خونریزی در هموروئید

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هموروئید یا بواسیر چیست ؟
هموروئیدها بالشتك هایی از بافت زیر مخاطی هستند كه حاوی شریانچه ها ، وریدها و رشته های عضلانی صاف میباشند و در مجرای مقعد قرار دارند. سه بالشتك هموروئیدی در موقعیت جانبی چپ ، قدامی راست و خلفی راست واقع شدهاند. هموروئیدها به عنوان بخشی از مكانیسم كنترل دفع عمل نموده و موجب مسدود شدن كامل مجرای مقعد در حین استراحت میشوند.البته این به آن معنی نیست که شخصی که هموروئید دارد ممکن است دچار انسداد شود.

به ساده ترین زبان ، به واریس ِمقعد ، هموروئید یا بواسیر گفته میشود و خود واریس ، اتساع و گشاد شدن بیش از حد سیاهرگهای یك عضو است. چندین عامل در تشكیل بیماری هموروئید د خیل هستند كه شایعترین آنها عبارتند از ارث ، تغذیه نامناسب(پرخوری ) ، چاقی ، غذا و داروها ، شغل ، كم تحركی ، نشستن و یا ایستادن طولانی ، مسائل روحی و روانی ، سن ، تغییرات هورمونی ، عفونت ، حاملگی ، ورزشهای سنگین ، بلند كردن اشیا سنگین ، سرفههای مزمن نظیر برونشیت مزمن ، عادات بیرونروی نادرست از قبیل زور زدن نادرست برای دفع مدفوع یا نشستن طولانی مدت در توالت ، استفراغهای طولانی مدت ، لباسهای تنگ ، یبوست و اسهال مزمن و استفاده از توالت ایرانی که این مسئله بسیار جدی است و همچنین نشستن روی توالت بمدت طولانی.
مهمترین و اصلیترین عامل مستعد كننده هموروئید ، افزایش فشار داخل عروق ورید شكمی است و اكثر عوامل ذكر شده فوق از طریق افزایش فشار وریدهای مقعد باعث بوجود آمدن هموروئید میشوند.

علایم هموروئید
اكثراً هموروئید بدون خطر میباشد و به جز خونریزیِ محدود ، علامتی ندارد. اگر شما هموروئید دارید ممكن است متوجه یك یا چند علامت زیر شوید: خونریزی كه معمولا همراه با مدفوع و یا پس از دفع به صورت قطره قطره یا خون پاشی خواهد بود ( شایعترین علامت ) ، درد ، خارش ، سوزش ، ترشح مواد بلغمی و تحریك اطراف مقعد.

آیا ممكن است هموروئید باعث كم خونی شود؟
بله. شایعترین تظاهر هموروئید ، خونریزی است و اگر برای مدت طولانی وجود داشته باشد و یا شدید باشد و شخص از تغذیه كافی و مناسبی برخوردار نبوده و آهن مورد نیاز بدنش تأمین نشود ، میتواند منجر به كم خونی فقر آهن شود. و گاهی با زردی و کم خونی مراجعه می نماید و پس از تحقیق برای کشف محل خونریزی به هموروئید پی برده میشود.

آیا اسهال میتواند موجب خونریزی از هموروئید شود؟
بله. همانند یبوست كه موجب صدمه به جدار هموروئید و در نتیجه خونریزی میشود ، اسهال نیز میتواند موجب خونریزی شود و جهت درمان بایستی اسهال كنترل شود.

انواع هموروئید
دو نوع هموروئید ممكن است ایجاد شود.
الف ) هموروئید داخلی
شایعترین تظاهر هموروئید داخلی ، خونریزی از مقعد است كه ممكن است همراه با اجابت مزاج ( روی مدفوع و نه مخلوط با آن ) و یا در پایان اجابت مزاج ( به صورت خون خالی و معمولا چند قطره ) باشد كه معمولا همراه با درد نیست.

در هموروئید داخلی فقط در صورت بروز زخم یا سیاه شدن هموروئید و یا بیرون زدن غیر قابل بازگشت آن به خارج از مقعد ، درد وجود خواهد داشت. در برخی موارد ممكن است شخص پس از یك اجابت مزاج و تخلیه روده همچنان احساس وجود مدفوع و عدم تخلیه كامل روده داشته باشد. گاهی ممكن است توده هموروئید بزرگ باشد و در طی زور زدن یا اجابت مزاج بیرون بزند و شخص با لمس كردن مقعد متوجه آن شود كه خوشبختانه در غالب موارد خود به خود بالا رفته و به اصطلاح جا میافتد.

