تنفس دهانی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

تنفس دهاني، مشکلي است که خيلي ها به آن دچار هستند اما راحت از کنار آن مي گذرند؛ در حالي که اين مشکل مي تواند عوارض خطرناکي به دنبال داشته باشد و در طولاني مدت، حتي بر چهره و زيبايي هم تاثير منفي بگذارد. تنفس دهاني سبب مي شود استراحت و خواب شبانه ي ما مختل شود و در طول روز، خواب آلودگي و کسالت به سراغ مان بيايد و کيفيت زندگي مان تحت تاثير قرار بگيرد.

به طور طبيعي، تنفس از راه بيني سالم تر از تنفس دهاني است. در مسير بيني، هوا تصفيه مي شود و از نظر دما تنظيم شده و بازده اکسيژن آن هم بيشتر است.

البته در فعاليت هاي معمولي در زندگي عادي غالبا تنفس از راه بيني انجام مي شود ولي وقتي که فعاليت بدني افزايش پيدا مي کند به تبع آن تنفس دهاني به تنفس بيني کمک مي کند. اين امر در ورزشکاران به خوبي ديده مي شود. بنابراين تنفس دهاني مي تواند مفيد باشد اما زماني که بدون فعاليت خاصي يا ورزش و در اغلب ساعات شبانه روز به خصوص هنگام خواب تنفس از راه دهان انجام شود عوارض مختلفي را ايجاد مي کند که بستگي به شدت و علل آن دارد. آن چه والدين را در خصوص تنفس دهاني کودکان شان نگران مي کند عوارضي است که روي فرم فک و صورت و دندان ها دارد؛ با اين توضيح که تنفس دهاني در بزرگسالان اثري بر شکل فک و صورت نخواهد داشت.

مشکل اصلي، گرفتگي مسير بيني است که بيماري هاي مختلفي مانند پوليپ بيني، احتقان مزمن بيني، سينوزيت، انحراف بيني و... در آن نقش دارد. عاملي مانند لوزه سوم هم مي تواند مشکل ساز باشد. البته تنفس دهاني عادتي هم داريم که فرد در مسير تنفسي بيني مشکل آناتوميک و بيماري انسدادي ندارد اما به تنفس از راه دهان عادت کرده و با تمرين مي شود مشکل را حل کرد.

خشکي دهان، افزايش پوسيدگي دندان ها، خشکي لب ها، التهاب و بيماري هاي لثه به دليل تغيير پوشش طبيعي ميکروبي دهان، بوي بد دهان و اثر سوء روي فرم فک ها و صورت از عوارض مهم تنفس دهاني است.

باز ماندن مداوم دهان، فشار جانبي روي فک بالا را نيز افزايش مي دهد. همچنين اگر تنفس شديد دهاني در طول سال هاي رشد، از کودکي تا زمان بلوغ ادامه داشته باشد، فک بالا مي تواند دچار تنگي يا کاهش عرض شده و سقف دهان عميق و کام گنبدي شکل شود که مي تواند روي تيغه بيني فشار بياورد و انحراف بيني ايجاد کند. همه ي اين عوارض مجددا تنفس دهاني را تشديد مي کنند.

ديگر اينکه باز ماندن مداوم دهان، موقعيت زبان و شکل فک پايين را هم مي تواند تغيير دهد و صورت، حالت دراز و کشيده پيدا مي کند. از سوي ديگر، فردي که دچار تنفس دهاني است، براي آن که راحت تر نفس بکشد سر خود را به عقب خم مي کند و اين، روي اندام او اثر منفي مي گذارد.

جهت درمان ابتدا بايد تشخيص صحيح داشته باشيم و با ارزيابي و معاينه ي دقيق باليني و با کمک راديوگرافي علت تنفس دهاني را مشخص کنيم. اگر مشکل انسدادي به دليل آناتوميک و بيماري هايي مانند پوليپ يا التهاب لوزه ها و غيره باشد درمان توسط متخصص گوش و حلق بيني و با روش هاي دارويي و يا جراحي انجام مي گيرد.

اما اگر تنفس دهاني، صرفا از روي عادت باشد؛ از يک روش تمريني استفاده مي کنيم؛ به اين شکل که از بيمار مي خواهيم يک تکه کاغذ را بين لب ها نگه دارد و از بيني تنفس کند. به محض باز کردن دهان کاغذ مي افتد و فرد نسبت به تنفس دهاني خود آگاه مي گردد. اين تمرين به تدريج تنفس دهاني عادتي را رفع مي کند.

اگر تنفس دهاني شديد و طولاني باشد، معمولا موجب تنگي فک بالا مي شود و متخصص ارتودنسي با کمک وسايل خاص به درمان اين مشکل اقدام خواهد نمود. زماني که تنفس دهاني درمان شود و ناهنجاري و مشکلات فک هم درمان شود اثرات سوء، روي فرم و شکل فک و صورت بيمار هم برطرف مي گردد.