاده ازکرم آزالئیک اسید است.که بهتر است زیر نظر پزشک استفاده شود.همچنین پرهیز آزآفتاب و استفاده ازکرم ضدآفتاب رنگی نباید فراموش شود.بهترین ضدآفتاب برای دوران حاملگی اسفاده از ضدآفتابهای فیزیکال رنگی است.
با توجه به ردههای سنی مختلف این بیماری درمان برای هر سنی چگونه است؟ کودکی، زنان، مردان، نوجوانان و همانگونه که ذکر شدردرمان به سن بستگی ندارد.این بیماری در سنین قبل از بلوغ دیده نمی شود.

چه کسانی درمعرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند؟
کسانی که پوست رنگدانه ساز دارند.یعنی مثلا به دنبال یک زخم کوچک درپوست آنها لک تیره جای زخم ایجاد شده ومدت طولانی باقی می ماند.همچنین درکسانی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند خطر ابتلا بالاتر است.کسانی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند بهتر است به شدت ازآفتاب پرهیز کنند.

جدول درمان ملاسما