مسائل دیگری ممكن است علایمی شبیه به علایم هموروئید ایجاد كنند؛ یك شقاق ( ترك خوردگی كانال مقعد که معمولا زخمی ایجاد مینماید كه باید از هموروئید افتراق داده شود ) ممكن است خودش را در كانال مقعدی ظاهر كند و باعث درد و خونریزی شود.از طرفی این نوع هموروئید را هموروئید درجه 1و 2 طبقه بندی می کنند.

ب ) هموروئید خارجی
هموروئید خارجی معمولا با وجود یك یا چند برجستگی نخودی یا لوبیایی شكل در دهانه مقعد و گاهی بروز دردِ نه چندان شدید در موقع اجابت مزاج مشخص میشود. ممكن است خونریزی نیز رخ دهد. از عوارض نسبتا مهم هموروئید خارجی ، لخته شدن خون درون رگ است كه با درد نسبتاً شدید و حساسیت روی ناحیه مربوطه مشخص میشود.

برجستگی پوستی یا Skin tag ( پوست اضافه فیبروزهای كه درحاشیه سوراخ مقعد قرار دارد و باقیمانده یك هموروئید خارجی است ) و هموروئید خارجی ممكن است باعث خارش ناحیه مقعد شوند و اگر بزرگ باشند ازلحاظ بهداشتی مشكل ایجاد میكنند.این نوع هموروئیدها را هموروئیدهای درجه 3 و 4 تقسیم بندی می کنند در درجه 3 توده هموروئیدال داخل است به بیرون می اید و خود به خود و یا با دست داخل میرود ولی در نوع هموروئید درجه 4 خارج است و نه خودش داخل میرود و نه میشود آنرا داخل مقعد کرد.

تشخیص
هموروئید خارجی با شرح حال ومعاینه توسط پزشك به راحتی تشخیص داده میشود اما در مورد هموروئید داخلی ، اگر چه بامعاینه و شرح حال ممكن است تشخیص داده شود ولی جهت رد سایر علل احتمالی و مهم ( خصوصاً در افراد میانسال به بالا ) آندوسكوپی نیز انجام میشود.

لازم به یادآوری است كه هر خونریزی از مقعد را نباید به حساب هموروئید گذاشت. همچنین بیماریهای دیگری كه ممكن است ظاهری شبیه به هموروئید داشته باشند باید از هموروئید افتراق داده شوند مانند تودههای راست روده یا مقعد ( نظیر پولیپ ، آدنوم و یا سرطان ) برگشت راست روده به خارج ، برجستگی پوستی یا Skin tag ، زگیل تناسلی و .... .
به هر حال تشخیص نهایی با معاینه توسط پزشك معالج و انجام اقدامات لازم امكان پذیر است.و باید توجه کرد که حد اقل رکتوسکپی ضروری است.

درمان
درمان هموروئید شامل كنترل خونریزی ، درمان عوارض هموروئید ، درمان خود هموروئید ودرمان هموروئید درزمینه حالات وبیماریهای خاص ( مانند حاملگی ، بیماریهای التهابی روده ، بیماران نخاعی ) میباشد.

1 ـ كنترل خونریزی
خوشبختانه خونریزی از هموروئید یك حالت خود محدود شونده بوده و اكثراً با تمهیدات طبی زیر كنترل میشود :
ـ در صورت امكان برطرف نمودن عامل مستعد كننده هموروئید ( از جمله عدم زور زدن ، داشتن فعالیت مناسب ، رفع یبوست و داشتن رژیم غذایی مناسب و ...)
ـ افزایش مصرف فیبر غذایی ( استفاده بیشتر از سبزیجات و میوهجات ) و در صورت لزوم استفاده از داروهای ضد یبوست با تجویز پزشك ( نظیر پودر سبوس گندم ، شربت شیر منیزی و ...)

ـ استفاده از لگن آب گرم ( 40 درجه سانتی گراد ) روزانه 3 بار ، هر بار به مدت 10 تا 20 دقیقه. علت تأثیر نشستن داخل لگن آب گرم ، كاهش تون و فعالیت اسفنگترهای مقعد است ( افزایش فعالیت عضلات مقعد یكی از عوامل مستعد كننده هموروئید است).البته در موارد التهابی استفاده از لگن اب سرد و همراه با مقداری یخ نتیجه بهتری می دهد
ـ استفاده از تركیبات موضعی ضد هموروئید: داروهای آنتی هموروئید به دو شكل پماد و شیاف تهیه و در دسترس میباشد كه شكل شیاف آن برای درمان هموروئید داخلی و تا حدی خارجی و شكل پماد آن برای هموروئید خارجی مورد استفاده قرار میگیرد.باز لازم است به این نکته اشاره کنم که استفاده از دارو آنقدرها هم نتیجه بخش نیست.و فقط درمان جراحی است که نتیجه مورد رضایت را حاصل میکند.

2 ـ درمان عوارض هموروئید
در صورت ایجاد لخته در هموروئید بهتر است در همان 24 ساعت اول اقدام به عمل جراحی کرد.یا لحته ها راخارج کرد و یا اقدام به عمل جراحی و برداشتن توده هموروئیدی.

3 ـ درمان هموروئید
اكثر علائم هموروئید بدون جراحی كنترل میشوند اما در موارد زیر درمان جراحی توصیه میشود:
ـ هموروئیدهای متعدد و بزرگ
ـ درد غیر قابل كنترل و آزار دهنده
ـ عدم پاسخ به درمانهای طبی

ـ خونریزیهای مكرر و فراوان
ـ بروز بیش از یك بار ایجاد لخته در هموروئید
ـ ایجاد اختلال در بهداشت شخصی
ـ همراه بودن با شقاق در مقعد كه نیاز به جراحی دارد .

روشهای جراحی متعدد است از روش تهاجمی تا روش غیر تهاجمی و بطریقه RUBBER BAND LIGATION که تحقیقات نشان می دهد یکی از بهترین روشهای جراحی است.

پیشگیری از بروز و عود هموروئید
ـ مواد غذایی غنی از فیبر استفاده كنید: مصرف سبزیجات ( از قبیل گل كلم ، هویج ، گلابی ) میوهجات ( مانند آلبالو ، گیلاس ، پرتقال ، انگور ) حبوبات ( مانند لوبیا ، باقالا و عدس ) و غلات را افزایش دهید.
ـ مقادیر كافی مایعات بنوشید:روزانه حداقل 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات غیر شیرین بنوشید.
ـ استفاده از فیبرهای غذایی آماده: اگر با اصلاح تغذیه خود همچنان یبوست دارید ، از فیبرهای آماده استفاده كنید. برای جلوگیری از نفخ ، بهتر است به تدریج مقدار مصرف فیبر را افزایش دهید و در ضمن حتماً آب به میزان كافی مصرف كنید ، در غیر این صورت خود این مواد موجب یبوست خواهند شد.

ـ فعالیت بدنی كافی و مناسب: یك فعالیت بدنی مناسب و منظم در جلوگیری از یبوست و نیز بهبود خونرسانی بافتها و فعالیت مناسب عروق بسیار حایز اهمیت است. سادهترین روش برای این منظور پیادهروی نسبتاً تند حداقل 3 تا 4 بار در هفته و هر بار به مدت حداقل نیم ساعت است. از فعالیتهای بدنی كه با زور زدن همراه هستند مثل وزنه برداری خودداری كنید.
ـ اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی مدت:تا حد امكان از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی خودداری كنید و در صورت اجبار هر نیم ساعت حركت نموده و یا در جا عضلات خود را منقبض و شل نمایید.

ـ زور نزنید: در هنگام اجابت مزاج سعی كنید زور زیادی نزنید و به محض احساس اجابت مزاج ، آن را به تأخیر نیاندازید.
ـ لباس: از پوشیدن لباس تنگ و سفت و بستن كمربند خودداری كنید.
ـ كاهش وزن: اگر چاق هستید ، وزن خود را به طور معقول كاهش دهید.

توجه: در صورت وجود هر یك از حالات زیر در اولین فرصت ممكن به پزشك خود مراجعه نمایید.
ـ تغییرات در عادات اجابت مزاج برای مدت چند هفته
ـ مخلوط بودن مدفوع با خون
ـ مدفوع سیاه یا قیری رنگ ]به شرطی كه داروهای خاصی نظیر هماتینیك ( قرص آهن ) ویا بیسموت مصرف نكرده باشید[
ـ خونریزی شدید همراه با سیاهی رفتن چشمها یا تپش قلب